U cilju obezbjeđenja prava na osnovno obrazovanje nadležna ministarstva su obezbjedila besplatan prevoz za sve učenike koji žive na udaljenosti većoj od 4 km, te obezbjeđuju udžbenike za socijalno – ugrožene učenike. Pored toga obezbjeđena je i zdravstvena zaštita za sve učenike koji ne mogu to pravo ostvariti na drugi način. Program se odvija na principu inkluzivnosti i pristupa svakom djetetu bez obzira na ekonomsko, socijalno, zdravstveno i drugo stanje. Spisak škola upisanih u Registar osnovnih škola objavljuje se javnim glasilima. Škola može da obavlja djelatnost van svoga sjedišta (u daljem tekstu: područno odjeljenje). Područno odjeljenje nema svojstvo pravnog lica. Inicijativu sa obrazloženjem o potrebi osnivanja područnog odjeljenja predlaže škola u čijem bi sastavu trebalo da bude područno odjeljenje, najkasnije do kraja juna tekuće godine za narednu školsku godinu. Škola može obavljati djelatnost u inostranstvu u skladu sa zakonom.

Uslovi za upis i odabir škole

Upis djece u prvi razred obavlja se u aprilu i maju. U prvi razred upisuju se djeca koja do 1. septembra u tekućoj godini navršavaju šest godina i koja su psihofizički sposobna za praćenje i savladavanje vaspitno-obrazovnog programa u školi. U prvi razred se upisuje i dijete starije od šest godina koje zbog bolesti ili drugih razloga nije bilo upisano u školu. Zdravstvenu sposobnost djeteta, prije upisa u prvi razred, utvrđuje zdravstvena ustanova i o tome izdaje nalaz i mišljenje. Jedinica lokalne samouprave obavezna je da do kraja februara dostavi svakoj školi spisak djece dorasle za polazak u prvi razred sa upisnog područja te škole. Roditelji su dužni da u propisanom roku upišu dijete u osnovnu školu, brinu se da redovno pohaĎa nastavu i obavlja druge školske obaveze.

Starosni uzrasti i grupisanje učenika/studenata

Djeca koja do 1. septembra u tekućoj godini navršavaju šest godina i koja su psihofizički sposobna za praćenje i savladavanje vaspitno-obrazovnog programa u školi upisuju se u prvi razred osnovne škole. Za učenike u osnovnom obrazovanja nastava se organizuje po trijadama: za učenike od I do III razreda orgaizuje se razredna nastava, prva trijada, za učenike od IV do VI razreda organzuje se razredna i predmetna nastava, druga trijada, a za učenike od VII do IX razreda organizuje se predmetna nastva, treća trijada.

Organizacija školske godine

Školska godina počinje 1. septembra, a završava 31. avgusta i ima dva polugodišta. Tokom školske godine učenici imaju pravo na zimski, proljetni (u RS) i ljetni raspust. Vaspitno-obrazovni rad u osnovnoj školi ostvaruje se, u najmanje 175 nastavnih dana, odnosno u 35 nastavnih sedmica. Ministarstvo nadležno za obrazovanje svake godine donosi Odluku o početku i završetku nastavne godine, broju radnih dana i trajanju odmoru učenika u osnovnoj školi. Svaka škola godišnjim planom i programom rada utvrđuje plan i raspored broja radnih dana potrebnih za provođenje nastavnog plana i programa te broj, plan i raspored ostalih radnih dana tokom školske godine potrebnih za druge vaspitno-obrazovne programe škole (školske priredbe, takmičenja, dan škole, izlete, ekskurzije i sl.). U posebnim okolnostima koje nije bilo moguće predvidjeti i planirati godišnjim planom i programom rada škole, škola može odstupiti od rokova utvrđenih Odlukom o početku i završetku nastavne godine, broju radnih dana i trajanju odmoru učenika u osnovnoj školi, o čemu odlučuje ministarstvo nadležno za obrazovanje na zahtjev škole. Odgojno-obrazovni rad u školi se izvodi u dvije smjene, ako to dopuštaju prostorni, kadrovski i drugi uslovi rada. Vaspitno-obrazovni rad u osnovnoj školi može biti organizovan kao poludnevni ili s produženim boravkom za učenike razredne nastave. Učenici razredne nastave mogu biti opterećeni redovnom, dodatnom i dopunskom nastavom s najviše 25 sati, ravnomjerno raspoređenih sedmično, a učenici predmetne nastave s najviše 30 sati, ravnomjerno raspoređenih sedmično.

Organizacija školskog dana i sedmice

Vaspitanje i obrazovanje u osnovnoj školi ostvaruje se na osnovu nastavnog plana i programa. Nastavnim planom za osnovnu školu propisuje se sedmični i godišnji broj sati po razredima za: sve predmete, ostale oblike neposrednoga vaspitno-obrazovnog rada kao što su dopunska nastava i dodatni rad, vannastavne aktivnosti i čas razrednika, produženi stručni postupak za učenike s posebnim vaspitno-obrazovnim potrebama. Nastavni sat traje 45 minuta ako nastavnim planom i programom nije drukčije određeno. Iznimno, trajanje nastavnog sata može se mijenjati zbog posebnih okolnosti, uz prethodnu suglasnost ministarstva nadležnog za obrazovanje. Odmor između dva nastavna sata traje pet minuta, a veliki odmor najmanje 15 minuta i obavezan je nakon dva nastavna sata za učenike razredne nastave. U školi se izvodi nastava tokom pet radnih dana sedmično. Dnevno trajanje nastave učenika utvrđuje se rasporedom sati s time da nastava za učenike razredne nastave ne može iznositi više od četiri sata dnevno, a za ostale učenike osnovne škole više od šest sati dnevno.