Skip to main content
European Commission logo
EACEA National Policies Platform:Eurydice
Istorijski razvoj

Bosnia and Herzegovina

1.Politička, socijalna i ekonomska pozadina i trendovi

1.1Istorijski razvoj

Last update: 8 December 2017

 

Područje današnje Bosne i Hercegovine je naseljeno od doba Neolita. Neolitsko stanovništvo zamjenili su Iliri, a potom rimski naseljenici. U prvim stoljećima nove ere Bosna je bila dio Rimskog Carstva.

Srednjovjekovna Bosna se kartateriše različitim razdobljima bosanske banovine. Doba Kulina bana i Dinastije Kotromanjića, odnosno vladavini Stjepana II Kotromanjića. U doba njegove vladavine teritorija Bosne se značajno proširuje. Nakon njegove smrti, Tvrtko I Kotromanjić postaje prvi bosanski kralj, koji preuzima kontrolu i pripaja Bosni Dalmaciju i njena ostrva. Sve češći upadi Osmanlija uzrokuju nestabilnu političku klimu u Bosni i propast bosanske države. Ovo rezultira i čestom promjenom bosanskih kraljeva.

Osmanlijsko carstvo je bilo u svojoj suštini vojna organizacija koju su interesovala samo nova osvajanja i ubiranje poreza, te je njen administrativni sistem bio dizajniran za obezbjeđivanje prevashodno dvije stvari: ljudstva za vojsku i novac za njeno plaćanje. Kako je Turska Imperija podizala poreze prema Bošnjacima, tako su se događale velike pobune protiv Osmanlijskog carstva. Na čuvenom "Berlinskom kongresu" odlučeno je da Bosna, iako teoretski i dalje pod osmanlijskoj okupacijom, bude administrirana od strane Austro-Ugarske.

Slijedi doba Austro-Ugarske vladavine, međutim slavenski pokreti u susjednim državama radili su na ujedinjenju južnih Slavena. Prvi svjetski rat je počeo kad je austrougarski prijestolonasljednik ubijen u Sarajevu. Nakon raspada Austro-Ugarske, Bosna i Hercegovina je uključena u kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca koje će kasnije postati Kraljevina Jugoslavija. U to vrijeme politički život u Bosni je obilježen socijalnim i ekonomskim sukobima oko problema vlasništva posjeda, te stvaranjem više političkih partija.

Uspostavljenje Kraljevine Jugoslavije 1929. godine donijelo je ponovno povlačenje granica u banate. Taj period je obilježen početkom Drugog sjetskog rata već 1939.u Evropi, dok će Jugoslavija postati meta tek poslije 25. marta 1941. kada je pristupila trojnom paktu, ali ubrzo i izašla iz njega kada je izvršen državni udar. Jugoslavija je napadnuta 6.aprila 1941.

Ubrzo nakon što su nacističke snage osvojile Jugoslaviju, čitava Bosna i Hercegovina je stavljena pod kontrolu profašističke Nezavisne države Hrvatske. Završetkom rata, već 1946. se usvaja novi ustav koji službeno priznaje Bosnu i Hercegovinu kao republiku u novoj Jugoslovenskoj državi. Od tada pa sve do posljednjeg rata u Bosni i Hercegovini ona je bila Socijalistička Republika Bosna i Hercegovina.

Nakon izbora 1990., BiH je proglasila suverenost u oktobru 1991. godine, a zatim je uslijedio referendum za razdruživanje od Jugoslavije. U Bosni je otpočeo rat, koji se završio 1995.godine. U američkom gradu Daytonu 21.novembra 1995. Potpisan je mirovni sporazum, čime se završio trogodišnji rat (konačan sporazum potpisan je u Parizu 14. decembra 1995.).

Danas je Bosna i Hercegovina priznata kao nezavisna, suverena država sa punim pravnim subjektivitetom, temeljena na vrijednostima mira i pomirenja spremna za evroatlantske integracije. Ustav je donešen na temeljima Dejtonskog mirovnog sporazuma.