Ime
Ime "Crna Gora" prvi put se spominje u Povelji kralja Milutina 1276. god. Smatra se da je dobila ime po gustim šumama koje su prekrivale planinu Lovćen i područje oko nje. Šume su bile toliko tamne da su posmatraču odavale utisak "crne" gore.
Ključna istorijska dešavanja i periodi
Za vrijeme Rimskog carstva teritorija Crne Gore prostirala se teritorijom Duklje (Doclea) nazvanom po ilirskom plemenu koje ju je nastanjivalo. Naseljavanjem Slovena u VII vijeku, hrišćanstvo ubrzo dobija primat na ovim prostorima. Duklja je obuhvatala oblast Skadarskog jezera sa obližnjim planinama. Prvi njen knez bio je Vladimir, otac Vojislava, osnivača dinastije Vojislavljevića, prve crnogorske dinastije. Duklja je izborila nezavisnost od Vizantije 1042. godine, a kraljevinom je proglašena 1077. Time postaje jedna od prvih nezavisnih država na Balkanu. Dobija ime Zeta, što na staroslovenskom znači “žeteoci”.
Vojislavljevići vladaju do kraja XII vijeka kada Zetu pokorava srpski vladar Stefan Nemanja. Oblast Crne Gore je bila pod vlašću srpskih vladara do početka druge polovine XIV v. kada domaća dinastija Balšići preuzima vlast. Oni predstavljaju drugu crnogorsku dinastiju.
U XIV vijeku pod vođstvom dinastija Balšić i Crnojević postaje nezavisna feudalna drzava, i polako se širi zahvaljujuci neumornim odolijevanjima pred vojskama kakve su bile: albanska, a kasnije turska i mletačka. Tokom vladavine Crnojevića, usljed jakih napada turske vojske, narod zajedno sa Crnojevićima postaje primoran da se povuče ka planini Lovcen. Ivan Crnojević se odlučuje za Cetinje kao svoje uporiste i tu gradi dvorac i manastir. Cetinje tako postaje sinonim za duhovnu i državnu slobodu.
Đurađ Crnojević, sin Ivana Crnojevića, kratko vlada, ali za sobom ostavlja neprocjenjivo blago. Za vrijeme njegove vladavine 1493. god. otvara se prva štamparija na Balkanu, a godinu dana kasnije, 1494. štampa se i prva knjiga - Oktoih.
Turci preuzimaju vlast nad Crnom Gorom 1496. i pripajaju je skadarskoj provinciji. I pored toga Crna Gora zadržava visok stepen autonomije, a nezavisnost u potpunosti vraća 1645.god. Tada na čelo Crne Gore dolaze vladike koje preuzimaju rukovođenje zemljom. Tadašnji organi vlasti bili su Opštecrnogorski zbor i Skupština glavara, a na nižim nivoima zborovi glavara. 1697.g. Zbor Crnogoraca bira Danila I sa Njeguša (vladao 1696-1735) za Mitropolita. Tada počinje osnivanje dinastije Petrović Njegoš i njihova borba za jedinstvo vjere i politike.
Petar I Petrović Njegoš (1782 - 1830) je jedna je od najsvjetlijih ličnosti crnogorske istorije. Sa njim na čelu, Crna Gora učvršćuje svoju nezavisnost, a posle velikih pobjeda nad brojnijom turskom vojskom, oslobađa se turskog uticaja i dominacije. On ujedinjuje crnogorska plemena i približava crnogorsko primorskom stanovništvu koje je tada bilo pod uticajem Austrougarske.
Naslednik Petra I Petrovića bio je Petar II Petrović Njegoš (1830-1851). Izuzetan državnik, filozof i književnik, ova grandiozna ličnost za vrijeme svoje vladavine formira državne institucije, administrativnu i državnu vlast. Održavao je veze sa Rusijom i vodio česte borbe protiv Turaka. Napisao je djela kao što su "Gorski vijenac" i "Luča mikrokozma" koja su ga učinila jednim od najvećih svjetskih pisaca. Za vrijeme vladavine njegovog nasljednika Danila suverenitet Crne Gore je ojačan i formalno priznat. Tome je doprinijela i velika pobjeda nad turskom vojskom u bici naGrahovcu 1858.god.
Tokom svoje vladavine knjaz i kralj Nikola (1860 - 1910) je omogućio Crnoj Gori ostvarenje bitnih političkih ciljeva. Na Berlinskom kongresu 1878, Crna Gora je dobila puno međunarodno priznanje. Činjenica da je Crna Gora jedina zemlja na Balkanu koja je uspješno odolijevala Osmanlijskoj imperiji, zadivila je Evropu i Crna Gora postaje kraljevinom 1910. god.
XX vijek za Crnu Goru predstavlja težak period, jer ona tada gubi samostalnost i nestaje sa političke mape Evrope. Kada je izbio Prvi svjetski rat Crna Gora staje na stranu Srbije i saveznika. 1916. god, nakon kapitulacije pred Austrougarskom, kralj Nikola odlazi u egzil. Jedno vrijeme provodi u Italiji, a potom odlazi u Francusku. Pokušaji kralja i njegove vlade da utiču na tadašnja zbivanja u Crnoj Gori bili su bezuspješni.
Srbija aneksira Crnu Goru 1918. god. i ona tim činom gubi sve sto je vjekovima sticala: državnost, vojsku i dinastiju. Stvorena je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca koja 1929.g. postaje Kraljevina Jugoslavija. U ovoj novoj državi Južnih Slovena Crna Gora nije postojala ni kao geografski pojam, već je dobila naziv Zetska banovina, u proširenim administrativnim granicama.
Padom Kraljevine Jugoslavije pred fašističkom Njemačkom u Drugom svjetskom ratu, Crna Gora još jednom dokazuje da duh slobode koji nosi njen narod nije nestao. 13. jula 1941. god. Crnogorci u velikom broju dižu ustanak protiv italijanskih okupatora. Ovo je prvi opštenarodni ustanak u okupiranoj Evropi.
Nakon Drugog svjetskog rata Crna Gora popravlja svoj državno-pravni status i postaje jedna od šest ravnopravnih republika jugoslovenske federacije. Crnogorska državna i nacionalna posebnost u potpunosti je uvažena. To je bilo i vrijeme do tada najvećeg društveno-ekonomskog i kulturnog napretka Crne Gore u njenoj istoriji.
Nakon burnih godina krajem XX vijeka, i raspada SFR Jugoslavije, Crna Gora ostaje u savezu sa Srbijom, te dvije republike čine savez država Srbija i Crna Gora.
Građani su na referendumu održanom 21. maja 2006.g. izglasali nezavisnost Crne Gore. Ovaj dan je proglašen Danom nezavisnosti a Crna Gora je danas međunarodno priznata nezavisna država. Ujedinjene nacije su primile Crnu Goru kao 192. članicu 27. jula 2006.g.
2016.g. Crna Gora slavi 10-godišnjicu obnove nezavisnosti. 21. maja održana je centralna proslava u Podgorici, glavnom gradu. Priređen je i gala program na Trgu nezavisnosti na kojem su glavni govornici bili predsjednik Vlade Crne Gore i predsjednik Evropskog savjeta.
Strateški ciljevi nezavisne Crne Gore su članstva u NATO i EU, a prvi od njih je već ispunjen - 5. juna 2017. g. Crna Gora je postala punopravna članica NATO-a na ceremoniji koja je održana u State Department-u. Put Crne Gore u NATO počeo je 2006.g. pridruživanjem inicijativi Partnerstvo za mir, a završen predajom ratifikacionog paketa u Vašingtonu nakon što je svih 28 članica NATO-a ratifikovalo pristupni protokol.
EU Integracije
Crnogorska nezavisnost je praćena brzim procesom međunarodnog priznavanja i pristupanja međunarodnim organizacijama i institucijama.
Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju potpisan je 15.oktobra 2007.g. između Vlade Crne Gore i Evropske unije, a stupio je na snagu 1.maja 2010.
Odluka Savjeta ministara da ukine vize za crnogorske građane od 30.novembra 2009. godine, koja je stupila na snagu 19.decembra iste godine, predstavlja velik korak na evropskom putu Crne Gore. Crna Gora odgovorno ispunjava svoje obaveze iz režima vizne liberalizacije.
Crna Gora je podnijela zahtjev za članstvo u EU 15.decembra 2008.g. a status Države kandidata EU dobila je 17. decembra 2010. Formalni pregovori o pristupanju između Crne Gore i EU počeli su 29.juna 2012. Izvršeni su skrininzi za svih 33 poglavlja Pravne tekovine EU. Do sada su za pregovore otvorena 32 poglavlja od kojih su tri privremeno zatvorena: Poglavlje 25 koje se odnosi na nauku i istraživanje (18. decembra 2012), Poglavlje 26 o obrazovanju i kulturi (privremeno zatvoreno 15. aprila 2013) i Poglavlje 30 o međunarodnim odnosima (6. jun 2017).
U skladu sa odlukom Evropskoj savjeta, Crna Gora je korisnica Instrumenta za pretpristupnu podršku (IPA), koji je utvrđen Regulativom Savjeta br. 1085/2006 od 17. jula 2006. i Regulativom Evropskog parlamenta i Savjeta br. 231/2014 od 11. marta 2014. (kojom se uspostavlja IPA II).
Obrazovanje se, zajedno sa zapošljavanjem i socijalnom politikom, podržava u okviru IPA-e, a ima za cilj unapređenje održivog razvoja ljudskih resursa modernizacijom i razvojem sistema obrazovanja i obuke, u skladu sa EU politikama i standardima, kako bi se postigla bolja usklađenost i zadovoljavanje potreba tržišta rada.
Tekuća IPA za ovaj sektor implementira se kroz sistem decentralizovanog upravljanja, što znači da je crnogorska nacionalna administracija odgovorna za programiranje, implementaciju i menadžment IPA fondova.
Izvori:
http://www.visit-montenegro.com/sicg/history.htm
http://www.me/index.php/cg/istorija
http://www.mvpei.gov.me/ministarstvo?alphabet=cyr
Ministartsvo prosvjete, nauke, kulture i sporta (Odjeljenje za međunarodnu saradnju i evropske integracije/Tijelo odgovorno za prioritet/mjeru u okviru IPA I)