U skladu sa Opštim zakononom o obrazovanju i vaspitanju ustanovom za osnovno i srednje obrazovanje i vaspitanje upravlja školski odbor, dok ustanovom iz oblasti predškolskog vaspitanja i obrazovanja, upravlja upravni odbor. Ustanovom rukovodi direktor koji je u isto vrijeme i pedagoški rukovodilac.

Školski, odnosno upravni odbor ustanova čine: tri predstavnika Ministarstva, odnosno tri predstavnika opštine za ustanove čiji je osnivač opština, jedan predstavnik zaposlenih i jedan predstavnik roditelja.

Školski, odnosno upravni odbor ustanova iz oblasti stručnog obrazovanja čine: jedan predstavnik zaposlenih, četiri predstavnika Ministarstva, odnosno četiri predstavnika opštine za ustanove čiji je osnivač opština, jedan predstavnik socijalnih partnera i jedan predstavnik roditelja.

Školski, odnosno upravni odbor mješovitih srednjih škola i obrazovnih centara čine: dva predstavnika zaposlenih, četiri predstavnika Ministarstva, odnosno četiri predstavnika opštine za ustanove čiji je osnivač opština i jedan predstavnik socijalnih partnera.

Predstavnike Ministarstva bira i razrješava ministar.

Predstavnike zaposlenih bira nastavničko, odnosno stručno vijeće tajnim glasanjem.

Predstavnike roditelja bira savjet roditelja tajnim glasanjem.

Školski, odnosno upravni odbor ustanove:

• usvaja program razvoja;
• usvaja godišnji plan rada i izvještaj o njegovoj realizaciji (ostvarivanju);
• razmatra programe i rezultate vannastavnih aktivnosti;
• donosi odluku o organizovanju školskog sportskog društva, odnosno kluba;
• donosi statut, akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta i druga opšta akta;
• donosi godišnji finansijski plan;
• donosi plan javnih nabavki;
• donosi odluku o davanju u zakup imovine škole u skladu sa zakonom;
• usvaja periodični i godišnji račun;
• predlaže promjenu naziva i sjedišta ustanove;
• rješava, kao drugostepeni organ, o pravima učenika, odnosno korisnika usluga, u skladu sa zakonom;
• obavlja druge poslove, u skladu sa zakonom i statutom.

Školski, odnosno upravni odbor odlučuje većinom glasova ukupnog broja članova, ako statutom ustanove nije predviđeno da o pojedinim pitanjima odlučuje druga većina.

Direktor ustanove:

• planira, organizuje i rukovodi radom ustanove;
• organizuje racionalno i efikasno izvođenje obrazovnog programa;
• obezbjeđuje jednakost učenika u ostvarivanju prava na obrazovanje i vaspitanje, u skladu sa njihovim sposobnostima;
• priprema predlog godišnjeg plana rada i odgovoran je za njegovo sprovođenje;
• rukovodi radom nastavničkog, odnosno stručnog vijeća;
• vrši izbor nastavnika, stručnih saradnika i drugih zaposlenih u ustanovi;
• predlaže akt o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta;
• vrši stručno-pedagoški nadzor;
• odlučuje o pravima i obavezama zaposlenih, u skladu sa zakonom;
• podstiče stručno obrazovanje i usavršavanje nastavnika i predlaže njihovo napredovanje;
• donosi plan unapređenja kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada ustanove;
• zastupa i predstavlja ustanovu i odgovoran je za zakonitost rada ustanove;
• sarađuje sa roditeljima i sredinom;
• obrazuje komisije za provjeru znanja učenika u toku trajanja nastave, na zahtjev učenika, roditelja ili staratelja;
• obavlja druge poslove, u skladu sa zakonom i statutom ustanove.

Direktor ustanove podnosi školskom, odnosno upravnom odboru izvještaj o radu, prema potrebi, a najmanje jedanput godišnje.

Uslovi za imenovanje

Za direktora predškolske ustanove, može biti izabrano lice koje:

• ispunjava uslove za vaspitača ili stručnog saradnika (pedagog, psiholog ili defektolog) u skladu sa Zakonom o predškolskom obrazovanju i vaspitanju;
• ima licencu za rad u obrazovno-vaspitnim ustanovama;
• ima sedam godina radnog iskustva u nastavi.

Za direktora osnovne škole može biti izabrano lice koje:

• ima najmanje VII 1 nivo nacionalnog okvira kvalifikacija i ispunjava uslove za nastavnika razredne nastave, odnosno nastavnika obaveznog nastavnog predmeta ili stručnog saradnika (pedagog, psiholog ili defektolog) u skladu sa Zakonom o osnovnom obrazovanju i vaspitanju;
• ima licencu za rad u obrazovno-vaspitnim ustanovama;
• ima sedam godina radnog iskustva u nastavi.

Za direktora gimnazije može biti izabrano lice koje:

• ispunjava uslove za nastavnika ili stručnog saradnika (pedagog, psiholog ili defektolog) u skladu sa Zakonom o gimnaziji;
• ima licencu za rad u obrazovno-vaspitnim ustanovama;
• ima sedam godina radnog iskustva u nastavi.

Za direktora stručne škole može biti izabrano lice koje:

• ispunjava uslove za nastavnika ili stručnog saradnika (pedagog, psiholog ili defektolog) u skladu sa Zakonom o stručnom obrazovanju;
• ima licencu za rad u obrazovno-vaspitnim ustanovama;
• ima sedam godina radnog iskustva u nastavi.

Za direktora resursnog centra, odnosno obrazovnog centra može biti izabrano lice koje ispunjava propisane uslove za direktora osnovne škole, odnosno gimnazije ili stručne škole.

Za direktora mješovite škole može biti izabrano lice koje ispunjava uslove za direktora gimnazije, odnosno stručne škole.

Javna ustanova koja ima više od 600 učenika, odnosno djece može imati pomoćnika direktora, dok javna ustanova koja ima više od 900 učenika, odnosno djece može imati dva pomoćnika direktora.

Pomoćnik direktora ustanove pomaže direktoru u organizovanju obrazovno-vaspitnog rada. Poslovi i zadaci pomoćnika direktora bliže se utvrđuju statutom ustanove.

Uslovi službe

Direktor javne ustanove bira se na period od četiri godine. Za direktora javne ustanove isto lice može biti birano najviše dva puta uzastopno. Direktoru javne ustanove miruje radni odnos za vrijeme prvog mandata na radnom mjestu sa koga je izabran.

Lice izabrano za direktora dužno je da završi odgovarajući oblik osposobljavanja i usavršavanja za direktora ustanove. Osposobljavanje i usavršavanje organizuje Zavod za školstvo i Centar za stručno obrazovanje.

Direktor javne ustanove bira se na osnovu javnog konkursa i podnesenog programa razvoja javne ustanove. Konkurs za izbor direktora raspisuje školski, odnosno upravni odbor dva mjeseca prije isteka mandata direktora.

Kandidat za direktora je dužan da, uz prijavu na konkurs, priloži i program razvoja javne ustanove. Program razvoja javne ustanove podnosi kandidat za direktora na osnovu izvještaja o evaluaciji i samoevaluaciji obrazovno-vaspitnog rada javne ustanove. Direktora privatne ustanove bira i razrješava osnivač, dok direktora javne ustanove bira i razrješava ministar.

U postupku izbora direktora javne ustanove ministar obrazuje tročlanu komisiju koja sa kandidatima koji ispunjavaju propisane uslove obavlja usmeni intervju i razmatra priložene programe razvoja ustanove i o tome dostavlja izvještaj ministru.

Javna ustanova dostavlja kompletnu dokumentaciju ministru, u roku od sedam dana od dana završetka konkursa.

Ako direktoru javne ustanove prestane dužnost, a na konkursu se ne izabere direktor, odnosno ako direktoru prestane dužnost, ministar imenuje vršioca dužnosti direktora najduže na period do šest mjeseci.

Za pomoćnika direktora ustanove može biti izabrano lice koje ispunjava uslove za direktora. Pomoćnika direktora ustanove bira i razrješava direktor. Pomoćnik direktora ustanove bira se na period od četiri godine. Za pomoćnika direktora javne ustanove isto lice može biti birano najviše dva puta uzastopno. Pomoćniku direktora javne ustanove miruje radni odnos za vrijeme prvog mandata na radnom mjestu sa koga je izabran.

Dužnost direktora ustanove prestaje:

• istekom mandata;
• na lični zahtjev;
• razrješenjem;
• ispunjavanjem uslova za prestanak radnog odnosa po sili zakona.

Direktora javne ustanove u slučaju privremene spriječenosti zamjenjuje zaposleni u ustanovi kojeg odredi direktor.

Ukoliko direktor nije u mogućnosti da odredi zaposlenog koji ga zamjenjuje, određuje ga školski odnosno upravni odbor.

Direktor javne ustanove može se, pored slučajeva propisanih zakonom o radu, razriješiti, ako:

• ne realizuje program razvoja ustanove;
• ne preduzima mjere prema zaposlenom koji ne izvršava radne zadatke, odnosno vrši povredu radne obaveze, ili zloupotrebljava svoj položaj;
• utvrdi da ustanova ne realizuje godišnji plan rada;
• ne izvršava radne zadatke, odnosno vrši povredu radne obaveze;
• zloupotrebljava svoj položaj;
• zaposli novog nastavnika, a prije toga nije sporazumno preuzeo nastavnika iz druge ustanove koji ispunjava uslove tog radnog mjesta;
• zaposli vannastavno osoblje suprotno zakonu;
• izabere nastavnika ili saradnika suprotno zakonu;
• se u ustanovi ne vodi propisana evidencija;
• ustanova ne obezbjeđuje javnost rada;
• ne donese rješenje o poništenju ispita, u skladu sa zakonom;
• ne izvrši rješenje inspekcijskog organa;
• ne donese ili ne realizuje plan unapređenja kvaliteta vaspitno-obrazovnog rada ustanove;
• je zbog sprovođenja akata koje je donio nastala veća šteta za ustanovu, zaposlene i korisnike usluga;
• dozvoli političko organizovanje i djelovanje ili religijsko djelovanje u ustanovi javnog obrazovanja;
• nije obezbijedio blagovremen i tačan unos podataka u Informacioni sistem obrazovanja Crne Gore (MEIS);
• ustanova dobije ocjenu „ne zadovoljava“ u postupku evaluacije rada ustanove;
• dostavi netačne podatke o nastavniku koji nema propisanu normu časova ili ne dostavi podatke o broju časova koji nijesu raspoređeni nastavnicima.
• u drugim slučajevima utvrđenim zakonom i statutom ustanove.

Direktor javne ustanove koji po isteku drugog mandata na koji je izabran ne bude ponovo biran, raspoređuje se na radno mjesto koje odgovara njegovom nivou obrazovanja, a ako takvog mjesta nema, ostvaruje prava kao zaposleni za čijim radom je prestala potreba, u skladu sa zakonom.

Direktor javne ustanove, odnosno pomoćnik direktora koji je razriješen u skladu sa ovim zakonom može se rasporediti na radno mjesto koje odgovara njegovom nivou obrazovanja, a ako takvog mjesta nema, prestaje mu radni odnos.