Predškolsko vaspitanje i obrazovanje, osnovno i srednje obrazovanje

Osnovnim i srednjim školama u Crnoj Gori upravlja školski odbor, dok ustanovom iz oblasti predškolskog vaspitanja i obrazovanja, domom učenika, domom učenika i studenata, odnosno domom studenata i ustanovom za obrazovanje odraslih upravlja upravni odbor:

• Školski, odnosno upravni odbor ustanova iz oblasti predškolskog vaspitanja i obrazovanja, osnovnog obrazovanja i vaspitanja, srednjeg opšteg obrazovanja i obrazovanja djece s posebnim obrazovnim potrebama čine: tri predstavnika Ministarstva, odnosno tri predstavnika opštine za ustanove čiji je osnivač opština, jedan predstavnik zaposlenih i jedan predstavnik roditelja
• Školski, odnosno upravni odbor ustanova iz oblasti stručnog obrazovanja čine: jedan predstavnik zaposlenih, četiri predstavnika Ministarstva, odnosno četiri predstavnika opštine za ustanove čiji je osnivač opština, jedan predstavnik socijalnih partnera i jedan predstavnik roditelja
• Upravni odbor više stručne škole čine: dva predstavnika zaposlenih, četiri predstavnika Ministarstva i jedan predstavnik socijalnih partnera
• Upravni odbor domova učenika, domova studenata i domova učenika i studenata čine: tri predstavnika Ministarstva, odnosno tri predstavnika opštine za ustanove čiji je osnivač opština, jedan predstavnik zaposlenih i jedan predstavnik korisnika usluga (stanara)
• Školski, odnosno upravni odbor mješovitih srednjih škola i obrazovnih centara čine: dva predstavnika zaposlenih, četiri predstavnika Ministarstva, odnosno četiri predstavnika opštine za ustanove čiji je osnivač opština i jedan predstavnik socijalnih partnera
• Upravni odbor ustanova za obrazovanje odraslih čine: tri predstavnika Ministarstva, odnosno opštine za ustanove čiji je osnivač opština i po jedan predstavnik zaposlenih i socijalnih partnera

Predstavnike Ministarstva bira i razrješava ministar. Predstavnike zaposlenih bira nastavničko, odnosno stručno vijeće tajnim glasanjem. Predstavnike roditelja bira Savjet roditelja tajnim glasanjem. Savjet roditelja se obrazuje radi organizovanog ostvarivanja interesa roditelja.  Članovi Savjeta su roditelji djece različitih vaspitnih grupa, odnosno roditelji učenika različitih razreda, koji se biraju na roditeljskom sastanku, na način i po postupku utvrđenim statutom ustanove.

Savjeta roditelja ima sljedeće nadležnosti:

• bira predstavnike roditelja u školski, odnosno upravni odbor
• daje mišljenje o predlogu godišnjeg plana rada ustanove
• razmatra izvještaj o radu ustanove
• učestvuje u postupku predlaganja izbornih predmeta
• daje mišljenje na program organizacije ekskurzije učenika
• razmatra interne i eksterne izvještaje o utvrđivanju kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada ustanove
• razmatra prigovore roditelja i učenika u vezi sa obrazovno-vaspitnim radom
• obavlja i druge poslove, u skladu sa zakonom i statutom ustanove.

Način rada Savjeta roditelja bliže se utvrđuje statutom ustanove.  

Sjednicama školskog, odnosno upravnog odbora može prisustvovati predstavnik učeničkog parlamenta, odnosno polaznika i predstavnik studenata. Predstavnici učenika svih odjeljenja škole obrazuju učenički parlament. Ovlašćenja i način rada učeničkog parlamenta bliže se utvrđuju statutom škole.

Članovi školskog, odnosno upravnog odbora biraju se na četiri godine, osim predstavnika roditelja koji se biraju na dvije godine.

Školski, odnosno upravni odbor ustanove:

• usvaja program razvoja
• usvaja godišnji plan rada i izvještaj o njegovoj realizaciji
• razmatra programe i rezultate vannastavnih aktivnosti
• donosi odluku o organizovanju školskog sportskog društva, odnosno kluba
• donosi statut, akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta i druga opšta akta
• donosi godišnji finansijski plan
• donosi plan javnih nabavki
• donosi odluku o davanju u zakup imovine škole u skladu sa zakonom
• usvaja periodični i godišnji račun
• predlaže promjenu naziva i sjedišta ustanove
• rješava, kao drugostepeni organ, o pravima učenika, odnosno korisnika usluga, u skladu sa zakonom
• obavlja druge poslove, u skladu sa zakonom i statutom.

Školski, odnosno upravni odbor odlučuje većinom glasova ukupnog broja članova, ako statutom ustanove nije predviđeno da o pojedinim pitanjima odlučuje druga većina. Članovi školskog, odnosno upravnog odbora su dužni da zastupaju interese i stavove organa koji su ih izabrali.

Privatne ustanove struktura školskog, odnosno upravnog odbora utvrđuju svojim aktom.

Ustanovom rukovodi direktor. Direktor ustanove je i pedagoški rukovodilac.

Direktor javne ustanove bira se na period od četiri godine. Za direktora javne ustanove isto lice može biti birano najviše dva puta uzastopno. Direktor javne ustanove bira se na osnovu javnog konkursa i podnesenog programa razvoja ustanove. Konkurs za izbor direktora raspisuje školski, odnosno upravni odbor dva mjeseca prije isteka mandata direktora. Kandidat za direktora je dužan da, uz prijavu na konkurs, priloži i program razvoja javne ustanove.

Direktora javne ustanove bira i razrješava ministar.

Direktora privatne ustanove bira i razrješava osnivač.

Direktor rukovodi ustanovom i odgovoran je za planiranje, organizaciju i rukovođenje radom ustanove, organizaciju racionalnog i efikasnog izvođenja obrazovnog programa, obezbjeđivanje jednakosti učenika u ostvarivanju prava na obrazovanje i vaspitanje, u skladu sa njihovim sposobnostima, pripremu prijedloga godišnjeg plana rada i njegovo sprovođenje, rukovođenje radom nastavničkog, odnosno stručnog vijeća, vršenje izbora nastavnika, stručnih saradnika i drugih zaposlenih u ustanovi, predlaganje akta o organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, vršenje stručno-pedagoškog nadzora, odlučivanje o pravima i obavezama zaposlenih, u skladu sa zakonom, podsticanje stručnog obrazovanja i usavršavanja nastavnika i predlaganje njihovog napredovanja, donošenje plana unapređenja kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada ustanove,  saradnju sa roditeljima i sredinom i dr.

Direktor najmanje jednom godišnje, a po potrebi i češće, podnosi školskom, odnosno upravnom odboru izvještaj o radu.

Visoko obrazovanje

U skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju ustanova visokog obrazovanja u obavljanju djelatnosti ostvaruje imovinska prava i raspolaže sredstvima u skladu sa ovim zakonom; ureduje unutrašnju organizaciju, u skladu sa ovim zakonom i statutom; bira i zapošljava akademsko i drugo osoblje; u obrazovne i istraživacke svrhe osniva posebne profitabilne organizacione oblike; zaključuje ugovore sa drugim ustanovama u Crnoj Gori;  zaključuje ugovore sa institucijama na medunarodnom nivou; ima i druga prava potrebna za obavljanje djelatnosti, u skladu sa ovim zakonom i statutom ustanove.

Organ upravljanja univerziteta je upravni odbor. Upravni odbor utvrđuje poslovnu politiku univerziteta. Upravni odbor državnog univerziteta ima 15 članova i čine ga predstavnici: akademskog osoblja, drugih zaposlenih, studenata i predstavnici osnivača. Predstavnici osnivača u upravnom odboru državnog univerziteta čine 1/3 ukupnog broja članova upravnog odbora. Predstavnike studenata u upravni odbor državnog univerziteta bira Studentski parlament u skladu sa svojim pravilima. Upravni odbor se bira na period od četiri godine, osim predstavnika studenata koji se bira na period od dvije godine. Nadležnost, način izbora i razrješenja, kao i način rada i odlučivanja upravnog odbora bliže se uređuje statutom državnog univerziteta.

Organ upravljanja javne ustanove koja nije univerzitet određuje se statutom ustanove.

U organ upravljanja moraju biti zastupljeni predstavnici akademskog osoblja, drugih zaposlenih i studenti. Nadležnost, broj, sastav, trajanje mandata, način izbora i razrješenja, kao i način rada i odlučivanja organa upravljanja ustanove  bliže se uređuje statutom ustanove. Upravni odbor privatnog univerziteta bira osnivač. U sastav upravnog odbora obavezno se biraju predstavnici studenata. Nadležnost, broj članova, sastav, način izbora i razrješenja, način rada i odlučivanja upravnog odbora, kao i period na koji se bira upravni odbor privatnog univerziteta određuje osnivač, u skladu sa svojim statutom.

Organ rukovođenja univerziteta je rektor. Rektor je odgovoran za rad na univerzitetu, kao i za rukovođenje u okviru poslovne politike utvrđene od strane upravnog odbora univerziteta.

Organ rukovođenja organizacione jedinice državnog univerziteta je dekan, odnosno direktor, kojeg bira upravni odbor univerziteta u skladu sa statutom. Način izbora dekana, odnosno direktora, ovlašćenja, trajanje mandata i druga pitanja uređuju se statutom državnog univerziteta.

Organ rukovođenja ustanove koja nije univerzitet određuje se statutom te ustanove. Način izbora organa rukovođenja, ovlašćenja, trajanje mandata i druga pitanja uređuju se statutom ustanove.