Skip to main content
European Commission logo

Eurydice

EACEA National Policies Platform:Eurydice
Crna Gora:Mobilnost u obrazovanju i osposobljavanju odraslih

Montenegro

13.Crna Gora:Mobilnost i internacionalizacija

13.3Crna Gora:Mobilnost u obrazovanju i osposobljavanju odraslih

Last update: 24 March 2021

U Crnoj Gori, do kraja 2013. godine, od strane nadležnog savjeta usvojeno je: 92 programa obrazovanja koji vode sticanju stručnih kvalifikacija i 71 program obrazovanja  koji vode sticanju ključnih vještina.

Programi obrazovanja koji vode sicanju stručnih kvalifikacija rade se na zahtjev Zavoda za zapošljavanje i poslodavaca.

Do novembra 2016. godine ukupno je licencirano 90 ustanova/organizatora obrazovanja odraslih od strane prethodnog Ministarstva prosvjete. Struktura licenciranih organizatora obrazovanja odraslih je slijedeća: 

-              5 osnovnih škola,

-              22 srednje škole,

-              1 ustanova višeg stručnog obrazovanja,

-              2 privatna univerziteta i

-              60 privatna ustanova.

Broj organizatora obrazovanja odraslih koji imaju licencu za implementiranje programa obuke za sticanje stručne kvalifikacije je 60 dok 30 licenciranih provajdera implementiraju programe za sticanje ključnih vještina.

Broj licenciranih organizatora po regijama

Broj licenciranih organizatora obr. odraslih

Broj organizatora koji nude programe za sticanje  stručnih kvalifikacija i ključnih vještina

Broj organizatora koji nude samo programe za sticanje ključnih vještina

Centralna regija

54

29

25

Južna regija

10

7

3

Sjeverna regija

26

23

3

UKUPNO:

90

59

31

Metodologija za izradu programa obrazovanja za odrasle je revidirana krajem 2013. godine i omogućava  modularnu strukturu programa i njihovo kreditno vrednovanje. Programi su bazirani na ishodima učenja i omogućavaju sticanje baznih stručnih znanja i stručnih kompetencija jer se na taj način, uz stečene ključne kompetencije, pojedinac lakše može prilagoditi zahtjevima tržišta rada i potrebi stalnog učenja i nadograđivanja svojih vještina i kompetencija.

Osnov za modul može biti grupa poslove iz standarda zanimanja, oblast iz obrazovnog ili drugog standarda, stručna kompetencija, ključna kompetencija, jedna ili više ključnih vještina. Programi obrazovanja i moduli mogu biti podijeljeni na jedinice učenja, imajući u vidu srodnost (povezanost) djelova programa. Svaka jedinica učenja ima svoju kreditnu vrijednost.Jedinice učenja mogu biti zajedničke za više modula odnosno programa.Sve ovo omogućava prenosivost i priznavanje i to licima koja su stekla stručnu kvalifiukaciju i žele da nastave obrazovanje ili licima koja su napustila obrazovanje prije sticanja kvalifikacije nivoa obrazovanja, ali su dio programa koji odgovara modulu uspješno završili.

U skladu sa novom metodologijom program će biti:

-              Zajednička odgovornost socijalnih partnera tj. institucija sistema, obrazovnih institucija, poslodavaca, sindikata;

-              Relevantni jer zadovoljavaju potrebe tržišta rada i pojedinaca za znanjima, vještinama, kompetencijama i kvalifikacijama

-              modularizovani i kreditno vrednovani što će omogućiti vertikalnu i horizontalnu mobilnost

-              fleksibilni jer će obezbjediti mobilnost i prohodnost u sistemu obrazovanja. Programi se ostvaruju na način koji odgovara socijalno-psihološkim osobenostima učenja odraslih ljudi u cilju zadovoljenja njihovih obrazovnih potreba i uklanjanja barijera za učenje.

-              funkcionalni, jer se pociljevima, ishodima, sadržajima i načinu izvođenja oslanjaju na prethodno životno i radon iskustvo odraslih i njihove životne uloge i funkcije

-              usmjereni na kompetencije,jer reflektuju kompetencije definisane u standardima zanimanja i standardima kvalifikacija ili opisima posla i obrazovnim standardima.

-              Usmjereni na ishode jer na jasan i nedvosmislen način definišu očekivana postignuća u učenju, odnosno ono što polaznici znaju i u stanju su da urade po završetku programa obrazovanja.

-              Jednakih standarda – program obrazovanja koji vode do nacionalnih stručnih kvalifikacija počivaju na jedinstvenim (istim) standardima zanimanja i kvalifikacija i obezbeđuju sticanje ishoda učenja i stručnih kompetencija koje standardi predviđaju, što omogućava njihovo priznavanje u procesu daljeg obrazovanja i sticanja kvalifikacije nivoa obrazovanja;

-              otvoreni, u programu se može predvidjeti do 10% časova za sadržaje sa aktuelnim temama iz date struke, temama vezanim za: potrebe lokalne zajednice, interesovanja polaznika,potrebe ciljne grupe i sl.)

-              inkluzivni jer se mogu prilagđavati ranjivim grupama u pogledu obima i structure sadržaja, vremena trajanja i uslova izvođenja.

U programu je potrebno je navesti mogućnost povezivanja stručne kvalifikacije koja se stiče programom sa drugim stručnim kvalifikacijama odnosno obrazovnim programom.

U okviru IPA projekta trenutno se sprovodi proces potpune reforme metodoloških dokumenata koji se koriste u procesu razvoja stručnih kvalifikacija i drugih programa neformalnog obrazovanja.

Za unapređenje sistema obrazovanja i osposobljavanja od posebnog je značaja:

-              implementacija okvira nacionalnih kvalifikacija koja omogućava fleksibilne puteve učenja i

-              razvoj sistema za potvrđivanje i priznavanje stečenih znanja i vještina koji uklanja barijere za mobilnost radne snage i podstiče sticanje znanja, vještina i kompetencija kroz različite oblike obrazovanja i učenja.

Na ovaj način omogućiće se mobilnost ljudi koji su stekli stručnu kvalifikaciju u Crnoj Gori na tržište rada u Regionu,  a i šire.

DVV International iz Njemačke je u saradnji sa zemljama Jugoistočne Evrope 2011. godine pokrenuo Andragošku regionalnu akademiju. Andragoška regionalna akademija organizuju se kroz treninge koji traju nekoliko dana i uključuju posjete institucijama i organizacijama koje se bave  obrazovanjem odraslih.  Opšti cilj akademije je izgradnja kapaciteta i razvoj ljudskih resursa u oblasti obrazovanja odraslih i cjeloživotnog učenja.

Specifični ciljevi akademije:

-  jačanje prakse obrazovanja odraslih u Regionu,

- uspostavljanje jedinstvenog pristupa profesionalnom razvoju ljudskih resursa (izgradnja kapaciteta i razvoj) u cilju povezivanja zemalja Regiona u ovoj oblasti,

- kreiranje mreže za razmjenu iskustava i informisanje u oblasti obrazovanja odraslih između zemalja Regiona,

- afirmisanje potreba za profesionalizacijom i profesionalizmom u obrazovanju odraslih.

Ciljne grupe:

- rukovodioci institucija za obrazovanje odraslih (direktori i članovi menadžmenta),

- kreatori politika u obrazovanjuj odraslih,

- istraživači obrazovnih potreba,

- organizatori obuka za odrasle,

- kreatori programa obrazovanja,

- provajderi programa obrazovanja u formalnom i neformalnom i informalnom obrazovanju odraslih (nastavnici, treneri i instruktori),

- evaluatori obrazovanja odraslih,

- socijalni partneri u obrazovanju odraslih (privredna komora, zanatska komora, sindikat, lokalne zajednice, zavodi za zapošljavanje, unija poslodavaca, NVO i drugi partneri)

- mediji – zaposleni u medijima koji prate problematiku obrazovanja odraslih.

Do sada je organizovano deset regionalnih akademija.

Učesnici regionalnih akademijia bili su predstavnici Bosne, Srbije, Crne Gore, Makedonije, Slovenije i Kosova.

U Sarajevu je 5.decembra 2013. godine  održana Regionalna stručna razmjena na temu Održivi razvoj: Priznavanje i validiranje neformalno i informalno stečenih kompetencija – šansa za bolji ekonomski razvoj. Sastanak je održan uz podršku GIZ BiH, a mogućnost učešća dobile su Crna Gora, Srbija i Makedonija. Na stručnoj razmjeni predstavljen je rezultat prve faze projekta „Pasoš kompetencija“ koji GIZ realizuje u BiH. Osnovni cilj projekta je priznavanje i validacija informalno stečenih znanja, vještina i kompetencija građana BiH. Na  skupu su predstavljeni primjere dobre prakse na planu priznavanja neformalno i informalno stečenih znanja, vještina i kompetencija u zemljama Regiona.

U Sarajevu je  od 17 – 18. septembra 2014. godine  održana  Međunarodna konferencija na temu: Obuka predavača za obrazovanje odraslih – evropski model. Cilj ovog skupa je bio razmjena i podrška među zemljama učesnicama pri standardizaciji odnosno harmonizaciji obuke/kvalifikacija za predavače u obrazovanju odraslih. Konferencija je održana uz podršku GIZ BiH i DVV Internationala iz Njemačke, a mogućnost učešća dobile su Švajcarska, Austrija, Njemačka, Hrvatska, Slovenija, Crna Gora, Srbija, Makedonija i Kosovo. N a konferenciji su predstavljeni primjeri dobre prakse na polju profesionalizacije nastavnog kadra u zemljama učesnicama konferencije. 

U 2016.godini Crna Gora je bila domaćin  regionalne stručne razmjene na temu“Nezaposlenost i obrazovanje odraslih“ uz podršku DVV-Internationala. Skup je održan 29.i30. septembra u Podgorici sa kojeg su upućene preporuke za dalji razvoj obrazovanja odraslih kako na nacionalnim tako i na regionalnom nivou.

Regionalne andragoške akademije postale suredovni skup stručnjaka iz oblasti obrazovanja odraslih. Poslednji sastanak Savjeta Andragoške Regionalne Akademije(ARA) održan je 12. Novembra u  Sarajevu, Bosna i Hercegovina.