Nastavni plan i program, predmeti i broj časova

Zakonom o gimnaziji propisano je da se nastava izvodi u skladu sa obrazovnim programom. U okviru obrazovnog programa izučavaju se obavezni predmeti, obavezni izborni predmeti i obavezni izborni sadržaji.

Teorijska nastava iz obaveznih predmeta izvodi se sa učenicima jednog ili više odjeljenja istog razreda. Organizaciju i izvođenje teorijske nastave iz obaveznih izbornih predmeta, utvrđuje gimnazija. Listu i sadržaj obaveznih izbornih predmeta donosi Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta na predlog Nacionalnog savjeta za obrazovanje. Vježbe, kao praktična primjena usvojenih teorijskih sadržaja, izvode se u grupama i mogu se realizovati kao blok časovi. Obavezni izborni sadržaji mogu se izvoditi u gimnaziji i van nje. Nastavni predmeti mogu se izučavati na standardnom (osnovnom) i višem nivou, u skladu sa obrazovnim programom.

U skladu sa Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju, obrazovni program sastoji se od opšteg i posebnog dijela.

Opšti dio obuhvata:

1. naziv programa;
2. naziv nivoa obrazovanja;
3. nastavni plan (predmeti i moduli i njihova zastupljenost i raspored, fond časova i broj kreditnih bodova za pojedine predmete i module i ukupan broj časova za sve oblike nastave);
4. ciljeve obrazovnog programa;
5. uslove za upis, odnosno uključivanje u program;
6. trajanje obrazovanja (uključujući kreditno vrednovanje);
7. obavezne načine provjeravanja i ocjenjivanja učenika;
8. uslove za napredovanje i završetak obrazovanja;
9. nivo obrazovanja, odnosno stručne kvalifikacije koje se stiče;
10. uslove za završetak pojedinih djelova programa, odnosno modula programa.

Posebni dio obuhvata:

1. predmetne programe, odnosno kataloge znanja predmeta (sa ciljevima predmeta, sadržajima i standardima znanja i ishodima učenja, podjelom odjeljenja na grupe, nastavnim sredstvima, okvirnim spiskom literature, materijalnim uslovima za izvođenje nastave, povezanosti predmeta);
2. ispitne kataloge;
3. način prilagođavanja programa učenicima s posebnim obrazovnim potrebama;
4. način prilagođavanja programa za obrazovanje odraslih;
5. način izvođenja obrazovnog programa (za programe u stručnom obrazovanju posebni dio sadrži obim i sadržaj praktičnog obrazovanje koji se realizuje kod poslodavca);
6. druga pitanja od značaja za realizaciju obrazovnog programa.

Javno važeći obrazovni program donosi Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta na predlog Nacionalnog savjeta za obrazovanje. Opšti dio javno važećeg obrazovnog programa utvrđuje Ministarstvo, na predlog Nacionalnog savjeta.

Nastavni plan obrazovnog programa opšteg srednjeg obrazovanja:

Obrazovni program opšteg srednjeg obrazovanja može se preuzeti ovdje.

Nastavne metode i nastavna sredstva

Obrazovno-vaspitni rad u gimnaziji, u skladu sa Zakonom o gimnaziji, obuhvata:

1. teorijsku nastavu i vježbe iz obaveznih predmeta i obaveznih izbornih predmeta;
2. obavezne izborne sadržaje (dodatna, dopunska i fakultativna nastava, ekskurzije, izleti i sl.);
3. praćenje postignuća učenika, provjeravanje i ocjenjivanje;
4. ispite;
5. kulturnu i javnu djelatnost;
6. analizu uspjeha i discipline učenika;
7. druge oblike obrazovno-vaspitnog rada od značaja za gimnaziju.

Nastavnici imaju profesionalnu slobodu u načinu organizovanja nastave, primjeni nastavnih metoda, u izboru oblika rada sa učenicima, kao i u izboru zadataka koje postavljaju učenicima u okviru utvrđenog obrazovnog programa.

Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju propisano je da se u ustanovi koja ostvaruje javno važeće obrazovne programe upotrebljavaju udžbenici i nastavna sredstva koji se odobre od strane Nacionalnog savjeta za obrazovanje. Privatne ustanove su dužne da upotrebljavaju udžbenike koje je odobrio Nacionalni savjet za obrazovanje samo za obavezne predmete utvrđene obrazovnim programom, odnosno zakonom. U slučaju ako nema udžbenika koji su odobreni u skladu sa zakonom, u ustanovi se mogu izuzetno upotrebljavaju i udžbenici koji su predviđeni predmetnim programom.  Priprema udžbenika uređena je Zakonom o izdavačkoj djelatnosti i Pravilnikom o postupku pribavljanja, ocjenjivanja, odobravanja i pripreme udžbenika i nastavnih sredstava

Pripremanje rukopisa udžbenika obuhvata: pribavljanje rukopisa, davanje stručne ocjene o njemu, izbor rukopisa i predlaganje da se on odobri za izdavanje i upotrebu. Za pribavljanje rukopisa afirmisana su dva načina: putem konkursa i neposrednim izborom autora. Prioritet je dat konkursu kao instituciji koja potencijalne autore podstiče na rad i stavlja ih u jednak položaj, što je regulisano pravilnicima o izboru rukopisa udžbenika i udžbeničke literature.