Srednje obrazovanje (opšte srednje i srednje stručno obrazovanje) i više stručno obrazovanje u Crnoj Gori uređeno je Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju, Zakonom o stručnom obrazovanju i Zakonom o gimnaziji.

Nadležnosti organa i institucija u postupku sticanja diplome srednjeg obrazovanja kojom se potvrđuje stečena kvalifikacija nivoa obrazovanja uređene su navedenim zakonima.

Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta je zaduženo za planiranje, implementaciju i unapređenje obrazovne politike u cjelini, za sve nivoe obrazovanja. Ministartvo vrši nadzor nad sprovođenjem odredaba zakona iz oblasti obrazovanja. Inspekcijski nadzor nad radom ustanova vrši prosvjetna inspekcija.

Zavod za školstvo definiše i obezbjeđuje kvalitet obrazovanja u predškolskim ustanovama, osnovnim i srednjim školama. Obavlja razvojne, savjetodavne i istraživačke aktivnosti u oblasti douniverzitetskog obrazovanja. Nadležan je i za pripremu predmetnih programa opšteobrazovnih predmeta u stručnom obrazovanju.

Centar za stručno obrazovanje  obavlja razvojne, savjetodavne, istraživačke, stručne poslove i utvrđivanje i obezbjeđivanje kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada iz oblasti stručnog obrazovanja i obrazovanja odraslih. Centar je zadužen za razvoj kvalifikacija i obrazovnih programa stručnog obrazovanja, savjetodavnu podršku i istraživanje u stručnom obrazovanju mladih i odraslih.

Ispitni centar zadužen je za eksternu provjeru znanja, vještina i kompetencija na završetku pojedinih ciklusa osnovnog obrazovanja i sprovođenje ispita na završetku četvorogodišnjeg srednjeg obrazovanje.

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva zadužen je za uređivanje i štampanje udžbenika i drugih nastavnih sredstava za douniverzitetsko obrazovanje.

Radi odlučivanja o stručnim pitanjima i za stručnu pomoć Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta u postupku donošenja odluka i pripreme propisa iz oblasti obrazovanja i vaspitanja Vlada Crne Gore, u skladu sa Opštim zakonom o obrazovanju osnovala je u Nacionalni savjet za obrazovanje.

Radi unaprjeđivanja sistema kvalifikacija, odobravanja i svrstavanja kvalifikacija u Okvir kvalifikacija svih nivoa, uključujući i one koje se stiču završetkom programa srednjeg obrazovanja, u skladu sa Zakonom o nacionalnom okviru kvalifikacija Vlada  Crne Gore je osnivala Savjet za kvalifikacije.

Cilj stručnog obrazovanja je da se učenicima omogući sticanje znanja i razvoj vještina i stručnih i ključnih kompetencija koje odgovaraju zahtjevima savremenog društva i tržišne privrede i koje im omogućavaju ravnopravno učešće na tržištu rada. Stručno obrazovanje ima za cilj  i da omogući mladim i odraslim sticanje znanja i sposobnosti neophodnih za život i rad, profesionalni razvoj ličnosti, dalje obrazovanje kao i razvijanje svijesti o potrebi cjeloživotnog učenja i dr.

Opšte srednje obrazovanje – gimnazijsko obrazovanje ima za cilj da učenicima omogući  sticanje potrebnih znanja, vještina, sposobnosti i navika, zasnovanih na dostignućima nauke, tehnike, kulture i umjetnosti, radi nastavka školovanja, razvijanje kritičkog mišljenja, samostalnosti, odgovornosti, podsticanje razumijevanja, tolerancije, solidarnosti i uvažavanje različitosti i dr.

Ustanove u kojima se stiču kvalifikacije nivoa srednjeg obrazovanja osnivaju se kao javne i privatne. Osnivač javne ustanove može biti Država, odnosno opština, glavni grad ili prijestonica. Privatnu ustanovu može da osnuje domaće i strano pravno ili fizičko lice, u skladu sa Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju.

Srednje obrazovanje stiče se u:

• gimnaziji
• srednjoj stručnoj školi
• mješovitoj srednjoj školi
• obrazovnom centru
• umjetničkoj školi

Srednje obrazovanje u Crnoj Gori realizuje se u 53  škole. Od njih 49 su javne ustanove, jedna je javno-privatna i tri su privatne (od kojih su 2 internacionalne).

Obrazovanje djece s posebnim obrazovnim potrebama obavljaju škole u kojima se stiče srednje obrazovanje i resursni centri, u skladu sa Zakonom o vaspitanju i obrazovanju djece sa posebnim obrazovnim potrebama.

Obrazovno-vaspitni rad u ustanovama srednjeg obrazovanja obavljaju nastavnici, stručni saradnici i drugi izvođači obrazovno-vaspitnog rada, čiji je nivo obrazovanja i obrazovni profil propisan Zakonom o gimnaziji, Zakonom o stručnom obrazovanju i obrazovnim programom.

Obezbjeđenje i unaprjeđenje kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada obavlja ustanova (samoevaluacija) svake godine po pojedinim oblastima, a svake dvije godine u cjelini. Obezbjeđenje i unaprjeđenje kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada ustanova, najmanje svake četiri godine, obavlja Centar za stručno obrazovanje i Zavod za školstvo (evaluacija). Metodologiju za obezbjeđivanje i unapređivanje kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada u ustanovi (samoevaluacija i evaluacija) propisuje Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta na predlog Zavoda za školstvo i Centra.

Srednje obrazovanje nije obavezno. Školovanje u javnim ustanovama je besplatno.