Skip to main content
European Commission logo
EACEA National Policies Platform:Eurydice
Crna Gora:Politička i ekonomska situacija

Montenegro

1.Crna Gora:Politički, socijalni i ekonomski osnov i trendovi

1.4Crna Gora:Politička i ekonomska situacija

Last update: 23 March 2021

Politička situacija

Crna Gora je po uređenju parlamentarna demokratija u kojoj je vlast podijeljena na izvršnu (Vlada), zakonodavnu (Parlament) i sudsku.

Crna Gora je zvanično proglasila svoju nezavisnost 2006. godine,  kada su i održani prvi parlamentarni izbori u nezavisnoj Crnoj Gori, i do sada ih je održano ukupno četiri.

Važeći Ustav Crne Gore je donijet 22. oktobra 2007.godine.

Na posljednjim parlamentarnim izborima održanim 2016.godine sljedeće partije/političke koalicije su osvojile mjesta u Parlamentu: Demokratska partija socijalista (u koaliciji sa Liberalnom partijom - 41%/36 poslaničkih mjesta), Demokratski front (20%/18 mjesta), Velika koalicija „Ključ“ (11%/9 poslaničkih mjesta), Demokratska Crna Gora (10%/8 mjesta), Socijal-demokratska partija (5%/4 poslanička mjesta), Socijaldemokrate (3%/2 poslanička mjesta), Bošnjačka stranka (3%/2 mjesta), koalcija „Albanci odlučno“ (1.30%/1 poslaničko mjesto) i Hrvatska građanska inicijativa (0.5%/1 poslaničko mjesto).

Predsjednik Vlade Crne Gore je iz Demokratske partije socijalista, a u njenom sastavu su ministri iz: Demokratske partije socijalista, Socijaldemokrata, Bošnjačke stranke,  Hrvatske građanske inicijative i Demokratske unije Albanaca.

Na predsjedničkim izborima, održanim u aprilu 2018.godine, većinu glasova osvojio je kandidat Demokratske partije socijalista.

Predsjednik Crne Gore se bira na period od 5 godina.

Ekonomska situacija

Bruto domaći proizvod Crne Gore u 2005. godini iznosio je ukupno 1 815 miliona eura. Bruto domaći proizvod po stanovniku u 2005. godini iznosio je 2 912 eura. Procijenjeni rast bruto domaćeg proizvoda u stalnim cijenama u 2005. godini iznosio je 4,2%.

Crna Gora je postigla značajan napredak u tranziciji ka tržišnoj ekonomiji. U periodu između 2006-2010. godine rast realnog bruto domaćeg proizvoda (BDP) u prosjeku iznosio je 4,6 procenata, sa niskom jednocifrenom inflacijom (ispod 4 procenta). Ove cifre se mogu porediti sa zemljama koje su pristupile EU u maju 2004. godine (EU8), kao i EU15. Rast BDP-a između 2006-2008 u prosjeku je iznosio skoro 9 procenata na godišnjem nivou, ali 2009. godinu je obilježila snažna recesija usled globalne ekonomske i finansijske krize, uz smanjenje BDP-a od 5,7 procenata.

[[{"fid":"856","view_mode":"default","fields":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""},"type":"media","field_deltas":{"1":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height: 414px; width: 700px;","class":"media-element file-default media-wysiwyg-align-center","data-delta":"1"}}]]

[[{"fid":"857","view_mode":"default","fields":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""},"type":"media","field_deltas":{"2":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height: 354px; width: 700px;","class":"media-element file-default media-wysiwyg-align-center","data-delta":"2"}}]]

Izvor:MONSTAT

Bruto domaći proizvod Crne Gore u 2014. godini iznosio je 3 458 miliona eura, dok je u 2013. godini iznosio 3 362 milion eura. Bruto domaći proizvod po stanovniku u 2014. godini iznosio je 5 561 eura, dok je u 2013. godini iznosio 5 412 eura.

[[{"fid":"858","view_mode":"default","fields":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""},"type":"media","field_deltas":{"3":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height: 365px; width: 700px;","class":"media-element file-default media-wysiwyg-align-center","data-delta":"3"}}]]

Izvor: MONSTAT

Bruto domaći proizvod Crne Gore u 2015. godini iznosio je 3 655 miliona eura, dok je u 2014. godini iznosio 3 458 miliona eura.

Bruto domaći proizvod po stanovniku u 2015. godini iznosio je 5 826 eura, dok je u 2014. godini iznosio 5 561 eura.

[[{"fid":"859","view_mode":"default","fields":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""},"type":"media","field_deltas":{"4":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height: 341px; width: 700px;","class":"media-element file-default media-wysiwyg-align-center","data-delta":"4"}}]]

Izvor: MONSTAT

Bruto domaći proizvod Crne Gore u 2016. godini iznosio je 3 954 miliona eura, dok je u 2015. godini iznosio 3 655 milion eura. Bruto domaći proizvod po stanovniku u 2016. godini iznosio je 6 354 eura, dok je u 2015. godini iznosio 5 873 eura.

Procentualno  izdvajanje za obrazovanje, u odnosu na BDP

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

4,7 %

4,7%

5,0%

4,6%

4,4%

4,3%

4,3%

Izvor: MONSTAT

[[{"fid":"860","view_mode":"default","fields":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""},"type":"media","field_deltas":{"5":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height: 383px; width: 700px;","class":"media-element file-default media-wysiwyg-align-center","data-delta":"5"}}]]

[[{"fid":"861","view_mode":"default","fields":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""},"type":"media","field_deltas":{"6":{"format":"default","alignment":"center","field_file_image_alt_text[en][0][value]":false,"field_file_image_title_text[en][0][value]":false,"field_caption[en][0][value]":""}},"link_text":null,"attributes":{"style":"height: 335px; width: 700px;","class":"media-element file-default media-wysiwyg-align-center","data-delta":"6"}}]]

Izvor: MONSTAT

Prema Popisu 2011 od ukupnog broja stanovnika starih 15 i više godina 260 277 ili 52% ima završenu srednju školu. Međutim od tog broja 27 285 trenutno pohađa fakultet. 17% stanovnika Crne Gore ima višu ili visoku školsku spremu bilo da je po „starom“ ili „novom – bolonjskom“ sistemu obrazovanja. Prosječna starost stanovnika sa srednjom školom, a koji se sada ne školuju, je 44 godine, a prosječna starost lica sa najviše završenom osnovnom školom koji se sada ne školuju je 56.

Ključni sektori crnogorske otvorene ekonomije i potencijalni pokretači rasta na duže staze obuhvataju turizam, usluge i ostale grane privrede zasnovane na znanju. Crnogorski energetski sektor bi takođe mogao postati važan izvor rasta i izvoza pod uslovom da se adekvatno kontrolišu uticaji na životnu sredinu.

Raspad političkog saveza između Srbije i Crne Gore 2006. godine doveo je do odvojenog članstva u nekoliko međunarodnih finansijskih institucija, kao što je Evropska banka za rekonstrukciju i razvoj. Januara 2007. godine, Crna Gora je pristupila Svjetskoj banci i MMF-u, a 156. članica Svjetske trgovinske organizacije je postala u decembru 2011. godine.

Broj malih i srednjih preduzeća je u stalnom porastu. Fokusirana su  na domaće tržište i moraju postati konkurentnije. Važan mehanizam za povećanje konkurentnosti je efikasnost i kvalitet visokog obrazovanja i jačanje veza između istraživanja,  inovativnosti i poslovanja. 

Vlada Crne Gore je decembra 2017. godine donijela dokument Pravci razvoja Crne Gore 2018-2021. Isti se donosi zbog značajnih promjena uslova i okvira za vođenje razvojne i ekonomske politike kako na nacionalnom, regionalnom, tako i na globalnom nivou, kao i zbog potrebe proširenja vremenskog okvira.

Dokument se oslanja na Pravce razvoja Crne Gore 2015-2018, odnosno na Pravce razvoja Crne Gore 2013-2016.