Het voortgezet onderwijs

Het voortgezet onderwijs omvat het onderwijs dat direct aansluit op het basisonderwijs en op het speciaal onderwijs. Het omvat niet het voortgezet speciaal onderwijs (dat onder de Wet op de expertisecentra valt), het beroepsonderwijs en volwasseneneducatie en het hoger onderwijs). Er zijn 4 soorten voortgezet onderwijs:

• praktijkonderwijs
• vmbo (voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs) met een duur van 4 jaar;
• havo (hoger algemeen voortgezet onderwijs) met een duur van 5 jaar;
• vwo (voorbereidend wetenschappelijk onderwijs) met een duur van 6 jaar.

Doelen van de onderbouw en de bovenbouw van het voortgezet onderwijs

Voor het voortgezet onderwijs is de volgende algemene doelstelling geformuleerd: het voortgezet onderwijs zorgt dat leerlingen in deze fase van de doorlopende leerlijn hun talenten maximaal kunnen ontplooien en vervolgonderwijs kunnen volgen dat het best past bij hun talenten. Het bereidt hen voor op volwaardige deelname aan de samenleving en een bij hun talenten passende (toekomstige) positie op de arbeidsmarkt. De doelen van de onderbouw zijn vastgesteld in 58 globale kerndoelen. Deze gelden voor alle leerlingen. Daarnaast zijn er aanvullende doelen met betrekking tot moderne vreemde talen die voor de meeste leerlingen gelden. Het schoolbeleid bepaalt hoe de kerndoelen op elk niveau en voor elke leerstijl uitgewerkt worden.

Samenwerking voortgezet onderwijs en middelbaarberoepsonderwijs

Het doel van het besluit samenwerking vo-bve is om, door uitbesteding van leerlingen door vo-scholen, maatwerk te bieden aan leerlingen die het onderwijs zonder diploma dreigen te verlaten. Het besluit maakt ook efficiënter gebruik van voorzieningen mogelijk, doordat scholen elkaars voorzieningen mogen gebruiken. Er is een kader gesteld voor de samenwerking tussen vo-scholen onderling en tussen een vo-school en een bve-instelling. Binnen dit kader zijn de scholen zo veel mogelijk vrij om de vorm en omvang van de samenwerking te bepalen. Het besluit maakt 5 verschillende 'routes' mogelijk, elk voor een specifieke leerlinggroep.

• Route 1: Uitbesteding van een vo-leerling aan een andere vo-school;
• Route 2: Uitbesteding van een vo-leerling aan een bve-instelling;
• Route 3: Overdracht van (een deel van de) bekostigingsmiddelen bij een tussentijdse overstap naar een vo-school of bve-instelling;
• Route 4a: De vo-school besteedt een ongediplomeerde leerling uit aan het voorgezet volwassenonderwijs (vavo) als volledig vervangend traject;
• Route 4b: De vo-school besteedt een vmbo-gediplomeerde leerling uit aan het vavo als volledig vervangend traject; 
• Route 5: Uitbesteding van een vo-leerling aan het vavo voor het sprokkelen van eindexamenvakken.

Opleidingsstructuur Beroepsonderwijs en volwassenenonderwijs (bve) in regionale opleidingcentra (ROC's)

Doelstellingen in het mbo

Doelstelling van het middelbaar beroepsonderwijs, zoals omschreven in de Wet educatie en beroepsonderwijs, is de theoretische en praktische voorbereiding voor de uitoefening van beroepen waarvoor een beroepskwalificerende opleiding is vereist of nuttig kan zijn. Het beroepsonderwijs bevordert tevens de algemene vorming en de persoonlijke ontplooiing van de deelnemers en draagt bij aan het maatschappelijk functioneren.

Middelbaarberoepsonderwijs

Speciaal voor de groep vmbo-leerlingen van 16 en 17 jaar, met een diploma in de gemengde of theoretische leerweg is het besluit samenwerking vo-bve verruimd, waardoor deze leerlingen gebruik kunnen maken van route 4b. Zij kunnen een havo diploma halen via uitbesteding aan het voltijd vavo .

Bve staat voor beroepsonderwijs en volwasseneneducatie. Het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) bestaat uit de beroepsopleidende leerweg (bol) en de beroepsbegeleidende leerweg (bbl). De bol is zowel in voltijd als in deeltijd te volgen. Educatie, het onderwijs voor volwassenen, bestaat uit voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (vavo) en basiseducatie. Het bekostigd middelbaar beroepsonderwijs en educatie worden verzorgd door regionaal opleidingencentra (ROC’s). Er zijn ruim 40 ROC’s in Nederland. Daarnaast zijn er 13 vakinstellingen die opleidingen verzorgen in 1 beroepenveld binnen 1 sector. Ook zijn er 13 agrarische opleidingencentra (ROC’s), die opleidingen verzorgen voor de groene sector.