Διοίκηση και διακυβέρνηση σε κεντρικό επίπεδο

Η εκπαιδευτική πολιτική καθορίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση και αποτελεί τμήμα της γενικότερης πολιτικής που επιλέγεται και ακολουθείται στους διάφορους τομείς.  Η ευθύνη διαμόρφωσης της εκπαιδευτικής πολιτικής, η εποπτεία και η παρακολούθηση της εφαρμογής της, καθώς και η διοικητική ευθύνη του εκπαιδευτικού συστήματος σε όλους τους τομείς, υπηρεσίες και βαθμίδες, ανήκει στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων.  Ο Υπουργός μέσω των υπηρεσιών του υπουργείου και των συμβούλων του, καταρτίζει τα νομοσχέδια και τα προεδρικά διατάγματα που ρυθμίζουν τη λειτουργία της εκπαίδευσης και δημοσιεύει τις σχετικές υπουργικές αποφάσεις.

Η Βουλή των Ελλήνων ασκεί νομοθετικό έργο και κοινοβουλευτικό έλεγχο. Η Διαρκής Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, αρμόδια σε θέματα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, επεξεργάζεται και εξετάζει σχέδια νόμων ή προτάσεις νόμων. Μπορεί να ασκεί νομοθετικό έργο και κοινοβουλευτικό έλεγχο.  Ο Υπουργός δύναται να υποβοηθείται στο έργο του, είτε από Αναπληρωτή Υπουργό είτε και από Υφυπουργό ή Υφυπουργούς με διακριτούς τομείς ευθύνης.  Στη κεντρική δομή του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων εντάσσονται 4 Γενικές Γραμματείες, των οποίων προΐστανται Γενικοί Γραμματείς:

• Γενική Γραμματεία Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής
• Γενική Γραμματεία Ανώτατης Εκπαίδευσης
• Γενική Γραμματεία Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας.
• Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων.

Στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής η πολιτική ηγεσία μπορεί να υποστηρίζεται από συλλογικά συμβουλευτικά/ γνωμοδοτικά όργανα που συστήνονται σε εθνικό επίπεδο.  Τα όργανα αυτά παρέχουν συμβουλές σε θέματα πολιτικής για τη σχολική και την ανώτατη εκπαίδευση, τη δια βίου μάθηση, τις επιστήμες και τις τέχνες.

Στο πλαίσιο αυτό το Συμβούλιο Εθνικής Πολιτικής για την Παιδεία μπορεί να συγκροτείται και να λειτουργεί ως συμβουλευτικό όργανο του Υπουργού. Μέλη του είναι πρώην Υπουργοί Παιδείας. Πρόεδρος του Συμβουλίου είναι ο εκάστοτε Υπουργός Παιδείας.

Οι εθνικοί φορείς διασφάλισης της ποιότητας αποτελούν, επίσης, σημαντική συνιστώσα διακυβέρνησης στο κεντρικό επίπεδο.  Οι φορείς αυτοί είναι υπεύθυνοι για τον καθορισμό προτύπων ποιότητας, τη διενέργεια αξιολογήσεων, καθώς και για τη χάραξη και την εφαρμογή πολιτικών και προδιαγραφών για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης.  Είναι ανεξάρτητες διοικητικές αρχές οι οποίες εποπτεύονται από τον Υπουργό Παιδείας, ο οποίος ασκεί έλεγχο νομιμότητας. Κάθε έτος υποβάλλουν στον Υπουργό Παιδείας ετήσιες εκθέσεις πεπραγμένων και απολογισμού. Οι ακόλουθοι φορείς αφορούν την ανώτατη και σχολική εκπαίδευση:

• Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης ΕΘΑΑΕ έχει ως αποστολή τη διασφάλιση υψηλής ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση.  Αποτελεί τη συνέχεια της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ), η οποία ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 2006. Διοικείται από τον Πρόεδρο και το Ανώτατο Συμβούλιο. Στο πλαίσιο της αποστολής της α) συμβάλλει στη διαμόρφωση και υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση και στην κατανομή της επιχορήγησης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ) και β) αξιολογεί και πιστοποιεί την ποιότητα της λειτουργίας των ΑΕΙ. Είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ENQA) (νόμος 4653/2020).

• Η Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ) έχει ως αποστολή τη διασφάλιση υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικού έργου στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση . Στο πλαίσιο της αποστολής της α) αξιολογεί την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος και β) υποστηρίζει το Υπουργείο Παιδείας στη βελτίωση του σχεδιασμού της εθνικής στρατηγικής για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση με στόχο την επιτυχή μετάβαση των μαθητών στη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση, τη σταδιοδρομία και τη δια βίου μάθηση. νόμοι 4142/2013, 4547/2018).

Παράλληλα, ουσιαστικό ρόλο στην διαμόρφωση και την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής έχουν, οι ακόλουθοι εποπτευόμενοι φορείς του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων:

• Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), επιτελικός επιστημονικός και ερευνητικός φορέας, ο οποίος υποστηρίζει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων σε θέματα που αφορούν την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση,  την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών,  τη μετάβαση από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τη μεταλυκειακή εκπαίδευση, την αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων, της μαθητικής διαρροής και της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, με στόχο τη διασφάλιση του δικαιώματος όλων των παιδιών στην εκπαίδευση. Το ΙΕΠ συνδράμει το Υπουργείο Παιδείας σε θέματα αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου και αξιολόγησης σχολικών μονάδων και εκπαιδευτικών. (νόμοι 3966/2011, 4763/2020).
• Το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων - «Διόφαντος» (ΙΤΥΕ), είναι ερευνητικός και τεχνολογικός φορέας με σκοπό την έρευνα και την αποτελεσματική αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στον τομέα της εκπαίδευσης.  Αναπτύσσει και εφαρμόζει τα συμβατικά και ψηφιακά μέσα στην εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση.  Εκδίδει έντυπο (σχολικά βιβλία) και ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό υλικό για την εκπαίδευση, διοικεί και διαχειρίζεται το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, καθώς και υποστηρίζει την οργάνωση και λειτουργία των ηλεκτρονικών υποδομών του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και όλων των εκπαιδευτικών μονάδων (νόμος 3966/2011)
• Ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ) αναπτύσσει και εφαρμόζει ολοκληρωμένο εθνικό σύστημα πιστοποίησης της μη-τυπικής εκπαίδευσης (αρχικής και συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων).  Παρέχει την επιστημονική υποστήριξη των υπηρεσιών του Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Συμβουλευτικής στην Ελλάδα Αποτελεί το Εθνικό Σημείο Συντονισμού του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων (ΕΠΕΠ) και Εθνικό Σημείο Αναφοράς για τη Διασφάλιση της Ποιότητας. Εκπροσωπεί την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (EQAVET) (νόμοι 4115/2013, 4763/2020).
• Το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) έχει ως σκοπό του την υλοποίηση δράσεων, προγραμμάτων και έργων για τη δια βίου μάθηση και τη Νέα Γενιά, με έμφαση τη στήριξη της νεανικής καινοτομίας.  Επίσης διαχειρίζεται τα θέματα που σχετίζονται με οποιονδήποτε τρόπο με τη μαθητική και φοιτητική μέριμνα (νόμος 4115/2013).

Τέλος, στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής σε κεντρικό επίπεδο εκτός από τους παραπάνω θεσμικούς φορείς επιδρά η ακαδημαϊκή και η εκπαιδευτική κοινότητα, οι επιστημονικές και συνδικαλιστικές ενώσεις, ο κοινωνικός ιστός και τα μέσα κοινωνικής έκφρασης, καθώς και η εκπαιδευτική μονάδα, η οποία μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες παρέχει στοιχεία στις κεντρικές εκπαιδευτικές αρχές σχετικά με το έργο και τη λειτουργία της.

Στην Ελλάδα, η εκπαίδευση παρέχεται δωρεάν και στις τρεις εκπαιδευτικές βαθμίδες, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και ανώτατη εκπαίδευση και η χρηματοδότησή της πραγματοποιείται, κατά κύριο λόγο, μέσω του κρατικού προϋπολογισμού από πόρους του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ο κρατικός προϋπολογισμός περιλαμβάνει δύο σκέλη, τον Τακτικό Προϋπολογισμό που καλύπτει λειτουργικές δαπάνες και τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων που χρηματοδοτεί το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Το ΠΔΕ χωρίζεται στο εθνικό σκέλος, που χρηματοδοτείται από αμιγώς εθνικούς πόρους και το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος, που χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους και πόρους της Ε.Ε. ή άλλων οργανισμών. Το ΠΔΕ στοχεύει κυρίως στην αναπτυξιακή πολιτική της χώρας με έργα που συμβάλλουν στην αύξηση του ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου της οικονομίας και στηρίζουν τον εκσυγχρονισμό της χώρας σε μακροχρόνια βάση, καλύπτοντας δαπάνες σε υποδομές (κτήρια, εξοπλισμό, συγχρηματοδοτούμενες δράσεις κ.λπ.).

Διοικητική διάρθρωση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων

Η διοικητική διάρθρωση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων περιλαμβάνει τις ακόλουθες υπηρεσίες:

1. Πολιτικό Γραφείο Υπουργού
2. Πολιτικά Γραφεία Υφυπουργών
3. Γραφείο Γενικού Γραμματέα Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής
4. Γραφείο Γενικού Γραμματέα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας
5. Γραφείο Γενικού Γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης
6. Γραφείο Γενικού Γραμματέα Θρησκευμάτων.

Στο Γραφείο Υπουργού υπάγονται οι ακόλουθες υπηρεσίες:

1. Γενική Διεύθυνση Στρατηγικού Σχεδιασμού, Προγραμματισμού και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
2. Γενική Διεύθυνση Ψηφιακών Συστημάτων, Υποδομών και Εξετάσεων
3. Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών
4. Γενική Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού
5. Αυτοτελής Διεύθυνση Εσωτερικού Ελέγχου
6. Αυτοτελές Τμήμα Κοινοβουλευτικού Ελέγχου
7. Αυτοτελές Τμήμα Νομοθετικής Πρωτοβουλίας
8. Αυτοτελές Γραφείο Επιστημονικών Συμβούλων
9. Γραφείο Τύπου.

Στη Γενική Γραμματεία Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής υπάγονται:

1. Γενική Διεύθυνση Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
2. Γενική Διεύθυνση Εκπαιδευτικού Προσωπικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
3. Γενική Διεύθυνση Διεθνών, Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης
4. Αυτοτελής Διεύθυνση Ιδιωτικής Εκπαίδευσης
5. Αυτοτελής Διεύθυνση Συγκέντρωσης, Υποβολής Παραστατικών και λοιπών θεμάτων
6. Αυτοτελές Τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού Περιφερειακών Υπηρεσιών
7. Αυτοτελές Τμήμα Συντονισμού και Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης Προσφύγων
8. 13 Περιφερειακές Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Στη Γενική Γραμματεία Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας υπάγονται:

1. Γενική Διεύθυνση Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας 
2. Αυτοτελές Τμήμα Εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας.

Στη Γενική Γραμματεία Ανώτατης Εκπαίδευσης υπάγεται:

• Γενική Διεύθυνση Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Στη Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων υπάγονται:

1. Διεύθυνση Θρησκευτικής Διοίκησης
2. Διεύθυνση Θρησκευτικής Εκπαίδευσης και Δια-θρησκευτικών Σχέσεων.

Επίσης, στο Υπουργείο Παιδείας λειτουργούν:

1. Γραφείο Νομικού Συμβουλίου του Κράτους
2. Υπηρεσία Επιτρόπου Ελεγκτικού Συνεδρίου

Συμβούλια: Στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων συστήνονται, επίσης, και λειτουργούν τα εξής Συμβούλια:

1. Κεντρικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Διοικητικών Υπαλλήλων (ΚΥΣΔΙΠ)
2. Κεντρικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΚΥΣΠΕ)
3. Κεντρικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΚΥΣΔΕ)
4. Κεντρικό Συμβούλιο Επιλογής για την κατάρτιση των πινάκων επιλογής και την επιλογή των Διευθυντών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και των Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης
5. Κεντρικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΚΥΣΕΕΠ)
6. Κεντρικό Συμβούλιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΚΣΕΕΚ)
7. Εποπτικό Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης (ΕΣΔΕΕ)
8. Υπηρεσιακό Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης (ΥΣΔΕΕ).

Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Στο πλαίσιο της σχολικής εκπαίδευσης η διαμόρφωση της  εκπαιδευτικής πολιτικής ανήκει κυρίως στην αρμοδιότητα των κεντρικών εκπαιδευτικών αρχών, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης του προγράμματος σπουδών, της κατανομής του διδακτικού χρόνου, της δημιουργίας και διανομής των σχολικών εγχειριδίων, της τοποθέτησης του διδακτικού και του λοιπού σχολικού προσωπικού και της χρηματοδότησης των σχολικών μονάδων.

Τα θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής ανήκουν στην αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.  H χρηματοδότηση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πραγματοποιείται σε κεντρικό επίπεδο από τον κρατικό προϋπολογισμό μέσω του τακτικού προϋπολογισμού και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Αρμόδια υπηρεσία στο Υπουργείο Παιδείας είναι η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών.

Ανώτατη Εκπαίδευση

Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) αποτελούν αυτοδιοικούμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, των οποίων η λειτουργία διέπεται από τους νόμους 4009/2011 και 4485/2017, όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν. Τη συνολική ευθύνη για τα ΑΕΙ έχει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, το οποίο με την υποστήριξη της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης ΕΘΑΑΕ (πρώην ΑΔΙΠ) χαράσσει την ευρύτερη εθνική πολιτική για την Ανώτατη Εκπαίδευση, συντάσσει τις εθνικές κανονιστικές ρυθμίσεις που αφορούν τα ΑΕΙ και εποπτεύει τη λειτουργία τους.   Το Πρόγραμμα Εθνικής Στρατηγικής για  την Ανώτατη Εκπαίδευση εγκρίνεται ανά τετραετία από τον/την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων μετά από εισήγηση της ΕΘΑΑΕ. Περιλαμβάνει, ιδίως, μεσοπρόθεσμους στόχους, κατευθύνσεις, σχέδια επενδύσεων, προγράμματα ή επί μέρους δράσεις της εθνικής πολιτικής για την ανώτατη εκπαίδευση και δύναται να εξειδικεύεται σε ετήσια βάση. Το Πρόγραμμα Εθνικής Στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση υλοποιείται μέσω των Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΑΕΙ). Η εθνική νομοθεσία έχει παραχωρήσει αυτονομία στα ΑΕΙ, όσον αφορά τις αναπτυξιακές τους δυνατότητες, τις δραστηριότητες και τους στόχους τους.  Όμως, εθνικές κανονιστικές ρυθμίσεις προσδιορίζουν τα όργανα εσωτερικής διακυβέρνησης των ιδρυμάτων και τις αντίστοιχες αρμοδιότητες και ευθύνες κάθε οργάνου. Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα χρηματοδοτούνται από το κράτος, μέσα από τον κρατικό προϋπολογισμό και το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων για την ανώτατη εκπαίδευση σε κεντρικό επίπεδο.  Τα  ΑΕΙ αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη διαχείριση των πόρων που απορρέουν από την κρατική χρηματοδότηση και τα δικά τους περιουσιακά στοιχεία. Στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, η διοίκηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης ασκείται από τη Γενική Γραμματεία Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Δια βίου μάθηση

Σε κεντρικό επίπεδο, η Γενική Γραμματεία Επαγγελματικής Εκπαίδευσης,  Δια Βίου Μάθησης και Νεολαίας (ΓΓΕΕΚΔΒΜ&Ν -Ν. 4763/2020) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, σχεδιάζει, συντονίζει, παρακολουθεί, προωθεί και διαμορφώνει τις προτάσεις πολιτικής που εφαρμόζονται για την επαγγελματική εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, δια βίου μάθηση και νεολαία. 

Το Κεντρικό Συμβούλιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΚΣΕΕΚ) υποβάλλει προτάσεις και εισηγήσεις προς τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων για τον σχεδιασμό της εθνικής πολιτικής σε θέματα επαγγελματικής εκπαίδευσης, κατάρτισης και διά βίου μάθησης, στο πλαίσιο ιδίως, της προώθησης της γνώσης, της αξιοποίησης των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και της σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την απασχόληση. Κάθε τριετία, το ΚΣΕΕΚ υποβάλλει στον Υπουργό Παιδείας Στρατηγικό Σχέδιο για την ΕΕΚ&ΔΒΜ.

Η Κεντρική Επιστημονική Επιτροπή (ΚΕΕ) υποστηρίζει επιστημονικά τη ΓΓΕΕΚΔΒΜ&Ν και το ΚΣΕΕΚ. Αποστολή της η επιστημονική έρευνα, μελέτη και τεκμηρίωση στα θέματα που αφορούν στη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και των προγραμμάτων της δια βίου μάθησης.

Η εκπαίδευση και κατάρτιση ενηλίκων χρηματοδοτείται επίσης μέσω του κρατικού προϋπολογισμού και πόρους του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων με το μεγαλύτερο μερίδιο να καλύπτεται από το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΠΔΕ μέσα από την υλοποίηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ).

Διοίκηση και διακυβέρνηση σε περιφερειακό επίπεδο

Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Οι περιφερειακές εκπαιδευτικές αρχές συμβάλουν στον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής σε περιφερειακό επίπεδο. Επίσης, συντονίζουν και παρακολουθούν την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην περιοχή αρμοδιότητάς τους.  Σημαντική ώθηση προς την κατεύθυνση της αποκέντρωσης δόθηκε αρχικά στο πλαίσιο του νόμου 2986/2002, ο οποίος καθιέρωσε την περιφερειακή διάρθρωση της εκπαίδευσης. Με τον νόμο 4547/2018 ενισχύονται  τις οι αποκεντρωμένες αρμοδιότητες των  Περιφερειακών Διευθύνσεων Εκπαίδευσης.

Βασική δομή διοίκησης και διακυβέρνησης της σχολικής εκπαίδευσης σε περιφερειακό επίπεδο είναι η Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, αποκεντρωμένη υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων , υπαγόμενη στο Γενικό Γραμματέα Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής.  Λειτουργεί ως ενιαία δομή για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε καθεμία από τις 13 περιφέρειες της χώρας.  Στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης προΐσταται ο Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης.

Η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης έχει την ευθύνη της διοίκησης και της επιστημονικής και παιδαγωγικής καθοδήγησης της εκπαίδευσης στο επίπεδο της περιφέρειας, εξειδικεύοντας την εθνική εκπαιδευτική πολιτική ανάλογα με τις περιφερειακές ιδιαιτερότητες και ανάγκες. Είναι υπεύθυνη για τη διασύνδεση των περιφερειακών εκπαιδευτικών υπηρεσιών και των κεντρικών εκπαιδευτικών αρχών.

Κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης περιλαμβάνει την Αυτοτελή Διεύθυνση Διοικητικής, Οικονομικής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης και τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της οικείας περιφέρειας.

Η Αυτοτελής Διεύθυνση Διοικητικής, Οικονομικής και Παιδαγωγικής Υποστήριξης υποστηρίζει διοικητικά, οικονομικά και παιδαγωγικά το έργο των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της οικείας Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης.  Επίσης εποπτεύει και συντονίζει το έργο των οικείων περιφερειακών υπηρεσιών.

Στην έδρα κάθε Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, επίσης, λειτουργούν τα ακόλουθα όργανα:

• Ανώτερο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΑΠΥΣΠΕ)
• Ανώτερο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΑΠΥΣΔΕ)
• Περιφερειακό Συμβούλιο Επιλογής για την κατάρτιση των πινάκων επιλογής και την επιλογή των Συντονιστών Εκπαιδευτικού Έργου και των Προϊσταμένων των ΚΕΣΥ
• Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΠΥΣΕΕΠ)

• Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Διοικητικού Προσωπικού (ΠΥΣΔΙΠ).
• Συμβούλιο Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας (ΣΣΠΑΕ)

Λοιπές αποκεντρωμένες υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας που υπάγονται στην οικεία Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης είναι:

• Οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
• Τα Περιφερειακά Κέντρα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ)
• Τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ)
• Τα Κέντρα Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΚΕΑ)

Ανώτατη εκπαίδευση

Δεν εφαρμόζεται διοίκηση και διακυβέρνηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε περιφερειακό επίπεδο, καθώς τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα στην Ελλάδα είναι αυτοδιοικούμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας σε κεντρικό επίπεδο.

Δια βίου μάθηση

Ο πρόσφατος νόμος 4763/2020 αναδιαρθρώνει και αναβαθμίζει την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ) και τη Δια Βίου Μάθηση (ΔΒΜ).  Ειδικότερα, τα Συμβούλια Σύνδεσης με την παραγωγή και την αγορά εργασίας (ΣΣΠΑΕ) θεσμοθετούνται στις περιφέρειες της χώρας, με στόχο την αποκέντρωση του συστήματος διακυβέρνησης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. 

Τα Συμβούλια Σύνδεσης με την παραγωγή και την αγορά εργασίας

1. Aνιχνεύουν τις τοπικές ανάγκες σε θέματα ΕΕΚ και ΔΒΜ και υποβάλλουν εισηγήσεις στο ΚΣΕΕΚ για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών. 
2. Yποβάλλουν εισηγήσεις στο ΚΣΕΕΚ για τους τομείς, τις ειδικότητες, τα ειδικά μαθήματα, τα προγράμματα και τις δραστηριότητες που πρέπει να λειτουργήσουν στα ΙΕΚ, στο Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας, στα ΕΠΑΛ, στις ΕΣΚ και στις ΕΠΑΣ Μαθητείας του ΟΑΕΔ της περιφέρειάς τους.
3. Yποβάλλουν στο ΚΣΕΕΚ προτάσεις για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων επιχειρηματικότητας και καινοτομίας.
4. Yποστηρίζουν τη μαθητεία σε κάθε περιφέρεια της Χώρας, με βάση τις κατευθύνσεις του ΚΣΕΕΚ.
5. Eπικοινωνούν, ενημερώνουν και κινητοποιούν τις τοπικές επιχειρήσεις προς την πρακτική άσκηση και μαθητεία, με βάση τις κατευθύνσεις του ΚΣΕΕΚ.
6. Μέχρι το τέλος Ιουλίου εκάστου έτους συντάσσουν ετήσια έκθεση για τα πεπραγμένα τους και για τον προγραμματισμό του επόμενου έτους. Η έκθεση υποβάλλεται στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων και τον Πρόεδρο του ΚΣΕΕΚ.

Για την υλοποίηση του Μεταλυκειακού έτους - Τάξης Μαθητείας, η ΓΓΕΕΚΔΒΜ&Ν συνεργάζεται σε περιφερειακό επίπεδο με τις δεκατρείς Περιφερειακές Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στις οποίες ορίζεται ένας 1 διοικητικός υπάλληλος ή εκπαιδευτικός, ως Συντονιστής της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης για τη Μαθητεία, με θητεία δύο 2 ετών.