Οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι δημόσιοι υπάλληλοι και υπάγονται στον υπαλληλικό κώδικα για ό,τι δεν ρυθμίζεται από τις ειδικές για αυτούς διατάξεις. Ο διορισμός μόνιμων εκπαιδευτικών και η πρόσληψη προσωρινών αναπληρωτών προγραμματίζονται και υλοποιούνται σε κεντρικό επίπεδο. Σε κεντρικό επίπεδο, πραγματοποιούνται εξάλλου και οι μεταθέσεις, οι αποσπάσεις και οι μετατάξεις εκπαιδευτικών των εν λόγω βαθμίδων, ενώ οι ώρες διδασκαλίας καθώς και η παραμονή των εκπαιδευτικών στο σχολείο ρυθμίζονται με κανονιστικά κείμενα κοινά για όλη την επικράτεια.   Η εισαγωγική επιμόρφωση, επίσης, διέπεται από κανόνες κοινούς για όλους τους εκπαιδευτικούς, ενώ πραγματοποιείται σε επίπεδο περιφέρειας σε ειδικά κέντρα (βλ. Κεφ. 9.2. «Εισαγωγική επιμόρφωση»). Υπηρεσιακή εξέλιξη, προαγωγή ή απόλυση των εκπαιδευτικών αποτελούν αρμοδιότητες των περιφερειακών υπηρεσιακών συμβουλίων ενώ μισθολόγιο, συνταξιοδοτικά δικαιώματα και προβλεπόμενες άδειες υπόκεινται στο νομικό πλαίσιο που διέπει το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων.

Πολιτική σχεδιασμού

Ο διορισμός μόνιμων ή η πρόσληψη προσωρινών αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, καθώς και οι μεταθέσεις, μετατάξεις και αποσπάσεις μόνιμων εκπαιδευτικών πραγματοποιούνται αφού προσδιοριστούν οι υφιστάμενες ανάγκες.   Οι ανάγκες προκύπτουν:

• Από τα κενά που δημιουργούνται λόγω αυτοδίκαιης αποχώρησης, ή παραίτησης εκπαιδευτικών από την υπηρεσία (οργανικά κενά).
• Από τα κενά που δημιουργούνται λόγω μακροχρόνιας απουσίας (άδειας λοχείας, κυήσεως, μητρότητας, ασθενειών και εκπαιδευτικών αδειών (λειτουργικά κενά), αλλά και τις τυχόν υπεραριθμίες.

Ο προσδιορισμός αυτών των αναγκών πραγματοποιείται με την εφαρμογή της ακόλουθης διαδικασίας:

• Σε κάθε σχολική μονάδα καταγράφονται, εισάγονται στο ηλεκτρονικό σύστημα και επικαιροποποιούνται στοιχεία που αφορούν τη σχολική μονάδα (τμήματα που λειτουργούν, αριθμός μαθητών ανά τάξη και τμήμα, οι θέσεις εκπαιδευτικών, το ονοματεπώνυμο, το υποχρεωτικό ωράριο κ.α (οργανικά ή λειτουργικά κενά) που εκτιμάται ότι θα προκύψουν έως τις 31 Αυγούστου του έτους.
• Τα στοιχεία τα οποία καταγράφει η κάθε σχολική μονάδα ελέγχονται από τη διεύθυνση εκπαίδευσης στην οποία ανήκει και οριστικοποιούνται με ευθύνη του Διευθυντή της. 

Το σύνολο των εκπαιδευτικών κενών που προκύπτει από την παραπάνω διαδικασία αντιστοιχεί στον αριθμό υφιστάμενων αναγκών σε εκπαιδευτικό προσωπικό ανά έτος και οδηγεί στον προγραμματισμό νέων προσλήψεων.

Πρόσβαση στο επάγγελμα

Με το νόμο 4589/2019, όπως συμπληρώθηκε με το νόμο 4823/2021, το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), ύστερα από αίτημα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, σύμφωνο με τις καταγεγραμμένες εκπαιδευτικές ανάγκες (βλ. παραπάνω 9.2.1 «Πολιτική Σχεδιασμού»), προκηρύσσει και διενεργεί κάθε δύο (2) σχολικά έτη διαδικασία κατάταξης με σειρά προτεραιότητας, κατά κλάδο και ειδικότητα, των υποψηφίων για την πλήρωση των κενών θέσεων εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, μελών Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ), καθώς και για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. O διορισμός ή η πρόσληψη εκπαιδευτικών πραγματοποιείται αποκλειστικά από αξιολογικούς πίνακες κατάταξης, οι οποίοι έχουν ισχύ έως τη λήξη του δεύτερου σχολικού έτους που έπεται της λήξης του σχολικού έτους κατά το οποίο έλαβε χώρα η δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, άνευ δυνατότητας τροποποίησης των στοιχείων στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα (βλ. και μεταβατικές διατάξεις του ιδίου Νόμου). Οι εν λόγω πίνακες καταρτίζονται με βάση προκαθορισμένα και αντικειμενικά κριτήρια (ακαδημαϊκά, εκπαιδευτική προϋπηρεσία, κοινωνικά - βλ. συνέχεια) κατά φθίνουσα σειρά συνολικής βαθμολογίας, όπως αυτή προκύπτει από την αθροιστική βαθμολόγηση των κριτηρίων αυτών. Στο νόμο αυτό περιλαμβάνονται και μεταβατικές διατάξεις. Ειδικότερα, οι υποψήφιοι για διορισμό ή πρόσληψη κατατάσσονται κατά κλάδο και ειδικότητα, στους ακόλουθους αξιολογικούς πίνακες κατάταξης:

1. Πίνακας Α΄ (Εκπαιδευτικών Γενικής Εκπαίδευσης)
2. Πίνακας Β΄ (Εκπαιδευτικών Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης - ΕΑΕ)
3. Πίνακας Γ΄ (Γ1’ ΕΕΠ και Γ2’ ΕΒΠ)

Στη συνέχεια, το ΑΣΕΠ και το Υπουργείο Παιδείας αναρτούν στις ιστοσελίδες τους τούς προσωρινούς αξιολογικούς πίνακες κατάταξης. Οι υποψήφιοι μπορούν να υποβάλουν ένσταση μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ύστερα από τον έλεγχο των ενστάσεων, το ΑΣΕΠ καταρτίζει τους τελικούς πίνακες οι οποίοι δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.   Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση υποψηφιότητας με τον τρόπο που ορίζεται στη σχετική προκήρυξη του ΑΣΕΠ. Στη διαδικασία γίνονται δεκτοί οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί και μέλη ΕΕΠ και ΕΒΠ που διαθέτουν τα ειδικά τυπικά προσόντα διορισμού στην πρωτοβάθμια ή τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Πρόσθετο τυπικό προσόν πλήρωσης των κενών θέσεων εκπαιδευτικών και μελών ΕΕΠ αποτελεί η παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια, η οποία πιστοποιείται είτε πριν είτε μετά τον διορισμό (Ν. 4589/2019). Οι υποψήφιοι οι οποίοι διαθέτουν πιστοποιημένη παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια κατά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων υποψηφιότητας, προτάσσονται των υποψηφίων που δεν την διαθέτουν στους αξιολογικούς πίνακες κατάταξης (βλ. Κεφ. 9.2.1 «Παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια»). Αν υποψήφιοι εκπαιδευτικοί ή μέλη ΕΕΠ διορισθούν χωρίς να διαθέτουν πιστοποιημένη παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια επιμορφώνονται υποχρεωτικά σε χρονικό διάστημα δύο (2) ετών από την ημερομηνία του διορισμού τους (Ν. 4589/2019). Η σειρά κατάταξης των μετεχόντων στον τελικό πίνακα προσδιορίζεται από τα ακόλουθα κριτήρια:

• Aπό ακαδημαϊκά κριτήρια (βαθμός πτυχίου, κατοχή τίτλων σπουδών δεύτερου ή τρίτου κύκλου σπουδών, γλωσσομάθεια, πιστοποιημένη γνώση χειρισμού ηλεκτρονικού υπολογιστή κλπ),
• Από την πραγματική εκπαιδευτική προϋπηρεσία,
• Από κοινωνικά κριτήρια (γονείς δύο τέκνων και άνω, αναπηρία ιδίου, αναπηρία τέκνων κλπ).

Για τη διακρίβωση των προσόντων του προσωπικού της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (βλ. και Κεφ. 9.1. «Εναλλακτικοί τρόποι εκπαίδευσης»),

• Τα πτυχία που χορηγούνται από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής γίνονται δεκτά, εφόσον έχουν αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοτιμίας και αντιστοιχίας από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ) ή απόφαση αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων ή απόφαση αναγνώρισης επαγγελματικής ισοδυναμίας τίτλου σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με συναφή τίτλο σπουδών για κλάδο εκπαιδευτικού. Οι μεταπτυχιακοί τίτλοι σπουδών και τα διδακτορικά διπλώματα που χορηγούνται από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής γίνονται δεκτά εφόσον έχουν αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοτιμίας από τον ΔΟΑΤΑΠ ή αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας συναφούς αντικειμένου με εκπαιδευτικό κλάδο (Ν. 4653/2020).
• Οι μεταπτυχιακοί τίτλοι σπουδών και τα διδακτορικά διπλώματα που χορηγούνται από εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής γίνονται δεκτά εφόσον έχουν αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοτιμίας από τον ΔΟΑΤΑΠ ή αναγνώριση επαγγελματικής ισοδυναμίας συναφούς αντικειμένου με εκπαιδευτικό κλάδο.

Διορισμοί μονίμων (Ν. 4589/2019 και Ν. 4653/2020)

Οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που είναι εγγεγραμμένοι στους προαναφερόμενους τελικούς αξιολογικούς πίνακες κατάταξης καλούνται να υποβάλουν δήλωση προτίμησης για μόνιμο διορισμό σε συγκεκριμένες περιοχές, μέσα σε συγκεκριμένη προθεσμία. Ο διορισμός τους διενεργείται με βάση τη σειρά τους στον τελικό αξιολογικό πίνακα κατάταξης εκπαιδευτικών, αλλά και τις δηλωθείσες προτιμήσεις, μέχρι συμπλήρωσης των κενών θέσεων. Οι νεοδιοριζόμενοι τοποθετούνται προσωρινά σε κενή θέση σχολικής μονάδας της περιοχής διορισμού. Η οριστική τοποθέτησή τους πραγματοποιείται κατά τη διαδικασία των μεταθέσεων. Ο νεοδιοριζόμενος εκπαιδευτικός της πρωτοβάθμιας ή της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης υπηρετεί επί δύο έτη ως δόκιμος εκπαιδευτικός. Στο τέλος του δεύτερου έτους οι νεοδιοριζόμενοι κρίνονται προκειμένου να μονιμοποιηθούν. Ο τρόπος και τα κριτήρια κρίσης της καταλληλότητας των νεοδιοριζομένων καθορίζονται με Υπουργική Απόφαση. Οι νεοδιοριζόμενοι υποχρεούνται να παραμείνουν στη θέση τοποθέτησής τους για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δύο σχολικών ετών (βλ. Κεφ. 9.2. «Κινητικότητα και μεταθέσεις»). Σε περίπτωση διορισμού στην ΕΑΕ ο νεοδιοριζόμενος υποχρεούται να υπηρετήσει στην ΕΑΕ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον πέντε (5) ετών.

Προσλήψεις προσωρινών αναπληρωτών (Ν. 4589/2019)

Στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ωστόσο, εκτός από μόνιμους διορισμούς, πραγματοποιούνται και προσλήψεις προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών, με σκοπό την κάλυψη έκτακτων λειτουργικών κενών. Οι εν λόγω προσλήψεις με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου και διάρκειας έως ενός διδακτικού έτους, πραγματοποιούνται κατόπιν αιτήσεων των υποψηφίων και υπό ορισμένες προϋποθέσεις, προκειμένου να καλυφθούν οι ακόλουθες περιπτώσεις: 

• Αν, για οποιαδήποτε αιτία, απουσιάζουν μόνιμοι εκπαιδευτικοί από τα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
• Αν υπάρχουν άλλες έκτακτες ανάγκες λειτουργίας των σχολείων, οι οποίες δημιουργούνται κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους.
• Αν οι προβλεπόμενες από το πρόγραμμα ώρες διδασκαλίας και ασκήσεων στο ίδιο σχολείο της ίδιας πόλης ή περιοχής μετάθεσης δεν δικαιολογούν το διορισμό μόνιμου εκπαιδευτικού. 

Η πρόσληψη προσωρινών αναπληρωτών εκπαιδευτικών σε περιοχές εκπαίδευσης για την κάλυψη των αναγκών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που ανήκουν σε αυτές, γίνεται με βάση τη σειρά κατάταξής τους στους προαναφερόμενους τελικούς αξιολογικούς πίνακες κατάταξης, που καταρτίζονται από το ΑΣΕΠ (βλ. ανωτέρω) αλλά και τις δηλώσεις προτίμησής τους.

Προσλήψεις προσωρινών ωρομισθίων (N. 4589/2019)

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις κατά τις οποίες αντικειμενικοί λόγοι δεν επιτρέπουν την πρόσληψη προσωρινού αναπληρωτή, προσλαμβάνονται ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου (ΙΔΟΧ) διάρκειας έως ενός διδακτικού έτους. Η πρόσληψη ωρομίσθιων εκπαιδευτικών γίνεται βάσει της σειράς κατάταξης των υποψηφίων στους τελικούς αξιολογικούς πίνακες, καθώς και των δηλωθεισών προτιμήσεων. Κάθε σχολικό έτος, δημοσιεύεται η πρόσκληση υποψήφιων αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη δήλωση περιοχών προτίμησης για πρόσληψη (λχ. για το σχολικό έτος 2020-2021 η αριθ. πρωτ. 100322/Ε1/12-8-2021 (ΑΔΑ: 6Η1Ζ46ΜΤΛΗ-ΠΣΔ) Υπουργική Απόφαση  και η αριθ. πρωτ. 64516/Ε1/16/12/2021/(ΑΔΑ: ΨΤ8Ω46ΜΤΛΗ-4ΤΤ) Υπουργική Απόφαση. Η υπηρεσία που προσφέρθηκε με την ιδιότητα του αναπληρωτή ή του ωρομισθίου λογίζεται ως πραγματική δημόσια εκπαιδευτική υπηρεσία και λαμβάνεται υπόψη μετά τον μόνιμο διορισμό στη δημόσια εκπαίδευση.

Παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια

Η παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια δεν αποτελεί αναγκαίο αλλά πρόσθετο τυπικό προσόν (Ν. 4589/2019, βλ. και μεταβατικές διατάξεις), που μπορεί να πιστοποιείται είτε πριν είτε μετά το διορισμό του υποψηφίου, μέσω επιτυχούς παρακολούθησης ειδικών επιμορφωτικών προγραμμάτων. Οι απόφοιτοι μη Καθηγητικών Σχολών μπορούν, συνεπώς, να αποκτήσουν παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια είτε κατά τη διάρκεια των σπουδών τους είτε μετά το πέρας αυτών. Ειδικότερα, ο νόμος 4589/2019 ορίζει ότι η παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια πιστοποιείται:

1. Με βεβαίωση που χορηγείται από Τμήμα ή συνεργαζόμενα Τμήματα Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ), ύστερα από παρακολούθηση ομάδας μαθημάτων που προσφέρονται στο πλαίσιο ειδικού προγράμματος σπουδών ή στο πλαίσιο του προγράμματος σπουδών πρώτου κύκλου ή και συνδυαστικά και απευθύνονται στους φοιτητές ή στους αποφοίτους τμημάτων.
2. Με την κατοχή:

• Πτυχίου Παιδαγωγικών Τμημάτων ΑΕΙ.
• Μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών ή διδακτορικού διπλώματος στις επιστήμες της αγωγής.
• Πιστοποιητικού παιδαγωγικής επάρκειας της Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ), (Ν. 3027/2002).
• Πτυχίου ΑΣΠΑΙΤΕ.

Εισαγωγική επιμόρφωση

H εισαγωγική εκπαίδευση είναι υποχρεωτική, τόσο για την υπηρεσία όσο και για τον υπάλληλο (Ν. 3528/2007). Η εισαγωγική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών αποτελεί υποχρεωτικής μορφής επιμόρφωση. Οι μορφές και το περιεχόμενο της επιμόρφωσης έχουν προσδιοριστεί με τις διατάξεις του ΠΔ 250/1992, όπως τροποποιήθηκε με τα ΠΔ 101/1994, ΠΔ 145/1997 και ΠΔ 45/1999). Επίσης, υποχρεωτική είναι η  εισαγωγική επιμόρφωση και για το υποψήφιο προς διορισμό παιδαγωγικό προσωπικό και τους βοηθούς παιδαγωγού που απασχολούνται στους δημοτικούς βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς (N. 3584/2007). Το Πρόγραμμα Εισαγωγικής Επιμόρφωσης, έχει διάρκεια τουλάχιστον εκατό διδακτικών ωρών και απευθύνεται σε νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ωστόσο δύνανται να το παρακολουθήσουν και αναπληρωτές, αλλά με μειωμένη διάρκεια, λόγω της προϋπηρεσίας τους (ΠΔ 45/1999). Σύμφωνα με το νόμο 4589/2019, με Υπουργική Απόφαση καθορίζεται ο χρόνος, η διαδικασία, ο τρόπος πιστοποίησης και κάθε θέμα σχετικό με την εισαγωγική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και μελών ΕΕΠ, καθώς και την επιμόρφωσή τους προς απόκτηση της παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας ύστερα από τον διορισμό. Η οργάνωση της επιμόρφωσης, περιλαμβανομένης και της εισαγωγικής, καθώς και η υποστήριξη του προγραμματισμού και της αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου σε περιφερειακό επίπεδο αποτελεί αποστολή των Περιφερειακών Κέντρων Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ). Τα ΠΕΚΕΣ (βλ. Κεφ. 9.3. «Υποστηρικτικές δομές») υποστηρίζονται στο έργο τους από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας (Ν. 4547/2018). Σε ό,τι  αφορά στο σχεδιασμό των επιμορφωτικών προγραμμάτων, με τις διατάξεις του νόμου 1566/1985, αρμόδιος φορέας είναι το ΙΕΠ, η δε υλοποίησή τους, μέχρι την έναρξη λειτουργίας των ΠΕΚΕΣ, γινόταν με ευθύνη και φροντίδα των κατά τόπους Περιφερειακών Επιμορφωτικών Κέντρων (ΠΕΚ). Σύμφωνα με το νόμο 4547/2018, τα ΠΕΚ καταργήθηκαν, ενώ ιδρύθηκαν τα ΠΕΚΕΣ, στις αρμοδιότητες των οποίων περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων :

• Η οργάνωση και υλοποίηση επιμορφωτικών προγραμμάτων για τους εκπαιδευτικούς, είτε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), είτε με δικό τους σχεδιασμό για θέματα που προκύπτουν από την καταγραφή των αναγκών των σχολικών μονάδων και Εργαστηριακών Κέντρων (ΕΚ) της περιοχής ευθύνης τους,
• Η οργάνωση σεμιναρίων επιμόρφωσης,
• Η υποστήριξη των σχολικές μονάδες και των Εργαστηριακών Κέντρων της περιοχής αρμοδιότητάς τους στη διαδικασία προγραμματισμού του εκπαιδευτικού έργου, καθώς και της υλοποίησης και της αποτίμησής του,
•  Η συστηματική μελέτη των εκθέσεων προγραμματισμού και αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου των σχολικών μονάδων και των  Εργαστηριακών Κέντρων της περιοχής αρμοδιότητάς τους, με σκοπό την αποδελτίωση των αιτημάτων και των αναγκών των εκπαιδευτικών για επιμόρφωση και υποστήριξη, και προβαίνουν στον κατάλληλο σχεδιασμό και προγραμματισμό του έργου τους,
• Η οργανωμένη ενημέρωση των εκπαιδευτικών στα σύγχρονα παιδαγωγικά και διδακτικά θέματα και στην εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική πράξη,
• Η ενημέρωση των εκπαιδευτικών για τα προγράμματα σπουδών, τα νέα βιβλία, τις αλλαγές στα αναλυτικά προγράμματα και τους τρόπους αξιολόγησης μαθημάτων και μαθητών. 

Υπηρεσιακή κατάσταση

Οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί ανήκουν στην κατηγορία των Τακτικών Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων και υπάγονται στον Υπαλληλικό Κώδικα κατά συμπληρωματικό τρόπο.  Σύμφωνα με το άρθρο 103 του ισχύοντος Συντάγματος, οι δημόσιοι υπάλληλοι και ως εκ τούτου και οι εκπαιδευτικοί που κατέχουν οργανικές θέσεις, είναι μόνιμοι. Εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας («Αυτοδίκαιη απόλυση λόγω ορίου ηλικίας», σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 4369/2016, με τις οποίες τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα-Ν. 3528/2007) ή παύονται με δικαστική απόφαση, οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση, ούτε να υποβιβασθούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου (βλ. «Αποχώρηση και συνταξιοδότηση»). Ο νεοδιοριζόμενος εκπαιδευτικός δεν μονιμοποιείται αμέσως μετά το διορισμό του. Υπηρετεί επί δύο έτη ως δόκιμος εκπαιδευτικός. Στο τέλος του δεύτερου έτους ο νεοδιοριζόμενος κρίνεται προκειμένου να μονιμοποιηθεί. Ο τρόπος και τα κριτήρια κρίσης της καταλληλότητας των νεοδιοριζόμενων καθορίζονται με Υπουργική Απόφαση (Ν. 4589/2019). Με την ολοκλήρωση της δοκιμαστικής περιόδου, ο Διευθυντής του σχολείου, συντάσσει έκθεση σχετικά με την απόδοση του εκπαιδευτικού κατά τη διάρκεια των δύο ετών της δοκιμαστικής περιόδου και την υποβάλλει στο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο προκειμένου αυτό να εισηγηθεί. Μετά την εισήγηση του Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου, ο  Διευθυντής Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης εκδίδει σχετική πράξη και  ο εκπαιδευτικός αποκτά την ιδιότητα του μόνιμου εκπαιδευτικού (Νόμος 3528/2007 υπαλληλικός κώδικας). Οι νεοδιοριζόμενοι τοποθετούνται προσωρινά σε κενή θέση σχολικής μονάδας της περιοχής διορισμού με απόφαση του οικείου Διευθυντή Εκπαίδευσης, ύστερα από πρόταση του οικείου Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΠΥΣΠΕ ή ΠΥΣΔΕ) ή του Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΠΥΣΕΕΠ), κατά περίπτωση. Η οριστική τοποθέτησή τους πραγματοποιείται κατά τη διαδικασία των μεταθέσεων (Ν. 4653/2020). Επιπροσθέτως, υποχρεούνται να παραμείνουν στην περιοχή διορισμού τους για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δύο (2) σχολικών ετών. Οποιαδήποτε υπηρεσιακή μεταβολή, όπως απόσπαση ή μετάθεση, κατά το ως άνω χρονικό διάστημα, δεν επιτρέπεται. Σε περίπτωση διορισμού στην Ειδική αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ), ο νεοδιοριζόμενος υποχρεούται να υπηρετήσει στην ΕΑΕ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον πέντε (5) ετών (Ν. 4653/2020). Όσον αφορά τους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, αυτοί προσλαμβάνονται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου (IΔΟΧ), ενώ σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις δεν παρέχεται η διακριτική ευχέρεια στον φορέα πρόσληψης (ήτοι τον οικείο Υπουργό) να καθορίσει χρονικό διάστημα πρόσληψης για τους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, μικρότερο από τη λήξη του διδακτικού έτους. Ειδικά, για το προσωπικό ΙΔΟΧ, στην απόφαση πρόσληψης ορίζεται και ο χρόνος διάρκειας της σύμβασης εργασίας.

Μισθολογική και βαθμολογική εξέλιξη

Σύμφωνα με το νόμο 4354/2015, Κεφ. Β’, το προσωπικό εξελίσσεται μισθολογικά ανεξάρτητα από το βαθμό τον οποίο κατέχει. Η μισθολογική κατάταξη και εξέλιξη ρυθμίζεται με τα οριζόμενα στο Ν.4354/2015, όπως τροποποιήθηκε με τους νόμους 4484/2017 και 4485/2017, σε συνδυασμό με την αριθμ. 2/31029/ΔΕΠ/06-05-2016 αναθεωρημένη ερμηνευτική εγκύκλιο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) (βλ. και 9.2. «Μισθοί εκπαιδευτικών»). Σχετικά με τη βαθμολογική κατάταξη και εξέλιξη των εκπαιδευτικών, σύμφωνα με το νόμο 4354/2015, διατηρούνται σε ισχύ τα άρθρα 12, 13 και 14 του νόμου 1566/1985, τα οποία περιλαμβάνουν ειδικές διατάξεις σχετικά με το βαθμολόγιο των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και την προαγωγή από βαθμό σε βαθμό. Οι βαθμοί του προσωπικού διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: Γ’ (εισαγωγικός), Β’ και Α’ (ανώτερος).

Αναπληρώσεις

Αν για οποιαδήποτε αιτία απουσιάζουν από τα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, μόνιμοι εκπαιδευτικοί, ή υπάρχουν άλλες έκτακτες ανάγκες λειτουργίας των σχολείων, οι οποίες δημιουργούνται κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους, προσλαμβάνονται  με αίτησή τους, με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου (ΙΔΟΧ), προσωρινοί αναπληρωτές πλήρους ή μειωμένου ωραρίου. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις στις οποίες αντικειμενικοί λόγοι δεν επιτρέπουν την πρόσληψη προσωρινού αναπληρωτή σε σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, προσλαμβάνονται, με αίτησή τους, και ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί. Προσλαμβάνονται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου (ΙΔΟΧ), σύμφωνα με τις προβλεπόμενες από το πρόγραμμα ώρες διδασκαλίας που πρέπει να καλυφθούν. ( βλ. 9.2. «Πρόσβαση στο Επάγγελμα»). Ο νόμος 4572/2018, όπως τροποποιήθηκε με το νόμο 4653/2020, ρυθμίζει θέματα αναπλήρωσης στελεχών της εκπαίδευσης (π.χ. Οι Περιφερειακοί Διευθυντές Εκπαίδευσης αναπληρώνονται στα καθήκοντά τους από Διευθυντή Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της οικείας Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης). Ομοίως, ο νόμος 1566/1985, όπως τροποποιήθηκε με το νόμο 4547/2018 ορίζει ότι εάν δεν υπάρχει προϊστάμενος διθέσιου ή τριθέσιου δημοτικού σχολείου ή νηπιαγωγείου, η προσωρινή άσκηση καθηκόντων ανατίθεται στον ανώτερο κατά βαθμό μόνιμο εκπαιδευτικό που υπηρετεί με οργανική θέση στη σχολική μονάδα, κα.

Υποστηρικτικά μέτρα προς τους εκπαιδευτικούς

Με το Ν.4547/2018, συστήθηκαν:

• Τα νέα Περιφερειακά Κέντρα Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕΚΕΣ) ιδρύθηκαν με τις διατάξεις των άρθρων 4 και 5. Αποστολή των ΠΕΚΕΣ είναι ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός, η παρακολούθηση, ο συντονισμός και η στήριξη του εκπαιδευτικού έργου των δημόσιων και ιδιωτικών σχολικών μονάδων, καθώς και των ΕΚ, ο συντονισμός των ΚΕΣΥ, των ΚΕΑ και των ΕΚΦΕ της περιοχής αρμοδιότητάς τους, η επιστημονική και παιδαγωγική υποστήριξη των εκπαιδευτικών της δημόσιας και της ιδιωτικής εκπαίδευσης, η οργάνωση της επιμόρφωσης, περιλαμβανομένης και της εισαγωγικής, των εκπαιδευτικών, καθώς και η υποστήριξη του προγραμματισμού και της αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου σε περιφερειακό επίπεδο. Για τη στελέχωση των ΠΕΚΕΣ συνιστώνται θέσεις Συντονιστών Εκπαιδευτικού Έργου.
• Οι Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου έχουν την επιστημονική και παιδαγωγική ευθύνη για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών στις σχολικές μονάδες και στα εργαστηριακά κέντρα (ΕΚ) της περιοχής αρμοδιότητάς τους και τους παρέχουν την επιστημονική και συμβουλευτική υποστήριξή τους σε θέματα εκπαιδευτικής λειτουργίας και παιδαγωγικής πρακτικής. Ενθαρρύνουν τους εκπαιδευτικούς ως προς την ανάληψη πρωτοβουλιών και την ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων και συνεργασιών, για τη βελτιστοποίηση της παιδαγωγικής και διδακτικής πράξης και την επίτευξη των εκπαιδευτικών σκοπών (Υπουργική Απόφασηαρ.158733/ΓΔ4/2018). Ο θεσμός του Σχολικού Συμβούλου καταργήθηκε.
• Τα Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ) ιδρύονται με τις διατάξεις των άρθρων 6 έως 9, αποτελούν αποκεντρωμένη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος και λειτουργούν στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης. Αποστολή τους είναι η υποστήριξη των σχολικών μονάδων και των ΕΚ της περιοχής αρμοδιότητάς τους για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων ανεξαιρέτως των μαθητών στην εκπαίδευση. Το έργο τους αφορά τη διάγνωση εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών αναγκών (ατομικών και ομαδικών), την αξιολόγηση, το σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων, καθώς και δράσεων επαγγελματικού προσανατολισμού, τη διενέργεια ενημερώσεων και επιμορφώσεων και την ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου. Tα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ)καταργήθηκαν.
• Τα Σχολικά Δίκτυα Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (ΣΔΕΥ) και οι Επιτροπές Διεπιστημονικής Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης (ΕΔΕΑΥ)
• Τα ΣΔΕΥ ιδρύονται με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης. Αποτελούνται από σχολικές μονάδες και ΕΚ της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, καθώς και της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Έχουν σκοπό την προώθηση της συνεργασίας και το συντονισμό του έργου των σχολικών μονάδων και ΕΚ, για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων ανεξαιρέτως των μαθητών στην εκπαίδευση και την προαγωγή της ψυχοκοινωνικής τους υγείας. Ορίζεται μία (1) Σχολική Μονάδα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ) που λειτουργεί ως το Κέντρο Υποστήριξης κάθε ΣΔΕΥ.
• Οι ΕπιτροπέςΔΕΑΥ, είναι αρμόδια όργανα για την εκπαιδευτική αξιολόγηση και υποστήριξη των μαθητών και της σχολικής κοινότητας. Λειτουργούν σε κάθε σχολική μονάδα που ανήκει σε σχολικό δίκτυοΕκπαιδευτικής Υποστήριξης (ΣΔΕΥ), υποστηρίζουν τους εκπαιδευτικούς των σχολικών μονάδων σε ζητήματα εφαρμογής μεθόδων διαφοροποιημένης διδασκαλίας, και εναλλακτικών μορφών μάθησης.
• Τα Κέντρα Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΚΕΑ). Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) του ΠΔ 18/2018 μετατρέπονται σε Κέντρα Εκπαίδευσης για την Αειφορία (ΚΕΑ).ΤαΚΕΑ, υποστηρίζουν τις σχολικές μονάδες σχετικά με την εκπόνηση και την υλοποίηση εκπαιδευτικού σχεδίου δράσης για την αειφορία, τη συμμετοχή εκπαιδευτικών και μαθητών σε ευρωπαϊκά προγράμματα, την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, την οργάνωση επιμορφωτικών προγραμμάτων και την παροχή επιμόρφωσης σε εκπαιδευτικούς.
• Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ) εξακολουθούν να λειτουργούν και για το σχολικό έτος 2019-2020. Με Υπουργική Απόφαση, η λειτουργία των ΚΠΕ μπορεί να επεκτείνεται και σε επόμενο διδακτικό έτος. Τα ΚΠΕ έχουν ως αποστολή:

α) Την υποστήριξη των σχολικών μονάδων σε θέματα σχετικά με την εκπαίδευση για την αειφορία, με έμφαση στο περιβάλλον και στους τομείς που σχετίζονται με την αειφόρο ανάπτυξη, όπως η προαγωγή της υγείας και ο πολιτισμός

β) Τη διασύνδεση της εκπαιδευτικής κοινότητας και της τοπικής κοινωνίας, για την ανάδειξη βιώσιμων λύσεων στα τοπικά ζητήματα.

• Οι ομάδες εκπαιδευτικών και ομάδες σχολείων.Συνιστώνται στις σχολικές μονάδες ομάδες εκπαιδευτικών που διδάσκουν τα ίδια ή συναφή γνωστικά αντικείμενα ή διδάσκουν στην ίδια τάξη, οι οποίες συνεδριάζουν σε τακτική βάση σε όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους. Στις συνεδριάσεις κάθε ομάδας οι εκπαιδευτικοί συνεργάζονται με στόχο τον από κοινού σχεδιασμό της διδασκαλίας, την ανταλλαγή ιδεών και διδακτικού υλικού, καθώς και την αποτίμηση των αποτελεσμάτων της υλοποίησης του προγραμματισμού του εκπαιδευτικού έργου. Οι ομάδες εκπαιδευτικών συνεργάζονται συστηματικά με τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου των αντίστοιχων κλάδων.
• Οι διαγνωστικοί, αξιολογικοί και υποστηρικτικοί φορείς. Οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών με αναπηρία ή και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες διερευνώνται και διαπιστώνονται από τα ΚΕΣΥ, τις ΕΔΕΑΥ και τα αναγνωρισμένα Κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων άλλων Υπουργείων.
• Σύμφωνα με το ΠΔ 79/2017 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, για την αντιμετώπιση των μαθητών που παρουσιάζουν σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες ή και προβλήματα συμπεριφοράς, ο εκπαιδευτικός της τάξης συνεργάζεται με το Διευθυντή ή τον Προϊστάμενο του σχολείου, τον εκπαιδευτικό του τμήματος ένταξης, τους γονείς/κηδεμόνες στο πλαίσιο της λειτουργίας της ομάδας εκπαιδευτικής υποστήριξης των μαθητών ή των ΕΔΕΑΥ, όπου αυτές λειτουργούν, με τα οικεία ΚΕΣΥ, τον αρμόδιο συντονιστή εκπαιδευτικού έργου και το Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης, καθώς και τις δύο (2) αρμόδιες υπηρεσίες και τους φορείς για την προστασία και την υποστήριξη των παιδιών και των οικογενειών τους.
• Οι Διευθυντές έχουν υποχρέωση να βοηθούν τους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας στην οποία προΐστανται
• Ο θεσμός του μέντορα για τον νεοδιόριστο εκπαιδευτικό προβλέπεται στο Ν. 3848/2010 ωστόσο, παραμένει σε εκκρεμότητα η εφαρμογή του.

Μισθοί εκπαιδευτικών

Ο Νόμος 4024/2011  εισήγαγε ένα νέο σύστημα υπολογισμού των μισθών για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους και προχώρησε στην κατάργηση των περισσοτέρων επιδομάτων.  Πρέπει να σημειωθεί ότι  το 2012/2013 σημειώθηκε μείωση στους μισθούς   των δημοσίων υπαλλήλων λόγω της οικονομικής κρίσης.

Με το Νόμο 4354/2015, έγινε επανακατάταξη των δημοσίων υπαλλήλων.  Σε αυτούς  συμπεριλαμβάνονται και οι εκπαιδευτικοί της  Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Δημόσιας Εκπαίδευσης.

Συγκεκριμένα, οι εκπαιδευτικοί  εξελίσσονται όπως  όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι σε Μισθολογικά Κλιμάκια με εισαγωγικό το ΜΚ1 και καταληκτικό ΜΚ19.  Ο τρόπος υπολογισμού του μισθού των δημοσίων υπαλλήλων περιγράφεται στο Ν.4354/2015και στην αριθμ.2/31029/ΔΕΠ/06-05-2016 (ΩΛ9ΣΗ-0ΝΜ) αναθεωρημένη ερμηνευτική εγκύκλιο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ).

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι εκπαιδευτικός Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με ΜΚ1 (0-2 έτη υπηρεσίας) λαμβάνει 1.092 ευρώ μεικτές αποδοχές ενώ στο καταληκτικό ΜΚ19 (36-38 έτη υπηρεσίας) λαμβάνει 2.154 ευρώ μεικτές αποδοχές.

Για τη μισθολογική εξέλιξη από κατώτερο σε ανώτερο μισθολογικό κλιμάκιο απαιτείται ο εκπαιδευτικός (δημόσιος υπάλληλος) να έχει συμπληρώσει δύο (2) έτη υπηρεσίας στο κατώτερο μισθολογικό κλιμάκιο.  Κάτοχοι μεταπτυχιακών σπουδών προωθούνται κατά δύο (2) Μ.Κ. στην κατηγορία που ανήκουν, ενώ οι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος κατά έξι (6) Μ.Κ..

O Νόμος 4093/2012 οδήγησε στην κατάργηση των επιδομάτων εορτών Χριστουγέννων, Πάσχα και Αδείας. Παραμένουν ωστόσο το επίδομα για εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε απομακρυσμένες παραμεθόριες και προβληματικές περιοχές (το οποίο ορίζεται στα 1200 ευρώ τον χρόνο) και το οικογενειακό επίδομα που χορηγείται για ανήλικα τέκνα ή τέκνα που φοιτούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά μέχρι την ηλικία των 24 ετών.

Στους εκπαιδευτικούς που καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης, καταβάλλονται επιδόματα θέσεων ευθύνης, σύμφωνα με το Ν.4547/2018. Για τους εκπαιδευτικούς δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που συμμετέχουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο στις διαδικασίες οργάνωσης, διεξαγωγής, υποστήριξης, βαθμολόγησης/αναβαθμολόγησης και έκδοσης των αποτελεσμάτων, καθορίζεται αποζημίωση με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας και Θρησκευμάτων (Ν.4369/2016).

Ωράριο εργασίας - διακοπές

Ώρες διδασκαλίας - παραμονή στη σχολική μονάδα

Αναφορικά με το εργασιακό ωράριο των εκπαιδευτικών, όλοι οι εκπαιδευτικοί των σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης παραμένουν υποχρεωτικά στο σχολείο τους στις εργάσιμες ημέρες, πέρα από τις ώρες διδασκαλίας (Ν. 4512/2018), για την προσφορά και άλλων υπηρεσιών που συνδέονται:

• Είτε με το γενικότερο εκπαιδευτικό έργο
• Είτε με την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου που τους έχει ανατεθεί από τα όργανα διοίκησης του σχολείων (π.χ.  Διευθυντής).

Το έργο τους, πέρα από τη διδασκαλία σχετίζεται συνήθως με θέματα που συντελούν στην εύρυθμη λειτουργία του σχολείου όπως:

• H προετοιμασία του εποπτικού εκπαιδευτικού υλικού και των εργαστηριακών ασκήσεων
• H διόρθωση εργασιών και διαγωνισμάτων
• H καταχώρηση-ενημέρωση της αξιολόγησης των μαθητών
• H συμμετοχή στην προετοιμασία και την πραγματοποίηση εορταστικών
• αθλητικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων
• O προγραμματισμός και η αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου
• H επίβλεψη σχολικών γευμάτων
• H ενημέρωση των γονέων και κηδεμόνων
• H τήρηση βιβλίων του σχολείου και η εκτέλεση διοικητικών εργασιών κ.α..

Σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για εκπαιδευτικούς χωρίς διοικητικά καθήκοντα είτε πρόκειται για εκπαιδευτικούς με διοικητικά καθήκοντα όπως οι Διευθυντές και οι υποδιευθυντές σχολικών μονάδων και Διευθυντές σχολικών εργαστηρίων, το υποχρεωτικό ωράριο εργασίας των εκπαιδευτικών συμπεριλαμβανόμενου και του κλάδου Νηπιαγωγών (Νόμος 4115/2013), δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 6 ώρες ημερησίως και μέχρι 30 την εβδομάδα.

Για το μόνιμο και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου προσωπικό που υπηρετεί στους Παιδικούς και Βρεφικούς σταθμούς των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού ισχύει το άρθρο 41 του Νόμου 3979/2011, όπου ορίζεται ότι ο χρόνος εβδομαδιαίας εργασίας ορίζεται στις σαράντα (40).

Το υποχρεωτικό ωράριο διδασκαλίας του εκπαιδευτικού σε εβδομαδιαία βάση, προσδιορίζεται με βάση τον κλάδο, τα έτη προϋπηρεσίας και τη διοικητική θέση που κατέχει και έχει ως εξής :

Πρωτοβάθμια προσχολική εκπαίδευση

Με την 127187/Ε1/2016 υπουργική απόφαση  καθορίζεται το εβδομαδιαίο  υποχρεωτικό διδακτικό ωράριο των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στα νηπιαγωγεία, κατά ανάλογο τρόπο με αυτό των δασκάλων, βάσει της οργανικότητας των νηπιαγωγείων.

Διευθυντές/Διευθύντριες  νηπιαγωγείων

• 20 ώρες, στα 4θέσια και 5θέσια 
• 12 ώρες στα 6θέσια

Εκπαιδευτικοί που υπηρετούν σε 1θέσια, 2θέσια και 3θέσια νηπιαγωγεία, ανεξάρτητα από το βαθμό και το χρόνο υπηρεσίας τους,

• ώρες 25.

Εκπαιδευτικοί που υπηρετούν σε 4θέσια και άνω νηπιαγωγεία

• 24 ώρες, αν έχουν μέχρι 10 χρόνια υπηρεσίας
• 23 ώρες, αν έχουν από 10 μέχρι 15 χρόνια υπηρεσίας
• 22 ώρες, αν έχουν από 15 μέχρι 20 χρόνια υπηρεσίας 
• 21 ώρες, αν έχουν πάνω από 20 χρόνια υπηρεσίας.

Πρωτοβάθμια δημοτική εκπαίδευση

Με το Ν.4547/2018άρθρο 49, το εβδομαδιαίο υποχρεωτικό ωράριο διδασκαλίας καθορίζεται ως εξής:

Διευθυντές/Διευθύντριες δημοτικών σχολείων:

• 18 ώρες, στα 4θέσια και 5θέσια δημοτικά σχολεία
• 10 ώρες, στα 6θέσια μέχρι και 9θέσια δημοτικά σχολεία
• 8 ώρες, στα 10θέσια και 11θέσια δημοτικά σχολεία
• 6 ώρες, στα 12θέσια και πάνω δημοτικά σχολεία

Υποδιευθυντές/Υποδιευθύντριες δημοτικών Σχολείων:

Το εβδομαδιαίο υποχρεωτικό ωράριο διδασκαλίας των εκπαιδευτικών που επιλέγονται ως υποδιευθυντές δημοτικών σχολείων μειώνεται κατά δύο (2) ώρες κατά τη διάρκεια της θητείας τους.

Εκπαιδευτικοί, ανεξάρτητα από το βαθμό και το χρόνο υπηρεσίας τους:

• 25 ώρες, στα 1θέσια, 2θέσια και 3θέσια δημοτικά σχολεία

Εκπαιδευτικοί 4θέσιων και πάνω δημοτικών σχολείων:

• 24 ώρες, εάν έχουν έως 10 έτη υπηρεσίας
• 23 ώρες, εάν έχουν 10-15 έτη υπηρεσίας
• 22 ώρες, εάν έχουν 15-20 έτη υπηρεσίας
• 21 ώρες, εάν έχουν πάνω από 20 έτη υπηρεσίας

Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Εκπαιδευτικό Προσωπικό όλων των κλάδων Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης

• 23 ώρες, εάν έχουν έως 6 έτη υπηρεσίας
• 21 ώρες, εάν έχουν από 6 έτη και μία μέρα υπηρεσίας έως 12 έτη υπηρεσίας
• 20 ώρες, εάν έχουν από 12 έτη και μία μέρα υπηρεσίας έως 20 έτη υπηρεσίας

Εκπαιδευτικοί εργαστηρίων κλάδων ΤΕ01

• 24 ώρες, εάν έχουν έως 7 έτη υπηρεσίας
• 21 ώρες, εάν έχουν από 7 έτη και μία μέρα υπηρεσίας έως 13 έτη υπηρεσίας
• 20 ώρες, εάν έχουν από 13 έτη και μία μέρα υπηρεσίας έως 20 έτη υπηρεσίας

Το υποχρεωτικό ωράριο διδασκαλίας των διευθυντών σχολικών μονάδων και σχολικών εργαστηριακών κέντρων προσδιορίζεται ως εξής: 

Διευθυντές Σχολικών Μονάδων

• 10 ώρες, όταν οι αντίστοιχες σχολικές μονάδες λειτουργούν με 3 έως 5 τμήματα τάξεων
• 9 ώρες, όταν λειτουργούν με 6 έως 9 τμήματα τάξεων 
• 7 ώρες, όταν λειτουργούν με 10 έως 12 τμήματα τάξεων 
• 5 ώρες, όταν λειτουργούν με περισσότερα από 12 τμήματα

Διευθυντές Σχολικών Εργαστηριακών Κέντρων 

• 10 ώρες

Υποδιευθυντές Σχολικών Μονάδων και Υπεύθυνοι Τομέων Σχολικών Εργαστηριακών Κέντρων

• 16 ώρες

Υπεύθυνοι Εργαστηρίων

• 20 ώρες

Αρχιτεχνίτες του κλάδου ΔΕ01

• 28 ώρες

Τεχνίτες του κλάδου ΔΕ01

• 30 ώρες

Το εν λόγω ωράριο διδασκαλίας των εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έχει τεθεί σε ισχύ από 1-9-2013 (Ν. 4152/2013) ενώ το εκπαιδευτικό προσωπικό της εν λόγω βαθμίδας που έχει συμπληρώσει 20 έτη προϋπηρεσίας, εργάζεται με μειωμένο κατά δύο ώρες πρόγραμμα, σε εβδομαδιαία βάση.  

Σημειώνεται ότι το ωράριο των αναπληρωτών εκπαιδευτικών μειωμένου ωραρίου κυμαίνεται από 9 μέχρι 15 ώρες την εβδομάδα (και στις δύο βαθμίδες), ενώ των ωρομισθίων εκπαιδευτικών δεν ξεπερνά τις 8 ώρες, σε εβδομαδιαία βάση (Ν.4589/2019).

Υπογραμμίζεται ότι το ωράριο των αναπληρωτών πλήρους ωραρίου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση είναι 24 ώρες την εβδομάδα, στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση είναι 23 ώρες εβδομαδιαίως, ενώ δύναται να μειώνεται βάσει των χρόνων προϋπηρεσίας του εκπαιδευτικού και στη βάση των αντίστοιχα οριζόμενων για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς.

Συμπλήρωση ωραρίου εκπαιδευτικών

Με το 4203/2013 άρθρο. 25, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, οι εκπαιδευτικοί που δεν συμπληρώνουν το υποχρεωτικό τους διδακτικό ωράριο μπορούν να απασχολούνται μέχρι και της συμπληρώσεως του υποχρεωτικού τους διδακτικού ωραρίου:

αα) σε προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας ή πρόσθετης διδακτικής στήριξης, στο σχολείο που υπηρετούν ή σε όμορο αυτού,

ββ) σε γραμματειακή υποστήριξη στο σχολείο όπου υπηρετούν ή σε όμορο αυτού και

γγ) σε υπηρεσίες διοίκησης της εκπαίδευσης στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης στην οποία ανήκουν.

Η συμπλήρωση του διδακτικού ωραρίου του συνόλου των κοινών ειδικοτήτων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης γίνεται σε σχολικές μονάδες και των δύο (2) βαθμίδων εκπαίδευσης, με προτεραιότητα στη βαθμίδα στην οποία ανήκει ο εκπαιδευτικός.

Άδειες διακοπών

Κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους, οι εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης απολαμβάνουν διακοπές που ανέρχονται σε 2 εβδομάδες κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και 2 εβδομάδες αντίστοιχα, κατά την περίοδο του Πάσχα.

Μετά τη λήξη του διδακτικού έτους, και συγκεκριμένα από την 22α Ιουνίου για την πρωτοβάθμια και 30η Ιουνίου για τη Δευτεροβάθμια, και μέχρι την έναρξη του νέου δηλαδή, έως την 31η  Αυγούστου του έτους, οι εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, δεν προσέρχονται στα σχολεία, δεδομένου ότι τα τελευταία παραμένουν κλειστά πλην μίας μόνο ημέρας την εβδομάδα, (κυρίως για διευθέτηση διοικητικών ζητημάτων), λόγω καλοκαιρινών διακοπών.

Στο εκπαιδευτικό προσωπικό Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης δε χορηγείται κανονική άδεια, παρά μόνο για λόγους εξαιρετικής ανάγκης που δε δύναται να υπερβεί τις 10 εργάσιμες μέρες ανά έτος.

Ωστόσο, όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν ή το επιβάλλουν, χορηγούνται διάφοροι τύποι άδειας με αποδοχές ή χωρίς, ανάλογα με την περίπτωση, όπως εκπαιδευτικές άδειες, άδειες λοχείας, κυήσεως, γονικής άδειας ανατροφής παιδιού, ειδικές γονικές άδειες,  αναρρωτικές άδειες κ.τ.λ.

Οι διακοπές εργασίας στους Παιδικούς-Βρεφονηπιακούς Σταθμούς ορίζονται από τον Πρότυπο Κανονισμό Λειτουργίας Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών  Σταθμών  (Yπουργική Απόφαση 41087/29.11.2017).  Η λειτουργία τους αρχίζει τη 1η Σεπτεμβρίου και λήγει την 31η Ιουλίου του επόμενου έτους, επί πέντε ημέρες, δηλαδή από Δευτέρα έως Παρασκευή.  Σε περιοχές που η απασχόληση των εργαζομένων μητέρων κορυφώνεται κατά την θερινή περίοδο ο παιδικός σταθμός μπορεί να λειτουργεί τον μήνα Αύγουστο και να διακόπτει την λειτουργία του συνολικά ένα μήνα κατά τη διάρκεια των μηνών Μαΐου-Σεπτεμβρίου.

Οι Σταθμοί δεν λειτουργούν από 24 Δεκεμβρίου μέχρι και την 5η Ιανουαρίου καθώς και από τη Μεγάλη Πέμπτη μέχρι και την Κυριακή του Θωμά.  Οι Σταθμοί επίσης διακόπτουν την λειτουργία τους κατά τις επίσημες αργίες των Δημοσίων Υπηρεσιών καθώς και του Πολιούχου του Δήμου ή της Κοινότητας που λειτουργεί ο Σταθμός ή του εορτασμού της τοπικής Εθνικής Εορτής.  Η λειτουργία των Σταθμών αρχίζει από την 7:00 ώρα και λήγει την 16:00 ώρα.  Σε περίπτωση που ο Σταθμός λειτουργεί ως υπηρεσία του Δήμου, το ωράριο λειτουργίας του δύναται να παρατείνεται έως και δύο (2) ώρες.

Προαγωγή - εξέλιξη

Οι προαγωγές των εκπαιδευτικών από βαθμό σε βαθμό, γίνονται εφόσον έχει υπηρετηθεί ο απαιτούμενος από τον νόμο, χρόνος και ύστερα από απόφαση του αρμόδιου υπηρεσιακού συμβουλίου (Νόμος 1566/1985). Σύμφωνα με το Ν.3528/2007, η μη παρακολούθηση της εισαγωγικής επιμόρφωσης επηρεάζει την προαγωγή των εκπαιδευτικών.Εφόσον ο υπάλληλος ολοκληρώσει την εισαγωγική εκπαίδευση, η προαγωγή διενεργείται αναδρομικώς.

Για την πλήρωση των θέσεων των στελεχών της δημόσιας εκπαίδευσης, επιλέγονται εκπαιδευτικοί της δημόσιας εκπαίδευσης με βάση αξιολογικούς πίνακες επιλογής και προτάσεις (βλ. Κεφ. 9.2. «Στελέχη εκπαίδευσης»). Όσον αφορά την επιλογή των εκπαιδευτικών σε θέσεις στελεχών δημόσιας εκπαίδευσης, αυτή πραγματοποιείται, εφόσον οι εκπαιδευτικοί καλύπτουν τα απαιτούμενα από τον νόμο τυπικά προσόντα τοποθέτησης, που  ποικίλλουν ανά βαθμίδα θέσης και συνίστανται στον βαθμό, τον χρόνο άσκησης διδακτικών καθηκόντων, τη συνάφεια θέσης και ειδικότητας, ή ενδεχομένως, επιπλέον τίτλους σπουδών κ.α.

Στελέχη εκπαίδευσης

Ως στελέχη εκπαίδευσης (Ν.4547/2018), ορίζονται οι:

• Περιφερειακοί διευθυντές εκπαίδευσης
• Διευθυντές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
• Συντονιστές εκπαιδευτικού έργου.
• Προϊστάμενοι Κέντρων Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ)
• Διευθυντές Νηπιαγωγείων
• Διευθυντές Δημοτικών Σχολείων
• Διευθυντές Γυμνασίων / Γενικών Λυκείων (ΓΕΛ) / Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ) /  Εργαστηριακών Κέντρων (ΕΚ)
• Διευθυντές ειδικών νηπιαγωγείων
• Διευθυντές ειδικών δημοτικών σχολείων
• Διευθυντές γυμνασίων ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης (ΕΑΕ) / Διευθυντές λυκείων ΕΑΕ
• Διευθυντές ενιαίων ειδικών επαγγελματικών γυμνασίων-λυκείων ή ειδικών επαγγελματικών γυμνασίων ή ειδικών επαγγελματικών λυκείων
• Διευθυντές πειραματικών δημοτικών σχολείων
• Διευθυντές πειραματικών και πρότυπων γυμνασίων και γενικών λυκείων
• Διευθυντές μουσικών σχολείων / καλλιτεχνικών σχολείων
• Διευθυντές εργαστηρίων ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης (ΕΕΕΕΚ)
• Οργανωτικοί συντονιστές των περιφερειακών κέντρων εκπαιδευτικού σχεδιασμού  (ΠΕΚΕΣ)
• Προϊστάμενοι κέντρων εκπαίδευσης για την αειφορία (ΚΕΑ)
• Προϊστάμενοι των τμημάτων εκπαιδευτικών θεμάτων των διευθύνσεων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
• Προϊστάμενοι διθέσιων και τριθέσιων νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων
• Προϊστάμενοι πειραματικών νηπιαγωγείων
• Προϊστάμενοι διθέσιων και τριθέσιων πειραματικών δημοτικών σχολείων
• Προϊστάμενοι ειδικών νηπιαγωγείων
• Προϊστάμενοι ειδικών δημοτικών σχολείων
• Υποδιευθυντές σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης / δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης / εργαστηριακών κέντρων (ΕΚ)
• Υπεύθυνοι τομέων εργαστηριακών κέντρων (ΕΚ)
• Υποδιευθυντές σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ) πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης / δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
• Προϊστάμενοι του γραφείου μειονοτικής εκπαίδευσης της περιφερειακής διεύθυνσης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιλογή εκπαιδευτικών σε θέση ευθύνης αποτελούν ο ανώτατος βαθμός Α’ και η πιστοποιημένη γνώση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) Α΄ επιπέδου. Εκπαιδευτικοί, οι οποίοι αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία λόγω συνταξιοδότησης εντός ενός (1) έτους από την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των υποψηφιοτήτων, δεν επιτρέπεται να υποβάλουν αίτηση υποψηφιότητας για θέση στελέχους της εκπαίδευσης.

Γενικά κριτήρια επιλογής αποτελούν:

• H επιστημονική συγκρότηση
• H διοικητική και διδακτική εμπειρία
• H προσωπικότητα και η γενική συγκρότηση. (Ν.4547/2018, Κεφ. Γ’)

Για την επιλογή και τοποθέτηση των Περιφερειακών διευθυντών εκπαίδευσης, των Διευθυντών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, των Διευθυντών όλων τύπων και των βαθμίδων των σχολικών μονάδων, των Συντονιστών Εκπαιδευτικού Έργου και των Προϊσταμένων ΚΕΣΥ, καταρτίζονται αξιολογικοί πίνακες όπου κατατάσσονται οι υποψήφιοι ανάλογα με το άθροισμα των μονάδων τις οποίες συγκεντρώνουν κατά την αποτίμηση των κριτηρίων.  

Τα κριτήρια επιλογής αποτιμώνται  με συγκεκριμένη μοριοδότηση που εξασφαλίζει το αδιάβλητο της διαδικασίας (Ν.4547/2018).

Ως Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου επιλέγονται εκπαιδευτικοί της οικείας βαθμίδας με δωδεκαετή, τουλάχιστον, εκπαιδευτική υπηρεσία στην πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση.  Θα πρέπει να έχουν ασκήσει διδακτικά καθήκοντα επί δέκα (10) τουλάχιστον έτη και να διαθέτουν γνώση ξένης γλώσσας επιπέδου τουλάχιστον Β2 (καλή γνώση).

Λοιπά Στελέχη Εκπαίδευσης

Για την επιλογή και την τοποθέτηση των λοιπών στελεχών εκπαίδευσης, επιλέγονται εκπαιδευτικοί της δημόσιας εκπαίδευσης με βάση προτάσεις που καταρτίζουν τα αρμόδια όργανα (Υπουργείο Παιδείας, Περιφερειακοί Διευθυντές Εκπαίδευσης, κλπ). Για παράδειγμα οι Οργανωτικοί Συντονιστές των ΠΕΚΕΣ ορίζονται με Υπουργική Απόφαση, ύστερα από πρόταση του Περιφερειακού Συμβουλίου Επιλογής.

Κινητικότητα και μεταθέσεις

Οι εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μετακινούνται με τη μορφή μεταθέσεων εντός της επικράτειας ή αποσπάσεων εντός και εκτός της επικράτειας.

Οι μεταθέσεις πραγματοποιούνται είτε για το συμφέρον της υπηρεσίας, είτε εξαιτίας υπεραριθμίας στα σχολεία, είτε κατόπιν αίτησης των ίδιων των εκπαιδευτικών.

Σύμφωνα με το Ν. 4093/2012, πραγματοποιούνται μεταθέσεις εκπαιδευτικών σε περιπτώσεις υπεραριθμίας, για το συμφέρον της Εθνικής Οικονομίας και την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος και με δαπάνη του δημοσίου, από Διεύθυνση σε Διεύθυνση Εκπαίδευσης, από σχολείο σε σχολείο σε όλη την επικράτεια ανεξαρτήτως βαθμίδας εκπαίδευσης και οργανικής θέσης.

Οι μεταθέσεις των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τα Προεδρικά Διατάγματα 50/1996 και 100/1997 διακρίνονται σε:

• Μεταθέσεις διδακτικού προσωπικού από και προς: τα Πειραματικά, Μουσικά, Καλλιτεχνικά, Εκκλησιαστικά  σχολεία καθώς και τα σχολεία Αποδήμων Ελληνοπαίδων
• Μεταθέσεις διδακτικού προσωπικού από και προς τις σχολικές μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης  ΣΜΕΑΕ)
• Μεταθέσεις διδακτικού προσωπικού αμοιβαίες
• Μεταθέσεις διδακτικού προσωπικού από περιοχή σε περιοχή μετάθεσης (περιοχή μετάθεσης νοείται είτε ο νομός είτε περιφέρεια μικρότερη του νομού)
• Μεταθέσεις διδακτικού προσωπικού από σχολείο σε σχολείο της ίδιας περιοχής μετάθεσης
• Μεταθέσεις διδακτικού προσωπικού για ρύθμιση υπεραριθμίας σε σχολεία Πειραματικά, Μουσικά, Αποδήμων Ελληνοπαίδων και ΣΜΕΑ
• Μεταθέσεις ειδικών κατηγοριών (πολύτεκνοι, πάσχοντες από σοβαρές παθήσεις κ.λ.π.).

Οι αιτήσεις μετάθεσης υποβάλλονται από τους εκπαιδευτικούς ηλεκτρονικά μέσω Συστήματος Διαχείρισης Μητρώου Εκπαιδευτικών και Υποβολής Αιτήσεων Μεταθέσεων.

Η υποβολή γίνεται  συνήθως μέσα στο μήνα Νοέμβριο κάθε έτους.

Προκειμένου εκπαιδευτικός να θεμελιώσει δικαίωμα μετάθεσης,  απαιτείται υπηρεσία τουλάχιστον ενός έτους στην κατεχόμενη οργανική θέση μέχρι την 31η Αυγούστου του έτους κατά το οποίο πραγματοποιούνται οι μεταθέσεις (Ν. 4115/2013).

Για τις μεταθέσεις ειδικών κατηγοριών δεν απαιτείται η συμπλήρωση ενός έτους στην οργανική θέση.  

Αρμόδια όργανα για τις μεταθέσεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι τα Κεντρικά Υπηρεσιακά Συμβούλια Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αντίστοιχα (ΚΥΣΠΕ, ΚΥΣΔΕ) καθώς και τα Περιφερειακά Υπηρεσιακά Συμβούλια (ΠΥΣΠΕ, ΠΥΣΔΕ).  Οι περισσότερες κατηγορίες μεταθέσεων εξετάζονται από τα κεντρικά υπηρεσιακά συμβούλια και πραγματοποιούνται με Υπουργικές Αποφάσεις ενώ οι μεταθέσεις από ένα σχολείο σε άλλο σχολείο της ίδιας περιοχής είναι αποκλειστικά αρμοδιότητα των περιφερειακών υπηρεσιακών συμβουλίων.

Κριτήρια για τις μεταθέσεις των εκπαιδευτικών είναι:

• H συνολική υπηρεσία
• H συνυπηρέτηση
• Oι οικογενειακοί λόγοι
• Oι συνθήκες διαβίωσης στις έδρες των σχολείων όπου υπηρέτησαν ή υπηρετούν
• H εντοπιότητα
• H πρώτη προτίμηση

Οι αποσπάσεις πραγματοποιούνται είτε σε περίπτωση εξαιρετικών υπηρεσιακών αναγκών είτε για την αντιμετώπιση σοβαρών αναγκών των ίδιων των εκπαιδευτικών, όπως βαριές ή δυσίατες ασθένειες των ίδιων ή μελών της οικογένειάς τους με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του αρμόδιου υπηρεσιακού συμβουλίου.  Εκτός από τους λόγους υγείας και τους οικογενειακούς λόγους, κριτήρια αποσπάσεων αποτελούν η συνολική υπηρεσία του εκπαιδευτικού, η συνυπηρέτηση, και η εντοπιότητα.  Οι αποσπάσεις εκπαιδευτικών πραγματοποιούνται είτε από σχολική μονάδα σε σχολική μονάδα, είτε στην κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας, είτε στις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, είτε σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που εποπτεύονται από το Υπουργείο ή ακόμη σε ελληνικά σχολεία της αλλοδαπής. 

Σύμφωνα με το Νόμο 3848/2010, απόφαση απόσπασης δεν εκτελείται πριν καλυφθούν οι λειτουργικές ανάγκες της σχολικής μονάδας που αποσπάται ο εκπαιδευτικός. 

Oι αποσπάσεις σε σχολεία της ημεδαπής, στην κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, καθώς και στα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που εποπτεύονται από το Υπουργείο, έχουν διάρκεια ένα σχολικό έτος και λήγουν στις 31 Αυγούστου εκάστοτε έτους. 

Μετατασσόμενοι και αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί εντός επικράτειας διατηρούν το μισθολογικό τους καθεστώς. 

Μετατάξεις εκπαιδευτικών και μελών ΕΕΠ και ΕΒΠ σε κενές οργανικές θέσεις άλλου κλάδου, για τις οποίες έχουν αποκτήσει τα ειδικά τυπικά προσόντα διορισμού, είναι επιτρεπτές, εφόσον οι ενδιαφερόμενοι έχουν συμπληρώσει πέντε (5) έτη εκπαιδευτικής υπηρεσίας στον κλάδο που υπηρετούν (Ν.4589/2019).

Οι νεοδιοριζόμενοι υποχρεούνται να παραμείνουν στη θέση τοποθέτησής τους για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δύο (2) σχολικών ετών. Οποιαδήποτε υπηρεσιακή μεταβολή που επιφέρει μεταβολή της τοποθέτησης αυτής, όπως απόσπαση ή μετάθεση, δεν επιτρέπεται (Ν.4589/2019).

Απόλυση

Οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας (Προσχολικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης) και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης απολύονται σύμφωνα με το Ν. 3528/2007 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, με τον Νόμο 4325/2015 και με τον Νόμο 4369/2016 για τους κάτωθι λόγους:

• Λόγω επιβολής πειθαρχικής ποινής οριστικής παύσης
• Για σωματική ή πνευματική ανικανότητα μετά από γνωμάτευση της αρμόδιας Δευτεροβάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής
• Κατάργηση της θέσεως
• Αυτοδίκαιη απόλυση λόγω συμπλήρωσης του 67^ου έτους  της ηλικίας (Νόμος 4369/2016).

Στις περιπτώσεις που συντρέχουν οι παραπάνω λόγοι απόλυσης, οι κενές θέσεις πληρώνονται με τη διαδικασία των μεταθέσεων, των αποσπάσεων ή το διορισμό αναπληρωτών.

Η υπαλληλική σχέση των εκπαιδευτικών λύεται επίσης με παραίτηση σύμφωνα με το Νόμο 4186/2013 και το Νόμο 4386/2016.

Αποχώρηση και συνταξιοδότηση

Με το Νόμο 4369/2016  ρυθμίζεται  η αυτοδίκαιη απόλυση των δημοσίων υπαλλήλων.  Ειδικότερα, ως όριο ηλικίας για την αυτοδίκαιη απόλυση ορίζεται το 67ο έτος της ηλικίας των υπαλλήλων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του νόμου. Εάν,  συμπληρώσουν 40 έτη ασφάλισης, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με πλήρη σύνταξη στο 62^ο έτος της ηλικίας τους.

Οι απολύσεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης λόγω συμπλήρωσης του ανώτατου ορίου ηλικίας πραγματοποιούνται με τη λήξη του διδακτικού έτους (21 και 30 Ιουνίου εκάστου έτους για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αντίστοιχα), ενώ ως ημέρα γέννησης για την εφαρμογή των προηγούμενων διατάξεων θεωρείται η 31^η Δεκεμβρίου του έτους γέννησης.