Στην Ελλάδα, όπως ειπώθηκε και στη εισαγωγική ενότητα, η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα προσφέρεται στις παρακάτω δομές:
- Σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς αρμοδιότητας κυρίως των Δήμων αρμοδιότητας υπουργείου Εσωτερικών (Υπουργείο Εσωτερικών).
- Σε αντίστοιχες ιδιωτικές δομές προσχολικής αγωγής και φροντίδας (κερδοσκοπικού και μη χαρακτήρα), καθώς και σε μονάδες απασχόλησης βρεφών ή/και παιδιών για λίγες ώρες και βρεφονηπιακούς σταθμούς ολοκληρωμένης φροντίδας που λειτουργούν υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (Υπουργική Απόφαση Δ22/οικ. 11828/293/ 2017).
Η λειτουργία των δημοτικών βρεφικών, βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών διέπεται από τον «Πρότυπο Κανονισμό Λειτουργίας Δημοτικών Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών» (Κοινή Υπουργική Απόφαση 41087/29-11-2017).
Παιδικός σταθμός λειτουργεί και στο Υπουργείο Παιδείας, του οποίου ο κανονισμός λειτουργίας ακολουθεί τη βασική κατεύθυνση των δομών ECEC (Υπουργείο Εσωτερικών/ΟΤΑ).
Επίσης, παιδικοί σταθμοί λειτουργούν κάτω από την επίβλεψη του Υπουργείου Υγείας, οι οποίοι στεγάζονται σε δημόσια νοσοκομεία και εξυπηρετούν αποκλειστικά τις ανάγκες των εργαζόμενων των νοσοκομείων. Ως παράδειγμα αναφέρονται οι παιδικοί ή και βρεφονηπιακοί σταθμοί του ΚΑΤ, του Παπανικολάου (Θεσσαλονίκη), του Σωτηρία, του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ), κ.ά. Στο άρθρο 8 περί «Ημερήσιας δημιουργικής απασχόλησης νηπίων και βρεφών» ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 2082/1992 (ΦΕΚ 158.Α.21.9.1992) (Διόρθ. Σφαλμ. στο ΦΕΚ Α΄ 164/5.10.1992)/ Αναδιοργάνωση της Κοινωνικής Πρόνοιας και καθιέρωση νέων θεσμών Κοινωνικής Προστασίας) [ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' Συμβουλευτικό όργανο πρόνοιας, https://www.e-nomothesia.gr/kat-ygeia/paidikoi-stathmoi/n-2082-1992.html ]:
- περιγράφονται η λειτουργία παιδικών, βρεφονηπιακών ή βρεφικών σταθμών ημερήσιας φύλαξης βρεφών και νηπίων,
- καθορίζονται τα προγράμματα, οι φορείς, οι όροι και οι προϋποθέσεις, η χρηματοδότηση του προγράμματος, ο τρόπος καταβολής των καταβαλλόμενων ποσών, η συμμετοχή των γονέων ή των ασφαλιστικών τους οργανισμών, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια εφαρμογής του παρόντος άρθρου.
- καθορίζεται το ύψος των καταβαλλόμενων ποσών, οι κτιριακές προδιαγραφές και ο αναγκαίος εξοπλισμός.
Κέντρα κοινωνικής πρόνοιας
Τα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας υπάρχουν σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας και προέκυψαν το 2013 από συλλογική συγχώνευση των Μονάδων Κοινωνικής Φροντίδας και Πρόνοιας. Υπάγονται στον έλεγχο και την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Στους σκοπούς τους περιλαμβάνονται και θέματα Προστασίας του Παιδιού και της Οικογένειας. Προσφέρουν εξειδικευμένες και εξατομικευμένες υπηρεσίες σε παιδιά που βρίσκονται σε ειδικές ψυχοκοινωνικές συνθήκες. Πιο συγκεκριμένα: Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα 134/2017 - Άρθρο 24, η Διεύθυνση Προστασίας Παιδιού και Οικογένειας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, στην εποπτεία της οποίας ανήκουν τα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας, έχει ως επιχειρησιακό στόχο τον σχεδιασμό, την οργάνωση και την εφαρμογή πολιτικών για την προστασία της οικογένειας, καθώς και η παρακολούθηση και αξιολόγησή τους. Συγκροτείται από τις ακόλουθες μονάδες:
- Τμήμα Ενίσχυσης Οικογενειακής Συνοχής.
- Τμήμα Ενίσχυσης Παιδιού με Αναπηρία.
- Τμήμα Αναδοχής και Υιοθεσίας.
- Τμήμα Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
Πολλαπλές οι αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Προστασίας Παιδιού και Οικογένειας καθώς και οι πολιτικές υλοποιούνται μέσω των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας. Ξεχωρίζουν οι παρακάτω αρμοδιότητες, οι οποίες και σχετίζονται με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα:
- Η παρακολούθηση και ο έλεγχος της εφαρμογής προγραμμάτων και μέτρων προστασίας της οικογένειας και του παιδιού, καθώς και άλλων συναφών δράσεων που εφαρμόζονται από τα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας, από ιδρύματα προστασίας της οικογένειας και του παιδιού, από άλλους φορείς ιδιωτικής κοινωφελούς πρωτοβουλίας (σωματεία και οργανώσεις κλπ.), από δημοτικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις (π.χ. Παιδικοί και Βρεφονηπιακοί Σταθμοί) και λοιπούς φορείς.
- Η εποπτεία, ο συντονισμός, η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των δράσεων των Κέντρων Κοινωνικής Πρόνοιας των Περιφερειών της χώρας.
- Η εισήγηση και υποβολή προτάσεων προγραμμάτων για την προστασία της οικογένειας και του παιδιού, η εισήγηση προτάσεων των φορέων σχετικά με την ανέγερση και τη βελτίωση υποδομών, καθώς και η έγκριση, από άποψη σκοπιμότητας, για την ένταξη των ανωτέρω στο Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων ή σε άλλα προγράμματα συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Ο σχεδιασμός πολιτικών και προγραμμάτων πρώιμης παρέμβασης και φροντίδας, καθώς και συνεργασίας με άλλες υπηρεσίες για τον σχεδιασμό ενεργειών και νομοθετικών παρεμβάσεων που ενισχύουν την κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη της οικογένειας.