Η παρούσα εισαγωγή του κεφαλαίου 14 περιγράφει τη γενική εκπαιδευτική στρατηγική, τους βασικούς στόχους και τις μεταρρυθμίσεις σε όλο το εκπαιδευτικό σύστημα. Το κεφάλαιο 14 «Τρέχουσες μεταρρυθμίσεις και πολιτικές εξελίξεις» παρέχει θεματική και χρονολογική επισκόπηση των συνεχιζόμενων εθνικών μεταρρυθμίσεων και των εξελίξεων στις πολιτικές από το 2018. Οι πιο πρόσφατες μεταρρυθμίσεις εκτίθενται πρώτα. Οι μεταρρυθμίσεις είναι ομαδοποιημένες στους ακόλουθους ευρείς θεματικούς τομείς, που αντιστοιχούν, σε μεγάλο βαθμό, στα επίπεδα της εκπαίδευσης:

• Προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα στην παιδική ηλικία
• Σχολική εκπαίδευση
• Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και εκπαίδευση ενηλίκων
• Ανώτατη εκπαίδευση
• Εγκάρσιες/οριζόντιες δεξιότητες και απασχολησιμότητα.

Τέλος, το υποκεφάλαιο για την Ευρωπαϊκή Προοπτική παρέχει συνδέσμους με ευρωπαϊκές στρατηγικές, στις οποίες η εκπαίδευση και η κατάρτιση διαδραματίζουν εξέχοντα ρόλο.

Συνολική εθνική εκπαιδευτική στρατηγική και βασικοί στόχοι

Το ελληνικό κοινοβούλιο καθορίζει τους νόμους, ενώ η κυβέρνηση καθορίζει τους κανονισμούς για την προσχολική, σχολική, μεταδευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Η γενική εκπαιδευτική στρατηγική και οι βασικοί στόχοι στο σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος, αναφέρονται σε νόμους και κανονισμούς.

Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα υπάγεται στην κεντρική ευθύνη και εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Το ΥΠAIΘ υλοποιεί μια σειρά πολιτικών και πρωτοβουλιών με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της εκπαίδευσης τόσο στο περιεχόμενο όσο και στις διαδικασίες.

Νέα Εκπαιδευτική Πολιτική

Σύμφωνα με τη νέα εκπαιδευτική πολιτική, υλοποιούνται αλλαγές σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, οι οποίες πραγματοποιούνται μέσω νομοθετικών ρυθμίσεων, υπουργικών αποφάσεων και ευρύτερων δράσεων.

Εθνικές προτεραιότητες

Σχολική εκπαίδευση

Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις (Ν. 4692/2020,Ν.4823/2021): Ο νέος νόμος ρυθµίζει ευρύ κύκλο θεµάτων. Ρυθμίζονται ζητήµατα πρωτοβάθµιας, δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης και διά βίου µάθησης, τριτοβάθµιας εκπαίδευσης. Στόχος είναι η αναβάθμιση του σχολείου. Οι ρυθμίσεις κινούνται σε 3 βασικούς άξονες: 

1. στην αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών στο σχολείο,
2. σε στοχευμένες παρεμβάσεις για την ενίσχυση του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου στο σχολείο και
3. σε οργανωτικές και βελτιωτικές ρυθμίσεις στην ανώτατη εκπαίδευση.

Ειδικά ο Ν.4823/2021 δίνει έμφαση στην αυτονομία των σχολείων. Ενισχύει την ελευθερία στην οργάνωση της διδασκαλίας, τον ρόλο των εκπαιδευτικών σε θέσεις ευθύνης και τη διαφάνεια και λογοδοσία.

Νέα Προγράμματα Σπουδών

Τα Προγράμματα Σπουδών καθορίζουν το τί, το πώς και το γιατί της μαθησιακής διαδικασίας για κάθε μάθημα, κάθε τάξης, κάθε βαθμίδας. 123 προγράμματα εκπονήθηκαν εκ νέου και 43 επικαιροποιήθηκαν – για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών ήδη εφαρμόζονται και θα εισαχθούν σταδιακά σε όλα τα σχολεία, συνοδεία των νέων σχολικών βιβλίων.

Εργαστήρια Δεξιοτήτων του 21ου αιώνα

Τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων είναι μια καινοτόμος σχολική ενότητα, η οποία ενισχύει κοινωνικές και ψηφιακές δεξιότητες, όσο και δεξιότητες της καθημερινής ζωής (που σχετίζονται με την υγεία, την ασφάλεια και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις).

Αυτή η πρωτοβουλία φιλοδοξεί να επιφέρει μια αλλαγή παραδείγματος στην εκπαίδευση: από το γνωσιακό μοντέλο σε μια προσέγγιση που βασίζεται στις δεξιότητες. Αντί να λαμβάνουν και να απομνημονεύουν πληροφορίες που μεταφέρονται από τον δάσκαλο, τόσο οι δάσκαλοι όσο και οι μαθητές συνεργάζονται για να καλλιεργήσουν βασικές δεξιότητες και να μάθουν πώς να μαθαίνουν. Τα εργαστήρια συνδυάζονται με Ευέλικτα Προγράμματα Σπουδών. Οι μαθητές αξιοποιούν καλύτερα τη γνώση και ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στις σύγχρονες προκλήσεις.

Η ενότητα αποτελεί μέρος του υποχρεωτικού εθνικού προγράμματος σπουδών στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Το πρόγραμμα έχει λάβει το Βραβείο Global Education Network Europe (GENE) Global Education Award (2020/21).

Ανώτατη εκπαίδευση

Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας Ρυθμίζονται θέματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προστασίας της ακαδημαϊκής ελευθερίας, αναβάθμισης του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις (Ν.4777/2021). Οι ρυθμίσεις αποσκοπούν κυρίως στη διασφάλιση των προϋποθέσεων της επιτυχούς φοίτησης και της έγκαιρης ολοκλήρωσης των σπουδών, με φοιτητές που επιλέγουν συνειδητά τις σπουδές τους σε τομείς που εμπίπτουν στις κλίσεις και στα ενδιαφέροντά τους. Επίσης, στην ενίσχυση της προστασίας και της ασφάλειας των χώρων των ιδρυμάτων, για πρώτη φορά και με ολοκληρωμένο τρόπο.

Ο Ν. 4692/2020 (Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις), αναφορικά με την ανώτατη εκπαίδευση, στοχεύει σε οργανωτικές και βελτιωτικές ρυθμίσεις, ενίσχυση της εξωστρέφειας των ελληνικών πανεπιστημίων, και διαφανέστερη διαδικασία ανάδειξης πρυτανικών αρχών.

Επαγγελματική Εκπαίδευση

Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/958 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 28ης Ιουνίου 2018 σχετικά με τον έλεγχο αναλογικότητας (Ν.4763/2020). Επιχειρείται μια ολιστική μεταρρύθμιση στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση και Δια Βίου Μάθηση (Ν.4763/2020), που κινείται σε 3 βασικούς άξονες:

1. Άξονας 1: Ο κοινός στρατηγικός σχεδιασμός της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και της Δια Βίου Μάθησης. Με διακριτά επίπεδα προσόντων, προς αποφυγή επικαλύψεων δομών και υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό, καθιερώνεται ένα Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, το οποίο αναπτύσσεται στα επίπεδα 3, 4 και 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, κατ’ αντιστοιχία με εκείνα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων.
2. Άξονας 2: Η αμεσότερη και αποτελεσματικότερη διασύνδεση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας, μέσω της ουσιαστικής συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων.
3. Άξονας 3: Η αναβάθμιση της (αρχικής και συνεχιζόμενης) επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, σε επίπεδο:
   1.  δομών, 
   2. διαδικασιών,
   3. προγραμμάτων σπουδών και
   4. πιστοποίησης.