Υποχρεωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα

Η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα αποτελείται από:

• Τη διετή υποχρεωτική φοίτηση των νηπίων στο Νηπιαγωγείο
• Την εξαετή φοίτηση των μαθητών στο Δημοτικό σχολείο
• Την τριετή φοίτηση των μαθητών στο Γυμνάσιο.

Τιμωρείται, σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, όποιος, αν και έχει την επιμέλεια ανήλικου μαθητή, παραλείπει την εγγραφή ή την εποπτεία του σε ό,τι αφορά τη φοίτησή του.

Τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα 

Το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα περιλαμβάνει:

• Πρωτοβάθμια εκπαίδευση
• Δευτεροβάθμια εκπαίδευση
• Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ)
• Μεταγυμνασιακή επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση επιπέδου 3
• Μεταδευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση επιπέδου 5
• Ανώτατη εκπαίδευση

Πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση αποτελείται από:

• Την υποχρεωτική  φοίτηση των νηπίων ηλικίας 4 ετών στο Νηπιαγωγείο
• Την εξαετή φοίτηση στο Δημοτικό σχολείο. 

Λειτουργούν Ενιαίου Τύπου Ολοήμερα Νηπιαγωγεία, καθώς και Ενιαίου Τύπου Ολοήμερα Δημοτικά σχολεία. Μπορεί να είναι δημόσια ή ιδιωτικά.

Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση περιλαμβάνει δύο κύκλους:

• Ο πρώτος είναι υποχρεωτικός και αντιστοιχεί στο Γυμνάσιο τριετούς φοίτησης (ημερήσιο - εσπερινό).
• Ο δεύτερος είναι προαιρετικός και αντιστοιχεί στο Λύκειο (Γενικό και Επαγγελματικό) τριετούς φοίτησης.

Τα Γυμνάσια όπως και τα Λύκεια μπορεί να είναι δημόσια ή ιδιωτικά.

Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ)

Τα ΣΔΕ είναι δημόσια και απευθύνονται σε άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω, οι οποίοι δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εννιάχρονη εκπαίδευση και έχουν απολυτήριο Δημοτικού. Η φοίτησή στα ΣΔΕ είναι διετής. 

Μεταγυμνασιακή επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση επιπέδου 3

Η μεταγυμνασιακή επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση επιπέδου 3 παρέχεται από:

• Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (ΕΣΚ).
• Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας (ΕΠΑΣ) του ΟΑΕΔ.

Η φοίτηση είναι διετής και περιλαμβάνει τις τάξεις Α’ και Β’. Στην Α’ τάξη εγγράφονται χωρίς εξετάσεις οι κάτοχοι απολυτηρίου Γυμνασίου ή άλλου ισότιμου τίτλου. Οι ΕΣΚ μπορεί να είναι δημόσιες ή ιδιωτικές, ημερήσιες ή εσπερινές. Οι ΕΠΑΣ είναι δημόσιες.

Μεταδευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση επιπέδου 5

Η μεταδευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση επιπέδου 5 παρέχεται από:

• Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ)
• Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας

Τα ΙΕΚ παρέχουν αρχική επαγγελματική κατάρτιση σε απόφοιτους της μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, δηλαδή των Γενικών Λυκείων (ΓΕΛ) και των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ), καθώς και σε κατόχους ισότιμων τίτλων. Η επαγγελματική κατάρτιση διαρκεί 4-5 εξάμηνα. Για απόφοιτους ΕΠΑΛ και κατόχους ισότιμων τίτλων επαγγελματικής εκπαίδευσης η κατάρτιση μπορεί να διαρκεί 2-3 εξάμηνα. Τα ΙΕΚ μπορεί να είναι δημόσια ή ιδιωτικά. Το Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας παρέχει υπηρεσίες αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης, σε απόφοιτους της μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθώς και σε κατόχους ισότιμων τίτλων, οι οποίοι κατέχουν ένα βασικό επίπεδο γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Το πρόγραμμα του Μεταλυκειακού έτους - Τάξης Μαθητείας διαρκεί 11 μήνες.

Ανώτατη εκπαίδευση

Η ανώτατη εκπαίδευση περιλαμβάνει τον:

• Πανεπιστημιακό τομέα:

1. Πανεπιστήμια
2. Πολυτεχνεία
3. Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)

• Τεχνολογικό τομέα:

1. Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ)
2. Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ)

Και οι δύο τομείς είναι μόνο δημόσιοι.  Επίσης, σημειώνεται ότι το σύνολο των ΤΕΙ της χώρας έχουν πλέον ενταχθεί σε Πανεπιστημιακά Ιδρύματα (ΑΕΙ).

Γενική εκπαίδευση ενηλίκων

Η γενική τυπική εκπαίδευση ενηλίκων εντάσσεται στην γενική τυπική εκπαίδευση και παρέχεται σε:

• Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ)
• Εσπερινά Γενικά Λύκεια
• Εσπερινά Επαγγελματικά Λύκεια
• Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (ΕΣΚ)
• Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας (ΕΠΑΣ) του ΟΑΕΔ
• Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ)
• Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας

H γενική μη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων παρέχεται σε οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος σε: 

• Κέντρα Δια Βίου Μάθησης (ΚΔΒΜ)
• Κολλέγια

Τα ΚΔΒΜ μπορεί να είναι δημόσια ή ιδιωτικά. Η συνολική διάρκεια του προγράμματος κατάρτισης καθορίζεται με βάση το θεματικό αντικείμενό του, τον σκοπό παρέμβασης και το προφίλ των συμμετεχόντων.  Τα Κολλέγια είναι ιδιωτικά και απευθύνονται σε αποφοίτους της τυπικής μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Περισσότερες πληροφορίες παρέχονται στα επιμέρους κεφάλαια. Σχεδιάγραμμα αποτύπωσης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος παρέχεται στο κεφάλαιο της Επισκόπησης.

Κατ’οίκον διδασκαλία

Η κατ΄οίκον διδασκαλία παρέχεται σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με:

• Σοβαρά βραχυχρόνια ή χρόνια προβλήματα υγείας, τα οποία δεν επιτρέπουν τη μετακίνηση και φοίτηση των μαθητών στο σχολείο
• Αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, που καθιστούν δύσκολη τη φοίτηση στα σχολεία του κοινού εκπαιδευτικού προγράμματος ή στα τμήματα ένταξης.

Εξαιρούνται οι μαθητές των εξής τάξεων:

• Β' και τη Γ' ημερήσιου ΕΠΑΛ
• Β', Γ' και Δ' εσπερινού ΕΠΑΛ
• Β', Γ' και Δ' των Λυκείων των Ενιαίων Ειδικών Επαγγελματικών Γυμνάσιων - Λυκείων.

Διαδικασία έγκρισης

Οι γονείς υποβάλλουν αίτηση για έγκριση στην αρμόδια διεύθυνση πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, συνοδευόμενη από αιτιολογημένη πρόσφατη ιατρική γνωμάτευση από δημόσια ιατροπαιδαγωγική υπηρεσία ή δημόσια υγειονομική επιτροπή στην οποία αναγράφεται η διάρκεια της επιβεβλημένης παραμονής του μαθητή στο σπίτι. Η έγκριση της διδασκαλίας στο σπίτι γίνεται με απόφαση του διευθυντή πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ο οποίος καλεί τους εκπαιδευτικούς της αντίστοιχης βαθμίδας που υπηρετούν στα σχολεία του νομού να εκδηλώσουν ενδιαφέρον. Η κατ’ οίκον διδασκαλία δεν παρέχεται υποχρεωτικά από εκπαιδευτικό ΕΑΕ παρά μόνο, εάν γνωματεύσει σχετικά το οικείο Κέντρο Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ).  Στο πρόγραμμα διδασκαλίας στο σπίτι μπορεί να χρησιμοποιείται και το σύστημα της τηλεκπαίδευσης.

Αξιολόγηση

Οι μαθητές στους οποίους παρέχεται διδασκαλία στο σπίτι αξιολογούνται κατόπιν συμμετοχής τους σε προφορικές ή γραπτές κατατακτήριες, προαγωγικές  ή απολυτήριες εξετάσεις, οι οποίες οργανώνονται από το σχολείο ανά βαθμίδα εκπαίδευσης.

• Οι μαθητές των Δημοτικών σχολείων συμμετέχουν σε κατατακτήρια δοκιμασία κατά τη διάρκεια του πρώτου ή του δεύτερου τριμήνου και σε προαγωγική ή απολυτήρια εξέταση είτε 1-10 Ιουνίου είτε 1-10 Σεπτεμβρίου. Αξιολογούνται από τριμελή επιτροπή.
• Οι μαθητές του Γυμνασίου συμμετέχουν σε προαγωγικές ή απολυτήριες εξετάσεις του σχολείου τους κατά το πρώτο εικοσαήμερο του Ιουνίου.  Αξιολογούνται από διμελή επιτροπή.
• Οι μαθητές του Γενικού Λυκείου και της Α΄ τάξης του ΕΠΑΛ συμμετέχουν σε προαγωγικές ή απολυτήριες εξετάσεις του σχολείου τους κατά την εξεταστική περίοδο Μαΐου/ Ιουνίου.  Αξιολογούνται από τριμελή επιτροπή.

Αν περάσουν αυτές τις εξετάσεις προάγονται στην επόμενη τάξη ή απολύονται. Αν αποτύχουν, πρέπει να συμμετέχουν σε επαναληπτικές εξετάσεις.  Αν αποτύχουν ξανά, πρέπει να επαναλάβουν την ίδια τάξη. Η προαγωγή, η απόλυση, η παραπομπή του μαθητή σε ειδική εξεταστική περίοδο Ιουνίου/ Σεπτεμβρίου ή η ενδεχόμενη επανάληψη της φοίτησης εξαρτάται από την κείμενη νομοθεσία.