Millî Eğitim Temel Kanunu’nun 19. maddesine göre okul öncesi eğitim isteğe bağlı örgün eğitim kurumları içinde yer alır. Bu kurumların açılması ile ilgili ilkeler bu Yasanın 21. maddesinde yer almaktadır. İlköğretim ve Eğitim Kanunu’nun 13. maddesinde “Okul öncesi kurumlarında zorunlu mecburi  öğrenim çağına gelmemiş olan çocuklar eğitilir.” ifadesi yer almaktadır. 

1992 yılında çıkarılan Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun ile Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü kurulmuş ve okul öncesi eğitim kurumları bu Genel Müdürlük çatısı altına alınmıştır. Millî Eğitim Bakanlığının yeniden yapılandırılmasına 6/4/2011 tarihli ve 6223 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak, Bakanlar Kurulu’nca 25/8/2011 tarihinde kararlaştırılmıştır. Bu bağlamda, 652 sayılı kanun hükmünde kararname çerçevesinde Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü İle İlköğretim Genel Müdürlüğü birleştirilerek Temel Eğitim Genel Müdürlüğü olarak yapılandırılmıştır.

Yürütülen çalışmalar Anayasanın, 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanun, Çocuk Koruma Kanunu, 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Okul öncesi ve İlköğretim kurumları yönetmeliği, Ortaöğretim kurumları yönetmeliği, Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliğine dayanılarak yürütülmektedir.

Özel Eğitim, özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin eğitim ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için özel olarak yetiştirilmiş personel, geliştirilmiş eğitim programları ve yöntemleri, bu bireylerin tüm gelişim alanlarındaki özellikleri ile akademik disiplin alanlarındaki yeterliliklerine dayalı olarak uygun ortamlarda sürdürülen eğitimdir.

Özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin, üretici ve mutlu vatandaşlar olarak yetişmeleri ve kendi kendilerine yeterli bir duruma gelmelerine yönelik temel yaşam becerilerini geliştirmeleri ve uygun eğitim programları ile özel yöntem, personel ve araç-gereç kullanarak; eğitim ihtiyaçları, yeterlilikleri, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda üst öğrenime, iş ve meslek alanlarına ve hayata hazırlanmaları amaçlanmaktadır.

Özel eğitim ihtiyacı olan bireylere doğrudan veya dolaylı olarak sunulacak eğitim hizmetleri ile bu hizmetlere erişimle ilgili iş ve işlemler Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği hükümlerince yürütülmektedir.

Özel eğitim ihtiyacı olan bireyler; Bireysel ve gelişim özellikleri ile eğitim yeterlilikleri açısından akranlarından anlamlı düzeyde farklılık gösteren bireyleri ifade eder.

• Ağır düzeyde otizmi olan birey: Sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişim, ilgi ve etkinliklerdeki sınırlılıkları nedeniyle yoğun özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi,
• Ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal, pratik uyum ve öz bakım becerilerindeki eksiklikleri nedeniyle yaşam boyu süren, yoğun özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi,
• Ortopedik yetersizliği olan birey: Hastalıklar, kazalar ve genetik problemlere bağlı olarak kas, iskelet ve eklemlerin işlevlerini yerine getirememesi sonucunda meydana gelen hareket ile ilgili yetersizlikler nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi,
• Çok ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel yetersizliği yanında başka yetersizliklerinden dolayı öz bakım, günlük yaşam ve temel akademik becerileri kazanamayan, yaşam boyu bakım ve gözetime ihtiyacı olan bireyi,
• Görme yetersizliği olan birey: Görme gücünün kısmen ya da tamamen kaybından dolayı özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi,
• Hafif düzeyde otizmi olan birey: Sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişim, ilgi ve etkinliklerdeki hafif düzeydeki sınırlılığı nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi,
• Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde hafif düzeydeki yetersizliği nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine sınırlı düzeyde ihtiyacı olan bireyi,
• İşitme yetersizliği olan birey: İşitme duyarlılığının kısmen veya tamamen kaybından dolayı özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi,
• Orta düzeyde otizmi olan birey: Sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişim, ilgi ve etkinliklerdeki sınırlılıkları nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetine yoğun şekilde ihtiyacı olan bireyi,
• Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerindeki sınırlılık nedeniyle temel akademik, günlük yaşam ve iş becerilerinin kazanılmasında özel eğitim ile destek eğitim hizmetine yoğun şekilde ihtiyacı olan bireyi,
• Özel yetenekli birey: Yaşıtlarına göre daha hızlı öğrenen, yaratıcılık, sanat ve liderliğe ilişkin kapasitede önde olan, özel akademik yeteneğe sahip, soyut fikirleri anlayabilen, ilgi alanlarında bağımsız hareket etmeyi seven ve yüksek düzeyde performans gösteren bireyi ifade eder. 

Özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin takip ettikleri program esas alınarak gelişim özellikleri, eğitim ihtiyaçları, performansları doğrultusunda hedeflenen amaçlara yönelik hazırlanan ve bu bireylere verilecek destek eğitim hizmetlerini de içeren özel eğitim programı uygulanır. Bu programın adına Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı denir.

Türkiye’de okul öncesi eğitim kurumlarına katılım zorunlu değildir. Okul Öncesi ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 10. maddesine göre, çocukların, ailelerinin ikamet ettikleri yere en yakın okul öncesi eğitim kurumuna kaydedilmeleri esastır. Ancak, belgelendirilmek kaydıyla çalışan anne babalar çocuklarını, boş kontenjan olması ve ilgili komisyonca uygun bulunması durumunda iş yerine en yakın okul öncesi eğitim kurumuna da kayıt yaptırabilirler.

30 Eylül 2012 tarihi itibariyle 36 - 66 ay arasındaki çocukların anaokulunda veya uygulama sınıflarında, 48 - 66 ay arasındaki çocukların ise anasınıflarında okul öncesi eğitim almaları sağlanacaktır.  Bu köklü değişikliği takiben, 2013 yılının Ağustos ayında bakanlık ilköğretime başlama yaşını 66 aydan 69 aya kadar uzatmış ve isteyen ailelere çocuklarının gelişimsel durumlarını gösterir bir doktor raporu ile ilköğretime başlamalarını bir sene öteleme olanağı sunmuştur.

MEB Okul Öncesi ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre İlkokulların birinci sınıfına, kayıtların yapıldığı yılın eylül ayı sonu itibarıyla 66 ayını dolduran çocukların kaydı yapılır. Gelişim yönünden ilkokula hazır olduğu anlaşılan 60-66 ay arası çocuklardan, velisinin yazılı isteği bulunanlar da ilkokul birinci sınıfa kaydedilir. Okul müdürlükleri, yaşça kayıt hakkını elde eden çocuklardan 66, 67 ve 68 aylık olanları velisinin vereceği dilekçe; 69, 70 ve 71 aylık olanları da velisinin talebiyle okul öncesi eğitime yönlendirebilir veya kayıtlarını bir yıl erteleyebilir.

Yukarıda yapılan açıklamalar nedeniyle 36 ila 69 ay arasındaki çocuklarımız okul öncesi eğitim çağını oluşturacaktır MEB Stratejik Plan (2015-2019)’a göre 4-5 yaş çocuklarda net %70 okullaşma oranı, İlkokul birinci sınıf öğrencilerinden en az bir yıl okul öncesi eğitim almış olanların oranı %92 olması hedeflenmektedir. Ayrıca Millî Eğitim Bakanlığının hedefi, tüm çocukların en az bir yıl okul öncesi eğitim alarak ilkokula başlamalarını sağlamaktır. Bu hedeflere ulaşmak için çalışmalar devam etmektedir.

Diğer taraftan şu anda faaliyetleri devam eden “3, 4, 5 Erken Eğitimi Seç” programını uygulayan Bakanlığımızın okul öncesi eğitimde hedefi yine %100 okullaşmadır.

Rehberlik ve araştırma merkezlerinde oluşturulan Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca hazırlanan rapor doğrultusunda tam zamanlı kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla okul öncesi eğitim kurumlarına yönlendirilen 36-71 aylık çocuklar bu kurumlara kaydedilir. Bu sınıfların mevcutları 10 çocuk bulunan sınıflarda iki, 20 çocuk bulunan sınıflarda ise bir çocuk olacak şekilde oluşturulur.

36 ayını tamamlayan özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için okul öncesi eğitim zorunludur. Kayıtların yapıldığı yılın eylül ayı sonu itibarıyla 66, 67 ve 68 aylık olanların velisinin yazılı talebiyle; eylül ayı sonu itibarıyla 68 ayını tamamlamış,79 aydan gün almamış olan ve ilkokula başlamaya hazır olmadıklarını Durum Bildirir Tek Hekim Sağlık Raporu ile belgeleyen öğrencilerin Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu doğrultusunda okul öncesi eğitime 1 yıl daha devamları sağlanır

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin 35. Maddesine göre  (Değişik:RG-21/7/2012-28360) Erken çocukluk dönemi eğitimi, 0- 36 ay arasındaki bireyleri kapsayan eğitimdir. ) 0-36 aylık özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için erken çocukluk dönemi eğitim hizmetleri il veya ilçe özel eğitim hizmetleri kurul kararı ile özel eğitim okulları, okul öncesi eğitim kurumları, bünyesinde ana sınıfı bulunan eğitim kurumları ile çocuk ve ailenin ihtiyaçları doğrultusunda evlerde de yürütülür.Okul öncesi dönemde sunulan özel eğitim hizmetleri iki farklı kademede gerçekleşmektedir. Birincisi, 0-36 ay arasındaki özel eğitim ihtiyacı olan çocuklara erken çocukluk eğitim hizmeti sunmak amacıyla, özel eğitim okulları, okul öncesi eğitim kurumları, bünyesinde ana sınıfı bulunan eğitim kurumları ile çocuk ve ailenin ihtiyaçları doğrultusunda evlerde,İkincisi, 36-66 ay arasındaki özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için okul öncesi eğitimidir. 

Bu dönemde özel eğitime ihtiyacı olan çocuklar için okul öncesi eğitimi zorunlu olup çocukların eğitimlerini öncelikle okul öncesi eğitim kurumlarında kaynaştırma/bütünleştirme uygulamaları kapsamında yetersizliği olmayan akranları ile aynı sınıfta veya özel eğitim sınıflarında sürdürmeleri esastır. 36 ayını tamamlayan ve 66 ayını doldurmayan çocuklar için özel eğitim anaokulu açılabileceği gibi bu çocuklar için, ilkokul kademesinde eğitim veren özel eğitim okulları, bağımsız anaokulları ve diğer ilkokullar bünyesinde özel eğitim anasınıfları da açılır. 

Yaş Seviyeleri ve Öğrencilerin Gruplandırılması

Rehberlik ve araştırma merkezlerinde oluşturulan Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca hazırlanan rapor doğrultusunda tam zamanlı kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla okul öncesi eğitim kurumlarına yönlendirilen 36-66 aylık çocuklar bu kurumlara kaydedilir. Bu sınıfların mevcutları 10 çocuk bulunan sınıflarda iki, 20 çocuk bulunan sınıflarda ise bir çocuk olacak şekilde oluşturulur.(Okul Öncesi ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Madde 11-5/ç)

Rehberlik ve araştırma merkezlerinde oluşturulan Özel Eğitim Değerlendirme Kurulunca hazırlanan rapor doğrultusunda tam zamanlı kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla okul öncesi eğitim kurumlarına yönlendirilen (Değişik ibare:RG-25/6/2015-29397) 36-71 aylık çocuklar bu kurumlara kaydedilir. Bu sınıfların mevcutları 10 çocuk bulunan sınıflarda iki, 20 çocuk bulunan sınıflarda ise bir çocuk olacak şekilde oluşturulur.

Okul öncesi eğitim kurumlarında yer alan çocuklar gelişim özelliklerine göre ana okulu ve ana sınıfı olarak gruplandırıldıklarından, programlarda yer alan etkinlikler de çocukların gelişim özelliklerine göre hazırlanmıştır. Kazanımlar ve etkinlikler 36-72 Aylık Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programı Öğretmen Kılavuzunda belirtildiği üzere 36-48 ay çocukları, 48-60 ay çocukları ve 60-72 ay çocukları için hazırlanan yıllık planlara göre yürütülür. 

Programda yer alan dersler, zorunlu ve seçmeli olarak ikiye ayrılmıştır. İlköğretim kurumlarında dersler ve ders saatleri sınıf esasına göre düzenlenmiştir. Sınıflara ait ders sayıları ve saatleri için Çizelgeye bakınız. Okutulacak seçmeli dersler, öğrencilerin ilgi, yetenek ve istekleri doğrultusunda velisinin de rehberliğinde öğrenciler tarafından seçilmektedir.

• Öğretim programları merkezi olarak hazırlanmakta ve tüm okullarda aynı öğretim programları uygulanmaktadır. Öğretim programları, ilgili birimler veya Talim ve Terbiye Kurulunca hazırlatılarak Bakan onayı ile yürürlüğe konmaktadır. İlköğretimde dersler Türkçe olarak okutulmaktadır. Öğretim programları, gerektiğinde ve ihtiyaç duyulduğunda Talim ve Terbiye Kurulu ve ilgili birimler tarafından düzenli olarak gözden geçirilerek güncellenmektedir.
• İlköğretim okul ve kurumlarının eğitim ve öğretim programları, Temel Eğitim Genel Müdürlüğünce hazırlanarak/hazırlatarak Talim ve Terbiye Kurulunca onaylandıktan sonra yürürlüğe girer.
• İlköğretim (ilkokul-ortaokul) kurumlarında; İlkokulda haftalık ders saati toplam 30 saattir. 1. Sınıfta 26 saat zorunlu, 4 saat serbest etkinlikler, 2 ve 3. Sınıflarda 28 saat zorunlu, 2 saat serbest etkinlikler, 4. Sınıfta ise 30 saat zorunludur. Ortaokulda haftalık ders saati toplam 35 saattir. 29 saat zorunlu, 6 saat seçmeli derslerdir.
• İmam-hatip ortaokullarında haftalık ders saati toplam 36 saattir.5. 6.ve 7. Sınıflarda 34 saat zorunlu, 2 saat seçmeli derslerdir. 8. Sınıflarda ise 35 saat zorunlu 1 saat seçmeli derslerdir.

• Özel eğitim meslek okulları ve özel eğitim uygulama okullarında haftalık ders saati toplam 30 saattir.

Özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin eğitim gördükleri okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanmak üzere 0-36 Ay Erken Çocukluk Özel Eğitim Öğretim Programı ve 37-78 Ay Okul Öncesi Özel Eğitim Öğretim Programı bulunmaktadır.  0-36 Ay Erken Çocukluk Özel Eğitim Öğretim Programı ve 37-78 Ay Okul Öncesi Özel Eğitim Öğretim Programı doğrultusunda hazırlanmış olan ders kitapları, etkinlik kartları, öğretmen ve veli kılavuzları ücretsiz eğitim materyali olarak dağıtılmaktadır.

Özel eğitimde erken çocukluk ve okul öncesi dönemi eğitimi, bireyin eğitimi ve bireyin eğitimine katkı sağlamak amacıyla ailenin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi yoluyla yapılır. Erken çocukluk ve okul öncesi dönemi eğitimi hizmetleri okul ve kurumlarda veya gerektiğinde evde yürütülür. Erken çocukluk dönemi ve okul öncesi dönemi eğitimi hizmetlerinin planlanması ve koordinasyonu özel eğitim hizmetleri kurulu tarafından yapılır. Erken çocukluk ve okul öncesi dönemi eğitimi hizmetlerinin planlanması ve yürütülmesi için öncelikle bireyin ve ailenin eğitim ihtiyaçları belirlenir.

Okul öncesi eğitim kurumlarında Okul Öncesi Eğitim Programı doğrultusunda hazırlanan çocuğa yönelik Gelişim Raporu, her dönem sonunda e-Okul sistemine işlenerek bir örneği veliye verilir. Gelişim raporuna pedagojik olmayan ve gizliliği gerektiren bilgiler işlenmez. (MEB Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Madde 30).

İlköğretim kurumlarında (ortaokul/İmam-hatip ortaokulu); ders yılının her döneminde öğrencilerin davranışları, Davranış Puanı Ölçütleri EK-4’te verilen ölçütler kullanılarak ilkokullarda sınıf öğretmeni, ortaokul ve imam-hatip ortaokullarında ise şube rehber öğretmeni tarafından “(1) Geliştirilmeli”, “(2) İyi”, “(3) Çok iyi” şeklinde değerlendirilerek e-Okul sistemine işlenir. (MEB Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Madde 29)

Okul öncesi eğitimi alan çocuklara (anaokulu, uygulama sınıfı ve anasınıfı) eğitim yılı sonunda Katılım Belgesi EK-13 verilir.

Mecburi ilköğretim çağı dışına çıkmadıkça, öğrencinin okulla ilişiği kesilmez. Öğrenci veya velisinin istemesi hâlinde ilkokul, ortaokul/imam-hatip ortaokulunu tamamlayan öğrenciye öğrenim durumunu gösterir Öğrenim Belgesi EK-3 düzenlenir.

Öğrenim belgeleri e-Okul sistemindeki kayıtlar esas alınarak düzenlenir. Her öğrenim belgesine, e-Okul sistemi tarafından güvenlik numarası verilir. Öğrenim belgesini ilgili müdür yardımcısı ile okul müdürü imzalar. Müdür yardımcısı bulunmayan okullarda ise belge okul müdürünce görevlendirilen bir öğretmen tarafından imzalanır. MEB Okul öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği (Madde 73).