Genel ilke olarak, her kademedeki yükseköğretim programlarına giriş akademik ya da mesleki-teknik ortaöğretim okullarından birisinden mezun olma ve merkezi düzeyde yapılan sınavlarda başarılı olma koşuluna bağlıdır. Merkezi olarak yapılan sınavdan belli bir taban puanı sağlamak koşuluyla özel yetenekle girilen programlar (resim, müzik, beden eğitimi vb.) dışında, yükseköğretim kurumlarının hem giriş koşullarını hem de kendi öğrencilerini seçme konusunda bir yetkileri yoktur.

Birinci kademe programlarına giriş koşulları ve süreci merkezi olarak Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenmektedir. Yükseköğretime giriş ve sürecine ilişkin düzenlemeler yasal bir çerçeveye bağlanmış olup, giriş koşullarını belirleyen temel ilkeler 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 45/a maddesiyle, uygulamaların nasıl yapılacağı bu yasaya dayalı olarak hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenmiştir.

Ayrıca, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun hükümleri lisans ve önlisans programlarına Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından belirlenen sınavlarla girilmesini, aynı zamanda öğrencilerin ortaöğretim başarılarının dikkate alınmasını öngörmektedir (Madde 45/b). Lisans düzeyinde öğrenim gördükten sonra, yükseköğretim kurumlarında yüksek lisans, veteriner hekimlikte uzmanlık, doktora ya da tıpta uzmanlık öğrenimi yapmak isteyenler, yükseköğretim kurumlarınca usulüne göre açılacak sınavla ve Yükseköğretim Kurulu’nca tespit edilecek esaslara göre seçilirler (Madde 50/a).