Lisans, ortaöğretim sonrası en az 8 yarıyıllık (4 yıl, 240 AKTS) programı kapsayan bir yükseköğretimdir (2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu).

Bu bölüme ilişkin çalışma alanları ile ilgili detaylı bilgiye bu linkten ulaşılabilmektedir.

Başvuru Koşulları

Yükseköğretim programlarına alınacak öğrencilerin seçimi ve tercihlerine göre yerleştirilebilmeleri amacıyla, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) yapılacaktır. Sınav, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 45. maddesi kapsamında Yükseköğretim Kurulunca belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda uygulanmaktadır.

YKS, 3 oturumlu bir sınavdır. YKS’ye başvuran tüm adayların, Temel Yeterlilik Testine (TYT) katılmaları zorunludur. Diğer oturumlar isteğe bağlıdır.

İlk oturum Temel Yeterlilik Testi (TYT) olup,

-Türkçe

-Sosyal Bilimler   

-Temel Matematik

-Fen Bilimleri

alanlarında test usulü olarak yapılmaktadır.

2.oturum olan Alan Yeterlilik Testlerinde (AYT) adaylara aşağıdaki dört alanda soru sorulmaktadır:

-Türk Dili ve Edebiyatı ve Sosyal Bilimler I Testi (Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih I ve Coğrafya I)

-Sosyal Bilimler II Testi (Tarih II, Coğrafya II, Felsefe Grubu)

-Matematik Testi

-Fen Bilimleri Testi

3. oturum ise Yabancı Dil Testi (YDT)’dir.

TYT puanı 150’nin altında olan adaylar için yerleştirme puanı (Y-TYT) hesaplanmayacaktır.

TYT’de 150 ve üzeri puan alan adaylar, TYT puanı ile öğrenci alan yükseköğretim programlarını tercih edebileceklerdir. TYT’de 150 ve üzeri puan alan adaylardan SAY, SÖZ, EA, DİL puanları 180 ve üzeri olanlar, bu puan türleri ile öğrenci alan lisans programları ile birlikte TYT puanı ile öğrenci alan ön lisans programlarını tercih edebileceklerdir. 

TYT’de 150 ve üzeri puan alan adaylardan SAY, SÖZ, EA, DİL puanları 180 ve üzeri olmayan adayların sadece ön lisans programlarını tercih etme hakları bulunmaktadır. Bu adayların SAY, SÖZ, EA, DİL puanı ile öğrenci alan lisans programlarını tercih etme hakları yoktur. Özel yetenek sınavıyla öğrenci alan yükseköğretim programlarına başvurabilmek için de TYT puanının 150 ve üzeri (engelli öğrenciler için 100 ve üzeri) olması gerekmektedir. TYT’de elde edilen 200 ve üzeri puan, iki yıl süreyle geçerlidir. 

Merkezi Seçme ve Yerleştirme: Merkezî yerleştirmede adaylar yükseköğretim programlarına; YKS puanları, varsa ek puanları, yükseköğretim programları ile ilgili tercihleri ve bu programların kontenjan ve koşulları göz önünde tutularak ÖSYM tarafından yerleştirileceklerdir. Bu yöntemde doğrudan yukarıda açıklanan merkezi sınav ve yerleştirme süreci izlenerek öğrenciler belirlenir. 

Özel Yetenek Sınavı ile Seçme ve Yerleştirme: Bu sınav ve yerleştirme biçimi özel yetenek gerektiren spor, güzel sanatlar vb. alanlardaki programlara öğrenci yerleştirmek amacıyla yapılır. Özel yetenek sınavlarına ve yerleştirme sürecine katılabilmek için adayların  TYT’ye katılmış ve özel yetenekle öğrenci alan programlar için belirlenen taban puan veya üzerinde bir puan almış olmaları önkoşuldur. Bu koşulu ve programların özel koşullarını yerine getiren adaylar ilgili yükseköğretim kurumuna başvurabilirler. Kurumlar Yükseköğretim Kurulu'nun belirlediği ilkelere göre uygulamalı yetenek sınavları yaparak adayları başarı sırasına göre sıralar ve kontenjanlar dâhilinde yerleştirme yaparlar.

Bakınız 2019 ÖSYS Kılavuzu

Müfredat

Üniversiteler mesleki ve akademik alanlarda herhangi bir derece ya da diplomaya götüren kendi eğitim programlarını oluşturma, eğitim ve araştırma hizmetlerini hazırlama, sunma ve değerlendirme konularında akademik özerkliğe sahiptirler. Her bir dönemde alınması gereken asgari ve azami kredi miktarları; her bir diploma programının diplomayı almayı hak eden kişiye kazandıracağı bilgi, beceri ve yetkinliklerin neler olacağı ile kayıt, devam, uygulama, tez ve teorik ders içerikleri Yükseköğretim Kurulunun bu konularda belirlediği temel ilkelere uygun olarak yükseköğretim kurumları senatoları tarafından belirlenir. (2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu Madde 44/b) Yukarıda da belirtildiği üzere, yükseköğretim kurumları bünyesindeki eğitim-öğretim program içerikleri ilgili senatolar tarafından belirlenmektedir. Bu durumun istisnası olarak eğitim fakülteleri bünyesinde yer alan ilköğretime öğretmen yetiştiren öğretmenlik programlarının müfredatı Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenmektedir. 

Yükseköğretim kurumlarında, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Türk dili, yabancı dil, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre iş güvenliği uzmanı olabilecek mezunları yetiştiren fakültelerde iş sağlığı ve güvenliği zorunlu derslerdendir. Bütün bu dersler en az iki yarı yıl olarak programlanır ve uygulanır (2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu Madde 5/i).

Öğretim Yöntemleri

Öğretim yöntemlerinin seçimine ilişkin ulusal veya kurumsal düzeyde bir düzenleme bulunmamaktadır. Genel olarak öğretim elemanları okuttukları derslere uygun öğretim yöntemlerini seçme konusunda serbesttirler. Derslerin verilmesinde de farklı malzemeler/yöntemler kullanılabilmektedir. Örneğin, bilgisayar destekli öğretim, e-öğrenme, vb. uygulamalar gibi yeni teknolojiler giderek yaygınlaşmaktadır. Materyaller, kitaplar ücretli olup, üniversitelerdeki bilgisayar, kütüphaneden vs. ücretsiz yararlanılabilmektedir.

Her üniversite ders veya sınıf geçmeyle ilgili kuralları genel yasal mevzuat çerçevesinde bağımsız olarak kendi senatolarınca çıkarılan yönetmelikle belirler. Aynı ortak yasal çerçeveye dayalı olarak hazırlandığı için üniversitelerdeki ders ya da sınıf geçme uygulamalarının ortak yönleri ve benzerlikleri çoktur. Bu bağlamda öğrencilerin ilerlemesi (1) hazırlık sınıfları (yabancı dil) ve (2) ara sınıflar biçiminde iki grupta ele alınabilir. Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) kapsamında alan yeterlilikleri ve kredileri belirlenmiştir. Bu çerçevede, her bir dönemde alınması gereken asgari ve azami kredi sınırları, zorunlu ve seçmeli dersler, önkoşul dersler her üniversitenin kendi çıkardığı eğitim-öğretim yönetmeliği ile belirlenmektedir. Öğrenciler bu yönetmelikte öngörülen sınırlar içinde hareket ederek derslerini alırlar. Bir dersle ilgili öngörülen asgari devam ve başarı notunu sağlayan öğrenci o dersten başarılı sayılır. Öğrencinin kaldığı dersler bir üst sınıfa geçmesini ya da üst sınıfın derslerinden almasını engellemez. Öğrenci başarısız olduğu dersi/dersleri açıldığı ilk yarıyılda tekrar almak zorundadır. Ancak tekrarlanan derslerin yarıyıl ders programlarında çakışması halinde, öğrenci bu derslerden birini ilgili yönetim kurulu kararıyla almayabilir. Başarı açısından zorunlu ve seçmeli dersler arasında bir fark yoktur, başarısızlık durumunda seçmeli dersler de tekrar alınmak zorundadır. Öğrenciler, bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın öğrenim süresi dört yıl olan lisans programlarını azami yedi yıl, öğrenim süresi beş yıl olan lisans programlarını azami sekiz yıl, öğrenim süresi altı yıl olan lisans programlarını azami dokuz yıl içinde tamamlamak zorundadırlar. Hazırlık eğitim süresi azami iki yıldır. Ancak bu süreler sonunda kayıtlı olduğu öğretim kurumundan mezun olabilmek için son sınıf öğrencilerine, başarısız oldukları bütün dersler için iki ek sınav hakkı verilir. Bu sınavlar sonunda başarısız ders sayısını beş derse indirenlere bu beş ders için üç yarıyıl, ek sınavları almadan beş derse kadar başarısız olan öğrencilere dört yarıyıl (sınıf geçme esasına göre öğretim yapılan kurumlarda iki öğretim yılı); bir dersten başarısız olanlara ise öğrencilik hakkından yararlanmaksızın sınırsız, başarısız oldukları dersin sınavlarına girme hakkı tanınır. İzledikleri programdan mezun olmak için gerekli bütün derslerden geçer not aldıkları hâlde yönetmeliklerinde başarılı sayılabilmeleri için öngörülen not ortalamalarını sağlayamamaları sebebiyle ilişikleri kesilme durumuna gelen son dönem (sınıf geçme esasına göre öğretim yapılan kurumlarda son sınıf) öğrencilerine not ortalamalarını yükseltmek üzere diledikleri derslerden sınırsız sınav hakkı tanınır. Bunlardan uygulamalı, uygulaması olan ve daha önce alınmamış dersler dışındaki derslere devam şartı aranmaz. Açılacak sınavlara, üst üste veya aralıklı olarak toplam üç eğitim-öğretim yılı hiç girmeyen öğrenci, sınırsız sınav hakkından vazgeçmiş sayılır ve bu haktan yararlanamaz. Sınırsız hak kullanma durumunda olan öğrenciler sınava girdiği ders başına öğrenci katkı payını/öğrenim ücretini ödemeye devam ederler. Ancak bu öğrenciler, sınav hakkı dışındaki diğer öğrencilik haklarından yararlanamazlar. Açık öğretim öğrencileri, öğrencilik haklarından yararlanmak kaydı ile bu sürelerle kısıtlı değildir (2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu Madde 45/c).

Mesleki danışmanlık hizmetlerinin sağlanması yasal zorunluluk olmasına karşın, tüm yükseköğretim kurumlarına genellenebilecek bir yapılanma söz konusu değildir. Yükseköğretim Kanunu yükseköğretim kurumlarının, özel ve kamu kuruluşları ile iş birliği yaparak mezunlarına iş bulma konusunda yardımcı olmalarını öngörmektedir (2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu Madde 47). Bazı yükseköğretim kurumlarında bu hizmetleri sağlamak amacıyla Kariyer Merkezleri kurulmuştur. Bu merkezler aracılığıyla ya da çeşitli birimlerce öğrencilere yönelik mesleki tanıtım toplantıları yapılmakta, özel sektör kuruluşlarının temsilcilerinin bu etkinliklere katılımı sağlanmaktadır. Bu yolla öğrenciler ve işveren kuruluşları bir araya getirilmeye çalışılmaktadır.lcilerinin bu etkinliklere katılımı sağlanmaktadır. Bu yolla öğrenciler ve işveren kuruluşları bir araya getirilmeye çalışılmaktadır.

Yükseköğretim kurumlarında, kuruluş özelliklerine ve ihtiyaçlarına göre yapılan eğitim - öğretim ve buna dayalı olarak verilen diplomalarla ilgili esaslar her üniversitece hazırlanacak öğretim ve sınav yönetmeliğinde belirtilir (2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu Madde 43/a). Konu ve/veya modülün spesifik özellikleri aksini gerektirmediği sürece fakülte ve yüksekokullarda bilgi değerlendirmesinin temel formu yazılı sınavdır. Ayrıca, sınavlar yazılı ve/veya sözlü şeklinde olabilmektedir. Bu sınavların dışında, ödevler, projeler, laboratuvar/atölye çalışmaları vb. çalışmalar da başarı puanını etkileyebilmektedir. Bu çalışmaların başarı puanı etkisi üniversiteler tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa göre yükseköğretim kurumlarında, öğretim faaliyetlerinin üç dönemi aşmamak üzere yıl içinde kaç döneme ayrılarak sürdürüleceği; her bir dönemde alınması gereken asgari ve azami kredi miktarları; her bir diploma programının diplomayı almayı hak eden kişiye kazandıracağı bilgi, beceri ve yetkinliklerin neler olacağı ve bunların ölçme ve değerlendirmelerinin nasıl yapılacağı; hazırlık sınıfı veya başka yollarla yabancı dil yeterliliğinin nasıl kazandırılacağı ve yabancı dil bilgi düzeyinin nasıl ölçüleceği; kayıt, devam, uygulama, tez ve teorik ders içerikleri, ön şartlı dersler, sınav çeşitleri ve bunların ders başarı notuna katkısı; öğrencilerin mezuniyet sonrası istihdamına ilişkin olarak bilgi, görüş ve tecrübelerine ihtiyaç duyulan kişileri ifade eden dış paydaşların diploma programlarına ilişkin değerlendirmelerinin alınması; diğer yurt içi ve yurt dışı yükseköğretim kurumlarından alınan derslerin kredilerinin intibakının sağlanması; ilgili programın tamamlanmasına yönelik önceden kazanılmış yeterliliklerin tanınması; farklı diploma programlarından bazı derslerin alınmasıyla yandal veya çift anadal yapılması; diploma alınabilmesi için, uygulama, teorik, uzaktan veya açıköğretim özellikleri ile eğitim-öğretim süreçlerinin sürekli iyileştirilmesine yönelik iç ve dış kalite güvencesi uygulamaları ve eğitim-öğretimin devamına ilişkin diğer hususlar, Yükseköğretim Kurulunun bu konularda belirlediği temel ilkelere uygun olarak yükseköğretim kurumları senatoları tarafından belirlenir (Madde 44/b). Yeterlilik, seviye tespit veya ders başarılarını ölçen tüm sınavlar, kâğıt ortamında ve eş zamanlı olarak yapılabileceği gibi, alan ve zorluk düzeyine göre tasnif edilerek güvenli biçimde saklanan bir soru bankasından, her bir adaya farklı zamanlarda farklı soru sorulmasına izin verecek şekilde elektronik ortamda da yapılabilir. Sınavlarda sorulacak soruların hazırlanması, soru bankasının oluşturulması ve şifrelenmesi, sınav sorularının kâğıt ortamında veya elektronik ortamda saklanması ile sınav güvenliğinin sağlanmasına ilişkin ilkeler Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir (Madde 44/d).

Bir fakülte veya yüksekokulun 8 yarıyıllık (4 yıllık) eğitim-öğretim programları ile fakültelerin en az on yarıyıllık programlarının mezuniyet için öngördüğü koşulları sağlayan öğrenciler “Lisans Diploması” almaya hak kazanırlar. Ancak, en az on yarı yıllık programları yüksek lisans derecesine eşdeğerdir. Üniversitelerin bazı programlarında öğrencilerin; kayıtlı olduğu alan yanında yakın bir alanın fark derslerini tamamlayarak ikinci bir programda lisans derecesi almaları “çift ana dal programı” olarak adlandırılmaktadır. Bu uygulamanın nasıl yapılacağı “Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yandal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik” hükümleri ile düzenlenmektedir. İlgili yönetmeliğe göre, çift anadal programını başarıyla tamamlayan öğrencilere kayıtlı oldukları anadal programı lisans diploması dışında "Çift Anadal Lisans Diploması" verilebilmektedir. Ayrıca, aynı yönetmelik hükümlerine göre,  Ayrıca, bir diploma programına kayıtlı öğrencinin öngörülen şartları taşıması kaydıyla, aynı yükseköğretim kurumu içinde başka bir diploma programı kapsamında belirli bir konuya yönelik sınırlı sayıda dersi aldığı program “yandal programı” olarak adlandırılmakta olup, söz konusu programı tamamlayanlara eğitim aldıkları alanda sadece başarı belgesi (yandal sertifikası) düzenlenir. Bu belgeler diploma yerine geçmez.