Öğrenci Hareketliliği
Türkiye’de öğrenci hareketliliği, ağırlıklı olarak Türkiye Ulusal Ajansı tarafından 2004 yılından bu yana yürütülen Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik programları kapsamında gerçekleştirilmektedir. 2014-2020 dönemini kapsayan Erasmus+ programı bünyesinde yer alan Okul eğitimi ve Meslekî eğitim programları, anaokulu, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki öğrencilerin hareketliliğine olanak sağlamaktadır. Okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları, il millî eğitim müdürlükleri, ilçe millî eğitim müdürlükleri ve Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı Genel Müdürlükler tarafından hazırlanan projelerin değerlendirme, kabul, fonlama ve denetim işlemleri Türkiye Ulusal Ajansı tarafından yapılmaktadır. Erasmus+ Okul Eğitimi Programı alanında; kurumsal, yerel/bölgesel, ulusal veya uluslararası düzeyde yenilikçi uygulamaların geliştirilmesi, transfer edilmesi ve/veya uygulanması amacıyla, Erasmus+ program üyesi ülkelerin eğitim kurumları arasında uygulanan stratejik ortaklık projeleri kapsamında öğrenciler hareketlilikler gerçekleştirebilmektedirler.
Bu çerçevede projede yer alan kurumların öğrencileri kısa dönemli öğrenci grupları değişimi (5 gün – 2 ay) ile uzun dönemli öğrenci hareketliliği (2 – 12 ay) yapabilmektedirler.
2007-2013 yılları arasında Hayatboyu Öğrenme Programı (LLP) kapsamında uygulanmış olan Comenius Programı çerçevesinde 36.000’e yakın öğrenci yurt dışı eğitim/öğretim faaliyetlerine katılmıştır. Erasmus+ stratejik ortaklık projeleri kapsamında, Okul Eğitimi için Stratejik Ortaklıklar ve Okullar Arası Değişim Ortaklıkları faaliyetleri altında okul öğrencilerinin hareketliliği desteklenebilmektedir.
Bunun yanında, Erasmus+ Meslekî eğitim programı kapsamında mesleki eğitim ve öğretime yönelik ve özel olarak ise mesleki eğitimde öğrenim görenlerin istihdam edilebilirliğini ve becerilerini artırmak, Avrupa ekonomisinin rekabet edebilmesine katkıda bulunmak, mesleki eğitim alanında güçlendirilmiş Avrupa işbirliğini desteklemek ve kalite güvencesini sağlamak amacıyla yürütülen programlarla da öğrenci hareketliliği gerçekleştirilmektedir. Bireylerin Öğrenme Hareketliliği Ana Eylemi altında yer alan faaliyet ile mesleki eğitim öğrenci yeterliliklerinin geliştirilmesi ve bu kişilere yurt dışında mesleki gelişim fırsatları sunulması hedeflenmektedir. Bu kapsamda; temel mesleki eğitimlerine devam eden kişilerin yurtdışı eğitim fırsatlarını artırmayı ve eğitim-öğretimden iş hayatına geçiş yapabilmeleri için ihtiyaç duydukları becerileri kazandırmayı amaçlayan bu faaliyet; meslek lisesi öğrencileri ve çırakların yurtdışında bir işletmede veya çalışma temelli eğitim programı olan bir meslek okulunda staj yapmalarını sağlamaktadır. Hareketliliğe yönelik 2 hafta ila 12 ay arasında değişen sürelerde yürütülen projelerin tüm işlemleri yürütücü kurum tarafından gerçekleştirilmektedir.
Erasmus+ Meslekî Eğitim Stratejik Ortaklıklar kapsamında ise kurumsal, yerel, bölgesel, ulusal veya AB düzeylerinde yenilikçi uygulamaların geliştirilmesi, transferi veya uygulanmasıyla neticelenebilecek farklı ülkelerden, farklı eğitim, öğretim ve gençlik alanlarından ve/veya farklı sosyo-ekonomik sektörlerden kuruluşları içeren ortaklıklar kurulabilmektedir. Bu kapsamda da, öğrenciler 5 gün ile 2 ay arasında değişen sürelerle kısa dönemli değişim faaliyetlerine katılım sağlayabilmektedir.
2007-2013 yılları arasında uygulanmış olan Leonardo da Vinci programı çerçevesinde 39.000 civarı mesleki eğitim öğrenicisi yurt dışı eğitim faaliyetlerine katılmıştır. Erasmus+ Programı çerçevesinde ise Mesleki Eğitim Hareketlilik ve Stratejik Ortaklıklar faaliyetleri ile 2014’ten bu yana yaklaşık 48.000'den fazla mesleki eğitim öğrenicisi mesleki eğitim/öğretim çalışmalarına katılmıştır ((Temmuz 2021, Erasmus+ Dashboard verileri, Türkiye Ulusal Ajansı).
Ayrıca, Meslekî ve Teknik Eğitimde kardeş okul eşleştirmeleri kapsamında, öğrencilerin katılımları ile kültürel ve mesleki eğitime yönelik hareketliliğe kurumlarının ve yerel fon kaynaklarının kullanımı ile katılım sağlamaktadır (2008/48 nolu Genelge MEB METEK). Ülkemizdeki ilk, orta ve lise seviyesindeki okullar ile yurt dışındaki emsal 388 okul arasında kardeş okul uygulamalarının devam etmektedir (2018 Yılı Bütçe Sunumu).
Mevlana Değişim Programı, yurtiçinde eğitim veren yükseköğretim kurumları ile yurtdışında eğitim veren yükseköğretim kurumları arasında öğrenci ve öğretim elemanı değişimini mümkün kılan bir programdır. 23 Ağustos 2011 tarih ve 28034 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile birlikte yurt dışındaki yükseköğretim kurumları ile ülkemizdeki yükseköğretim kurumları arasında öğrenci ve öğretim elemanı değişiminin önü açılmıştır. Diğer değişim programlarından farklı olarak, hiçbir coğrafi bölge ayrımı olmaksızın değişim programı bünyesindeki hareketlilik bütün dünyadaki yükseköğretim kurumlarını kapsamaktadır.
Öğretmen Hareketliliği
Türkiye’de öğretmen hareketliliği, ağırlıklı olarak Türkiye Ulusal Ajansı tarafından 2004 yılından bu yana yürütülen Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları kapsamında gerçekleştirilmektedir. 2014-2020 dönemini kapsayan Erasmus+ programı bünyesinde yer alan Okul Eğitimî ve Meslekî Eğitim Programları ile anaokulu, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki kamu veya özel kurum ve kuruluşlardaki öğretmenlerin hareketliliğine olanak sağlanmaktadır.
Erasmus+ Okul Eğitimi faaliyetleri ile okul eğitimine taraf olan kamu ya da özel kurum ve kuruluşlar ile bu kurumlardaki öğretmenler, eğitim ve öğretim amacıyla Erasmus+ program ülkelerine kısa veya uzun dönemli hareketlilikler gerçekleştirmektedir. Erasmus+ Okul Eğitimi çerçevesinde, öğretmen hareketliliği aşağıdaki şekillerde gerçekleştirilir:
2007-2013 yılları arasında uygulanmış olan Comenius programı çerçevesinde 50.000’den fazla öğretmen ve idareci yurt dışı eğitim/öğretim faaliyetlerine katılmıştır. Erasmus+ Okul Eğitim sektörü kapsamındaki Bireylerin Öğrenme Hareketliliği ve Stratejik Ortaklıklar projelerinde 2014’ten bugüne toplam 20.000’den fazla öğretmen ve idareci eğitim/öğretim faaliyetlerinde yer almıştır.
Bunun yanında, Erasmus+ Meslekî Eğitim Programı kapsamında, öğretmenlerin yeterliliklerinin geliştirilmesi ve bu kişilere yurt dışında mesleki gelişim fırsatları sunulması amaçlanmaktadır. Mesleki eğitim personelinin ise, iş pratiği bilgisi elde etme ve güncelleme veya pedagojik becerilerini artırmayı amaçlayan bu faaliyet; meslekî eğitimden sorumlu personelin bir işletme veya eğitim kurumunda çalışması, proje ortağı bir kurumda öğretmenlik yapması veya bir eğitim ve öğretim kurumunda iş süreçlerini yerinde görmesi gibi temel faaliyetleri içermektedir. Değerlendirme, kabul, fonlama ve denetim işlemleri Türkiye Ulusal Ajansı tarafından yapılan projelerde öğretmenler, 2 gün ila 2 ay arasında değişen sürelerde yurtdışı hareketliliğine katılabilmektedir.
2007-2013 yılları arasında uygulanmış olan Leonardo da Vinci Programı çerçevesinde 17.000’den fazla öğretmen ve idareci yurt dışı eğitim/öğretim faaliyetlerine katılmıştır. Erasmus+ Mesleki Eğitim Bireylerin Öğrenme Hareketliliği projeleri ve Stratejik Ortaklıklar projeleri kapsamında bugüne kadar 7.000'den fazla mesleki eğitim öğretmeni ve idarecisi eğitim/öğretim faaliyetlerinde yer almıştır (2 Mayıs 2020) (Türkiye Ulusal Ajansı).
Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen ve Türk kültürünün yurt dışında tanıtılması, yayılması ve korunması, yurt dışındaki vatandaşlarımız ve soydaşlarımızın kültürel bağlarının korunması, güçlendirilmesi ile Türk dilinin öğretilmesini amaçlayan 03 Temmuz 2003 tarih ve 25157 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanan5/6/2003 tarih ve 2003/5753 sayılı "Bakanlıklararası Ortak Kültür Komisyonun Çalışma Esas ve Usulleri ile Bu Komisyon Tarafından Yurt Dışında Görevlendirilecek Personelin Nitelikleri ile Hak ve Yükümlülüklerinin Belirlenmesine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı" yla belirlenen mevzuat çerçevesinde, yurtdışında öğretim üyesi, öğretim görevlisi, okutman ve öğretmen yurtdışında görevlendirilmektedir (MEB).