Poradnictwo ogólne

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na:

• rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz możliwości psychofizycznych uczniów i czynników środowiskowych wpływających na ich funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i placówce
• zaspokajaniu tych potrzeb.

Rozpoznawanie potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci i młodzieży należy do podstawowych zadań nauczycieli i specjalistów prowadzących z nimi zajęcia.

Celem udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest wspieranie potencjału rozwojowego ucznia  stwarzanie mu warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym.

Do zadań nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów w przedszkolu, szkole i placówce należy w szczególności:

• rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów
• określanie mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów
• rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie uczniów i ich uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły lub placówki
• podejmowanie działań sprzyjających rozwojowi kompetencji oraz potencjału uczniów w celu podnoszenia efektywności uczenia się i poprawy ich funkcjonowania
• współpraca z poradnią w procesie diagnostycznym i postdiagnostycznym w szczególności w zakresie:
  • oceny funkcjonowania uczniów
  • barier i ograniczeń w środowisku utrudniających funkcjonowanie uczniów i ich uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły lub placówki
  • efektów działań podejmowanych w celu poprawy funkcjonowania ucznia oraz planowania dalszych działań.

Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści w przedszkolu, szkole i placówce prowadzą w szczególności:

• w przedszkolu –obserwację pedagogiczną mającą na celu wczesne rozpoznanie u dziecka dysharmonii rozwojowych i podjęcie wczesnej interwencji, a w przypadku dzieci realizujących obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne – obserwację pedagogiczną zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna)
• w szkole obserwację pedagogiczną w trakcie bieżącej pracy z uczniami mającą na celu rozpoznanie u uczniów:
  • trudności w uczeniu się, w tym w przypadku uczniów klas I–III szkoły podstawowej z powodu deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych oraz ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się
  • potencjału ucznia i jego zainteresowań
  • szczególnych uzdolnień
  • wspomaganie uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami.

Stwierdzenie, że dziecko z uwagi na występujące trudności lub szczególnie uzdolnienia potrzebuje szczególnego wsparcia w procesie kształcenia i wychowania zapoczątkowuje działania przedszkola, inne formy wychowania przedszkolnego, szkoły i placówki, których celem jest realizacja tych potrzeb. Ten obszar pracy jednostki systemu oświaty to udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Jedną z form pomocy psychologiczno-pedagogicznej są porady i konsultacje dla dzieci i młodzieży.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana jest także rodzicom uczniów oraz nauczycielom, w formie porad, konsultacji, warsztatów i szkoleń.

Celem tej pomocy w odniesieniu do rodziców i nauczycieli jest:

• wspieranie w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych
• rozwijanie umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów.

Porady, konsultacje, warsztaty i szkolenia prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści.

Specjaliści wykonujący w przedszkolu, szkole i placówce zadania w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej to w szczególności:

• psycholodzy
• pedagodzy
• logopedzi
• doradcy zawodowi
• terapeuci pedagogiczni.

Do zadań specjalistów zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i placówkach należy m.in.:

• prowadzenie badań i działań diagnostycznych dzieci i młodzieży
• udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb w tym zakresie i współpraca z nauczycielami i innymi specjalistami w tym zakresie
• prowadzenie działań profilaktycznych i informacyjnych
• pomoc rodzicom i nauczycielom zarówno w rozpoznawaniu potrzeb dzieci, jak i wspomaganiu ich rozwoju.

W przypadku, gdy mimo udzielanej uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej nie następuje poprawa funkcjonowania ucznia, dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki, za zgodą rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia, występuje do publicznej poradni z wnioskiem o przeprowadzenie diagnozy i wskazanie sposobu rozwiązania problemu ucznia.

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne to wyspecjalizowane jednostki systemu oświaty udzielające pomocy psychologiczno-pedagogicznej i wspierające w tym zakresie przedszkola, szkoły i placówki.

Poradnie mogą być:

• publiczne
• niepubliczne.

Poradnie specjalistyczne prowadzą działalność ukierunkowaną na specyficzny, jednorodny charakter problemów, z uwzględnieniem potrzeb lokalnej społeczności.

Według danych w Systemie Informacji Oświatowej na dzień 30 września 2019 r. funkcjonowało 1200 poradni psychologiczno-pedagogicznych.

Prowadzenie publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych należy do zadań oświatowych powiatów.

Publiczna poradnia psychologiczno-pedagogiczna udziela bezpłatnej pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Organ prowadzący poradnię określa rejon jej działania.

Odbiorcy usług poradni to:

• dzieci w wieku od urodzenia
• młodzież
• rodzice
• nauczyciele
• przedszkola, szkoły i placówki systemu oświaty

(rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych; Dz. U. poz. 199 oraz z 2017 r. poz. 1647)

Do zadań publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych należy:

• diagnozowanie dzieci i młodzieży

• celem diagnozowania dziecka jest określenie jego indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych, wyjaśnienie mechanizmów jego funkcjonowania w odniesieniu do zgłaszanego problemu oraz wskazania sposobu rozwiązania tego problemu

• wydawanie opinii i orzeczeń dotyczących kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży
• udzielanie pomocy bezpośredniej uczniom oraz rodzicom
• realizacja zadań profilaktycznych oraz wspierających wychowawczą i edukacyjną funkcję przedszkola, szkoły i placówki, w tym wspieranie nauczycieli w rozwiązywaniu problemów dydaktyczno-wychowawczych
• wspomaganie przedszkoli, szkół i placówek.

Pomoc ze strony poradni psychologiczno-pedagogicznej jest dobrowolna.

Diagnoza w poradni, a także wydanie informacji o wynikach przeprowadzonej diagnozy, opinii lub orzeczenia, odbywa się na wniosek rodzica lub pełnoletniego ucznia.

Diagnoza potrzeb dziecka pozwala na wskazanie kierunków działań w zakresie kształcenia i wychowania dziecka oraz wspomagania jego rozwoju.

Efektem diagnozy jest w szczególności:

• wydanie opinii, w tym:

1. o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju – jest to jedyna opinia, która jest wydawana przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej
2. o specyficznych trudnościach w uczeniu się
3. w sprawie odroczenia rozpoczęcia przez dziecko obowiązku szkolnego
4. w sprawie wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły podstawowej
5. w sprawie udzielenia zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki
6. w sprawie spełniania przez dziecko obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym lub inną formą wychowania przedszkolnego
7. w sprawie spełniania przez ucznia obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą
8. w sprawie zwolnienia ucznia z nauki drugiego języka obcego
9. w sprawie objęcia ucznia nauką w klasie terapeutycznej
10. w sprawie objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia
11. w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb edukacyjnych ucznia
12. w sprawie pierwszeństwa w przyjęciu ucznia z problemami zdrowotnymi do szkoły ponadpodstawowej
13. w sprawie zezwolenia na zatrudnienie młodocianego w celu przyuczenia do wykonywania określonej pracy lub nauki zawodu
14. w sprawie braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych
15. w innych sprawach związanych z kształceniem i wychowaniem dzieci i młodzieży (np. dla lekarzy, sądu)

• wydanie orzeczenia o potrzebie:

1. kształcenia specjalnego
2. zajęć rewalidacyjno-wychowawczych
3. indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego
4. indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży

• objęcie bezpośrednią pomocą psychologiczno-pedagogiczną w poradni dziecka, rodziców lub zarówno dziecka jak i rodziców
• wspomaganie nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem w jednostce oświaty do której uczęszcza.

Opinia wydawana jest rodzicowi albo pełnoletniemu uczniowi i może być przekazana do jednostki oświaty do której uczęszcza uczeń również tylko na wniosek rodzica lub pełnoletniego ucznia.

Orzeczenia wydawane są przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradniach specjalistycznych.

Orzeczenia wydawane są na wniosek rodziców dziecka lub pełnoletnich uczniów. Wnioskodawca może wziąć udział w posiedzeniu zespołu orzekającego i przedstawić swoje stanowisko. Orzeczenie wydawane jest wyłącznie wnioskodawcom. Od orzeczenia w terminie 14 dni służy odwołanie do właściwego terytorialnie kuratora oświaty za pośrednictwem zespołu, który wydał orzeczenie.

Orzeczenie może być na wniosek rodzica dziecka uchylone lub zmienione w każdym czasie.

(rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych; Dz. U. poz. 1743)

Niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne są uprawnione do wydawania opinii w sprawach, w których przepisy nie zastrzegają, że opinia musi być wydana przez publiczną poradnię.

Aby niepubliczna poradnia psychologiczno-pedagogiczna mogła wydać opinię:

• o specyficznych trudnościach w uczeniu się
• w sprawie odroczenia rozpoczęcia przez dziecko obowiązku szkolnego
• w sprawie wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły podstawowej

musi spełniać następujące warunki:

• musi być założona zgodnie z art. 82 ustawy o systemie oświaty
• musi zatrudniać pracowników posiadających kwalifikacje określone dla pracowników publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych.

Udzielanie bezpośredniej pomocy dzieciom i młodzieży oraz rodzicom przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne polega w szczególności na:

• prowadzeniu terapii dzieci i młodzieży oraz ich rodzin
• wspieraniu dzieci i młodzieży wymagających pomocy psychologiczno-pedagogicznej
• pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej
• udzielaniu pomocy rodzicom w rozpoznawaniu potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży oraz w rozwiązywaniu problemów edukacyjnych i wychowawczych.

Realizowanie przez poradnie zadań profilaktycznych oraz wspierających wychowawczą i edukacyjną funkcję przedszkola, szkoły i placówki polega w szczególności na wspieraniu nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów w:

• rozpoznawaniu potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci i młodzieży, w tym w rozpoznawaniu ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się u uczniów klas I-III szkoły podstawowej
• udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej
• opracowywaniu i realizowaniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych oraz indywidualnych programów zajęć rewalidacyjno-wychowawczych
• rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych.

Poradnie wspierają również przedszkola, szkoły i placówki poprzez:

• realizację działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży
• prowadzenie edukacji dotyczącej ochrony zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli
• udzielaniu, we współpracy z placówkami doskonalenia nauczycieli.

Na pisemny wniosek dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki lub rodzica dziecka niepełnosprawnego albo pełnoletniego ucznia niepełnosprawnego, publiczna poradnia jest zobowiązana jest także do współpracy w określaniu niezbędnych warunków do nauki, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Do współpracy ze szkołami ogólnodostępnymi w zakresie diagnozowania i rozwiązywania problemów dydaktyczno-wychowawczych uczniów objętych kształceniem specjalnym uczęszczających do tych szkół, zobowiązane są także ośrodki:

• specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze w zakresie pracy z uczniami niepełnosprawnymi
• młodzieżowe ośrodki wychowawcze w zakresie pracy z uczniami niedostosowanymi społecznie
• młodzieżowe ośrodki socjoterapii w zakresie pracy z uczniami zagrożonymi niedostosowaniem społecznym.

Poradnictwo psychologiczne

Poradnictwo psychologiczne dla dzieci i młodzieży, a także rodziców i nauczycieli w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu umiejętności wychowawczych, prowadzone jest w systemie oświaty w przedszkolach, szkołach i placówkach do których uczęszczają dzieci i młodzież oraz poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

Do zadań psychologa w przedszkolu, szkole i placówce należy w szczególności:

• prowadzenie badań i działań diagnostycznych uczniów, w tym diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki
• diagnozowanie sytuacji wychowawczych w przedszkolu, szkole lub placówce w celu rozwiązywania problemów wychowawczych stanowiących barierę i ograniczających aktywne i pełne uczestnictwo ucznia w życiu przedszkola, szkoły i placówki
• udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb
• podejmowanie działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży
• minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy w środowisku szkolnym i pozaszkolnym uczniów;
• inicjowanie i prowadzenie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych
• pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień uczniów
• wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w:
  • rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki
  • udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Zatrudnienie psychologa w przedszkolu lub szkole nie jest obligatoryjne. Decyzję dotycząca zatrudnienia psychologa podejmuje w porozumieniu z organem prowadzącym dyrektor danego przedszkola lub szkoły, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb w tym zakresie. Standardy w zakresie zatrudnienia psychologów i pedagogów zostały natomiast  określone dla placówek specjalnych.

Pomoc psychologiczna udzielana jest również w poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

Pomoc psychologiczna w poradniach udzielana jest w zróżnicowanych, dostosowanych do potrzeb ucznia i rodzaju zgłaszanego problemy formach:

• porad i konsultacji dla dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli
• indywidualnych lub grupowych zajęciach terapeutycznych dla dzieci i młodzieży
• terapii rodzin
• grup wsparcia
• mediacji
• interwencji kryzysowej
• warsztatów
• wykładów i prelekcji
• działalności informacyjno-szkoleniowej.

Doradztwo zawodowe

Ramowe plany nauczania dla poszczególnych typów publicznych szkół określają minimalny wymiar godzin zajęć z zakresu doradztwa zawodowego (DZ)

Ramowy plan nauczania obejmuje również zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wśród których jedną z form są zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu. Liczba godzin tych zajęć powinna odpowiadać rozpoznanym potrzebom uczniów w tym zakresie, uwzględniając zajęcia określone w indywidualnych programach edukacyjno-terapeutycznych uczniów.

(rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół; Dz. U. poz. 639 oraz z 2020 r. poz. 1008)

Doradztwo zawodowe prowadzone jest w:

• w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych i innych formach wychowania przedszkolnego
• na zajęciach edukacyjnych wychowania przedszkolnego prowadzonych zgodnie z przyjętymi programami wychowania przedszkolnego
• w ramach wizyt zawodoznawczych mających na celu poznanie przez dzieci środowiska pracy w wybranych zawodach, organizowanych u pracodawców, w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe lub w placówkach kształcenia ustawicznego i centrach kształcenia zawodowego
• w klasach I-VI szkół podstawowych
• na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego
• w ramach wizyt zawodoznawczych mających na celu poznanie przez uczniów środowiska pracy w wybranych zawodach, organizowanych u pracodawców, w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe lub w placówkach kształcenia ustawicznego i centrach kształcenia zawodowego
• w klasach VII i VIII szkół podstawowych oraz w szkołach ponadpodstawowych: branżowych szkołach I i II stopnia, liceach ogólnokształcących i technikach
• na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego
• w przypadku szkół prowadzących kształcenie zawodowe również na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia w zawodzie
• w szkołach specjalnych przysposabiających do pracy - na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych
• na zajęciach związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej
• na zajęciach z nauczycielem wychowawcą opiekującym się oddziałem (z wyjątkiem branżowych szkół II stopnia, szkół specjalnych przysposabiających do pracy, szkół policealnych i szkół dla dorosłych)
• w ramach wizyt zawodoznawczych mających na celu poznanie przez uczniów środowiska pracy w wybranych zawodach, organizowanych u pracodawców, w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe lub w placówkach kształcenia ustawicznego i centrach kształcenia zawodowego (z wyjątkiem branżowych szkół II stopnia, szkół policealnych i szkół dla dorosłych)
• w pozostałych szkołach ponadpodstawowych
• na zajęciach związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej

Doradztwo zawodowe polega na realizacji zaplanowanych i systematycznych działań mających na celu wspieranie uczniów i słuchaczy w procesie podejmowania świadomych decyzji edukacyjnych i zawodowych.

Na każdy rok szkolny w szkole opracowuje się program realizacji doradztwa zawodowego, uwzględniający wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego.

Program określa:

• działania związane z realizacją doradztwa zawodowego, w tym:
• tematykę działań
• oddziały, których dotyczą działania
• metody i formy realizacji działań, z uwzględnieniem udziału rodziców w tych działaniach (np. przez organizację spotkań z rodzicami), z wyjątkiem branżowych szkół II stopnia, szkół policealnych i szkół dla dorosłych
• terminy realizacji działań
• osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych działań
• podmioty, z którymi szkoła współpracuje przy realizacji działań z uwzględnieniem odpowiednio potrzeb uczniów, słuchaczy i rodziców oraz lokalnych lub regionalnych działań związanych z doradztwem zawodowym
• podmioty współpracujące to m.in.:
• pracodawcy
• organizacje pracodawców
• samorządy gospodarcze
• inne organizacje gospodarcze
• stowarzyszenia lub samorządy zawodowe
• placówki kształcenia ustawicznego
• centra kształcenia zawodowego
• szkoły prowadzące kształcenie zawodowe
• poradnie psychologiczno-pedagogiczne
• placówki doskonalenia nauczycieli
• instytucje rynku pracy.

Program:

• opracowuje doradca zawodowy albo inny nauczyciel lub nauczyciele odpowiedzialni za realizację doradztwa zawodowego w szkole, wyznaczeni przez dyrektora szkoły
• zatwierdza dyrektor szkoły, w terminie do dnia 30 września każdego roku szkolnego, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej.

Dyrektor szkoły uwzględniając ramowy plan nauczania, ustala dla poszczególnych klas i oddziałów tygodniowy rozkład zajęć, a w szkołach dla dorosłych prowadzących zajęcia w formie zaocznej - semestralny rozkład zajęć, w tym zajęć z zakresu:

• doradztwa zawodowego
• pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu.

Statut szkoły organizację dodatkowych zajęć dla uczniów, zwiększających szanse ich zatrudnienia, jeżeli szkoła takie zajęcia prowadzi.

W szkołach podstawowych i ponadpodstawowych w ramach zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej prowadzi się zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu organizuje się w celu wspomagania odpowiednio uczniów lub słuchaczy w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy.

Zajęcia te prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści, w szczególności doradcy zawodowi.

Do zadań doradcy zawodowego w szkole należy w szczególności:

• systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów i słuchaczy na działania związane z realizacją doradztwa zawodowego
• prowadzenie zajęć doradztwa zawodowego
• opracowywanie we współpracy z innymi nauczycielami, w tym nauczycielami wychowawcami opiekującymi się oddziałami, psychologami lub pedagogami, programu doradztwa zawodowego, oraz koordynacja jego realizacji
• wspieranie nauczycieli, w tym nauczycieli wychowawców opiekujących się oddziałami, psychologów lub pedagogów, w zakresie realizacji działań określonych w programie
• koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej realizowanej przez szkołę, w tym gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia.

W przypadku braku doradcy zawodowego zadania doradcy realizuje wskazany przez dyrektora szkoły nauczyciel, w tym nauczyciel wychowawca opiekujący się oddziałem, pedagog lub psycholog.

(rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego; Dz. U. poz. 325)

W indywidualnych programach edukacyjno-terapeutycznych opracowywanych dla objętych kształceniem specjalnym uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, uczęszczających do klas VII i VIII szkoły podstawowej  lub szkoły ponadpodstawowej, obowiązkowo określa się zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego oraz zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu realizowane w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Dla uczniów z niepełnosprawnościami oraz chorych, szczególnie istotne jest uwzględnienie w planowaniu ścieżki kształcenia i wyborze zawodu ewentualnych ograniczeń wynikających ze stanu zdrowia. Jeśli uczeń z uwagi na problemy zdrowotne, ma ograniczone możliwości wyboru kierunku kształcenia, potwierdzone opinią publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, może ubiegać się o pierwszeństwo przyjęcia na drugim etapie postępowania rekrutacyjnego do szkoły ponadpodstawowej.

Działania szkół w zakresie doradztwa zawodowego wspierają publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne.

Poradnie udzielają dzieciom i młodzieży wsparcia dzieciom i młodzieży wymagającym pomocy psychologiczno-pedagogicznej lub pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kształcenia i kariery zawodowej w formie:

• warsztatów
• porad i konsultacji
• wykładów

Publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne wspomagają szkoły nauczycieli i specjalistów w planowaniu i realizacji zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego. Zadania te realizują m. in. w formie:

• warsztatów
• porad
• konsultacji
• udziału w spotkaniach nauczycieli i specjalistów oraz zebraniach rad pedagogicznych
• sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów umożliwiających dzielenie się wiedzą i wymianę doświadczeń.

Poradnie prowadzą również działalność informacyjno-szkoleniową w zakresie doradztwa zawodowego, skierowaną do uczniów, rodziców i nauczycieli.

Wsparcie kadr systemu doradztwa zawodowego w systemie edukacji zapewnia Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE).

ORE jest centralną, publiczną placówką doskonalenia nauczycieli o ogólnopolskim zasięgu działania. Organem prowadzącym ORE jest minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.

Wśród zadań realizowanych przez ORE w zakresie poradnictwa zawodowego wyróżnić należy:

• diagnozowanie potrzeb edukacyjnych doradców zawodowych, nauczycieli i innych pracowników placówek edukacyjnych z zakresu poradnictwa zawodowego
• doskonalenie zawodowe kadr systemu doradztwa zawodowego w systemie edukacji
• wspieranie publicznych placówek doskonalenia nauczycieli, poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych, bibliotek pedagogicznych oraz nauczycieli-doradców metodycznych w organizowaniu i prowadzeniu wspomagania szkół w obszarze doradztwa zawodowego
• opracowywanie i publikacja materiałów informacyjnych i metodycznych oraz promowanie działalności innowacyjnej, w tym prowadzenie działalności wydawniczej;
• tworzenie baz danych i zasobów edukacyjnych oraz upowszechnianie informacji pedagogicznej w zakresie doradztwa zawodowego
• współpraca z partnerami krajowymi i zagranicznymi na rzecz podnoszenia jakości i promocji doradztwa zawodowego.