System oświaty zapewnia realizację prawa każdego obywatela do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju.

Osoby uczące się mogą korzystać z dostosowania treści, metod i organizacji nauczania do swoich możliwości psychofizycznych, a także pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej.

Dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami, niedostosowani społecznie i zagrożeni niedostosowaniem społecznym mają możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami.

Uczniowie z niepełnosprawnościami mają możliwość  realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz korzystania z zajęć rewalidacyjnych.

Uczniowie szczególnie uzdolnionymi mają możliwość realizowania indywidualnych programów nauczania oraz ukończenia szkoły każdego typu w skróconym czasie.

System oświaty zapewnia również opiekę uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej.

Kierunki i treści kształcenia dostosowywane są do wymogów rynku pracy a uczniowie przygotowywani do wyboru zawodu i kierunku kształcenia oraz aktywnego uczestnictwa w życiu gospodarczym poprzez kształtowanie postaw przedsiębiorczości.

Wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących wspomagana jest nauka języka polskiego i w języku polskim

(ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2020 r. poz. 910)

System oświaty obejmuje wsparciem dzieci już od urodzenia. Dzieci przed rozpoczęciem wychowania przedszkolnego mogą korzystać z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Od chwili stwierdzenia niepełnosprawności dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole organizuje wczesne wspomaganie rozwoju dzieci.

Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi organizuje się na każdym poziomie edukacyjnym, w przedszkolach i innych formach wychowania przedszkolnego, w każdym typie szkoły oraz placówkach do których uczęszczają dzieci i młodzież.

Wsparcie oferowane jest także słuchaczom szkół dla dorosłych oraz osobom uzupełniającym i podnoszącym swoje kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych.

Rozpoznanie potrzeb i możliwości uczniów oraz czynników środowiskowych wpływających na ich funkcjonowanie, a następnie udzielanie na tej podstawie wsparcia należy do podstawowych zadań:

• nauczycieli
• wychowawców grup wychowawczych
• specjalistów zatrudnionych w jednostkach systemu oświaty.

Nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z każdym uczniem na zajęciach edukacyjnych. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna powinna być ukierunkowana na wspieranie aktywnego i pełnego uczestnictwa ucznia życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym.

W systemie oświaty przewidziano szereg możliwości realizacji potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży, m.in.:

• zróżnicowane formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej organizowanej w przedszkolach, szkołach i placówkach, w tym poradniach psychologiczno-pedagogicznych
• dostosowanie treści, wymagań edukacyjnych i organizacji kształcenia oraz stosowanych metod pracy z uczniem do jego indywidualnych potrzeb i możliwości, w tym:
• wybór podstawy programowej
• dostosowanie wymagań edukacyjnych
• kształcenie specjalne,
• indywidualne roczne przygotowanie przedszkolne lub indywidualne nauczanie
• indywidualny program lub tok nauki
• zwolnienie z wybranych zajęć edukacyjnych
• dostosowanie czasu rozpoczęcia kształcenia oraz okresu jego trwania:
• wcześniejsze rozpoczęcie realizacji obowiązku szkolnego
• odroczenie realizacji obowiązku szkolnego
• przedłużenie etapu edukacyjnego dla uczniów niepełnosprawnych
• skrócanie okresu kształcenia dla uczniów niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
• promocja do klasy programowo wyższej w trakcie roku szkolnego,
• indywidualny tok nauki
• dostosowanie warunków i formy egzaminów zewnętrznych.

Działania jednostek systemu oświaty ukierunkowane są także na wspieranie rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych. Celem tych działań jest zwiększanie efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dzieciom i młodzieży.

Absolwenci, którzy zdali egzamin maturalny, mogą kontynuować naukę na uczelniach. Organizacja i realizacja procesu dydaktycznego na uczelni powinna być dostosowana do szczególnych potrzeb studentów z niepełnosprawnością.

Osoby dorosłe mogą kształcić się w szkołach dla dorosłych oraz uzyskiwać i uzupełniać wiedzę, umiejętności i kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych.

Możliwość poszerzania wiedzy i rozwijania umiejętności wszystkim osobom dorosłym oferują również Uniwersytety Trzeciego Wieku.

Ich celem jest:

• upowszechnianie inicjatyw edukacyjnych
• aktywizacja intelektualna, społeczna i fizyczna osób starszych
• poszerzanie wiedzy i umiejętności seniorów
• ułatwianie kontaktów z takimi instytucjami jak podmioty lecznicze, ośrodki kultury, ośrodki rehabilitacyjne
• angażowanie słuchaczy w aktywność na rzecz otaczającego ich środowiska
• podtrzymywanie więzi społecznych i komunikacji międzyludzkiej wśród seniorów.