Programy nauczania

Podobnie jak szkoły dla dzieci i młodzieży szkoły podstawowe i licea ogólnokształcące dla dorosłych oraz branżowe szkoły II stopnia i szkoły policealne, w których kształcą się osoby dorosłe, opracowują programy nauczania zgodnie z podstawą programową ustaloną w odpowiednim rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej (od stycznia 2021 r. – Ministra Edukacji i Nauki). Podstawy programowe przedstawiają treści kształcenia oraz wiedzę i umiejętności, jakie należy uwzględnić w szkolnym programie nauczania. W związku z prowadzoną obecnie reformą edukacji (2016/2017 – 2022/2023) w odniesieniu do szkół podstawowych i liceów ogólnokształcących dla dorosłych obowiązują tymczasowe podstawy programowe.

Podstawę programową kształcenia ogólnego w szkole branżowej II stopnia (dla absolwentów szkoły branżowej I stopnia – zob. programy nauczania w edukacji szkolnej) określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia. Podstawa obejmuje osiem przedmiotów, m.in. język polski i nowożytny język obcy. W ramach przedmiotu Język polski uczniowie poznają kilka wybranych pozycji z klasyki literatury światowej.

Podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej. Podstawa zawiera treści nauczania jedynie dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości (dla uczniów, którzy nie realizowali go na wcześniejszym etapie edukacyjnym). Przedmiot ten obejmuje m.in. blok zajęć „Poznanie zasad funkcjonowania gospodarki europejskiej i światowej”, a ramach tego bloku następujące zagadnienia o wymiarze europejskim i globalnym: „Współpraca gospodarcza Polski z zagranicą. Integracja z Unią Europejską” oraz „Proces globalizacji gospodarki i jego konsekwencje dla Polski”.

Kształcenie dorosłych w formach pozaszkolnych prowadzą różne organizacje w ramach działalności szkoleniowej związanej z rynkiem pracy lub działalności gospodarczej (zob. rozdział 8 – Kształcenie dorosłych). Szczegółowe informacje dotyczące wymiaru międzynarodowego w kształceniu dorosłych w formach pozaszkolnych nie są dostępne. Wiele organizacji umieściło w swojej ofercie kursy dotyczące integracji europejskiej. Bardzo popularne wśród dorosłych słuchaczy są różne formy kursów językowych. Coraz więcej instytucji oferuje też kursy języka polskiego jako języka obcego.

Partnerstwa i sieci

Nie istnieją krajowe programy ani inicjatywy wspierające szerszą współpracę w obszarze kształcenia dorosłych. Instytucje i organizacje zajmujące się edukacją dorosłych prowadzą współpracę międzynarodową w projektach programu UE Erasmus+ (2014-2020; 2021-2027) i programu Edukacja Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG).

W ramach programu Erasmus+ szkoły dla dorosłych, szkoły branżowe II stopnia i szkoły policealne (które nie są klasyfikowane w przepisach jako szkoły dla dorosłych, ale kształcą osoby dorosłe) oraz inne placówki prowadzące kształcenie zawodowe dla dorosłych mogą uczestniczyć w sześciu rodzajach projektów:

• Akcja 2, Partnerstwa na rzecz Współpracy: Partnerstwa współpracy i Partnerstwa na małą skalę
• Akcja 2, Partnerstwa na rzecz Doskonałości: Centra Doskonałości Zawodowej
• Akcja 2, Partnerstwa na rzecz Innowacji: Sojusze na rzecz innowacji
• Akcja 3, Akcje Jean Monnet: Szkolenia dla nauczycieli o Sieci szkół

Placówki prowadzące doskonalenie zawodowe nauczycieli mogą także współpracować z partnerami zagranicznymi w projektach Akademie Nauczycielskie Erasmus+.

Informacje o projektach finansowanych w programie Erasmus+ przedstawiono w podrozdziale 13.4.2 „Wymiar międzynarodowy: programy nauczania, partnerstwa, sieci we wczesnej edukacji i opiece (ECEC) oraz edukacji szkolnej / Partnerstwa i sieci”. 

Program Edukacja MF EOG jest finansowany przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię, a jego operatorem w Polsce jest Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji. W ramach komponentu „Współpraca instytucjonalna na rzecz poprawy jakości i dopasowania oferty edukacyjnej” szkoły dla dorosłych i inne placówki kształcenia dorosłych, podobnie jak placówki innych sektorów edukacji, mogą otrzymać fundusze na opracowanie lub uaktualnienie oferty kształcenia, włącznie z programami nauczania, oraz działania służące wymianie doświadczeń i dobrych praktyk i wspólne inicjatywy (np. konferencje, seminaria, spotkania edukacyjne i szkolenia) z partnerami w państwach-darczyńcach.