Zgodnie z przepisami dotyczącymi opieki zdrowotnej nad uczniami, w szkołach dla dzieci i młodzieży (z wyjątkiem szkół branżowych II stopnia i szkół policealnych, tj. przyjmujących osoby dorosłe) opiekę zdrowotną sprawuje pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania lub higienistka szkolna, a opiekę stomatologiczną lekarz dentysta. W zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia, w opiece nad uczniami może także uczestniczyć higienistka stomatologiczna.  

Poza określonymi kwalifikacjami (zob. niżej) przepisy wymagają również, by osoby zajmujące się opieką zdrowotną miały zawartą z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ) umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo były zatrudnione lub wykonywały swój zawód u świadczeniodawcy, z którym NFZ zawarł taką umowę, ponieważ wynagrodzenia tych pracowników są finansowane przez NFZ.

Pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania to pielęgniarka, która:

• posiada tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa lub
• posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania, lub
• ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania, lub
• posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub pediatrycznego uzyskany po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego rozpoczętego po dniu 23 sierpnia 2015 r., lub
• odbywa szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub pediatrycznego.

Pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania może być również:

• pielęgniarka, która posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego lub pediatrycznego uzyskany po ukończeniu szkolenia specjalizacyjnego rozpoczętego przed dniem 23 sierpnia 2015 r., lub
• położna, która ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania albo równoważny oraz posiada co najmniej 5-letni staż pracy w środowisku nauczania i wychowania.

Higienistką szkolną może być osoba, która posiada wykształcenie średnie medyczne w zawodzie higienistki szkolnej oraz co najmniej 5-letni staż pracy w środowisku nauczania i wychowania.

Pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania lub higienistka szkolna sprawują profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w gabinecie profilaktyki zdrowotnej w szkole, a jeżeli w szkole nie ma takiego gabinetu – w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Pielęgniarka lub higienistka odpowiada także za integrowanie opieki zdrowotnej nad uczniami. W związku z tym współpracuje ona z lekarzem dentystą, rodzicami i placówkami podstawowej opieki zdrowotnej. Do jej obowiązków w tym zakresie należy m.in. uzyskiwanie porad, wymiana informacji i podejmowanie wspólnych działań profilaktycznych z lekarzem dentystą i placówką opieki zdrowotnej, przekazywanie informacji rodzicom i uczniom oraz wspieranie ich w korzystaniu ze świadczeń profilaktycznej opieki zdrowotnej i realizowaniu zaleceń lekarskich. Pielęgniarka lub higienistka współpracują także z dyrektorem szkoły, nauczycielami i pedagogiem szkolnym, doradzając dyrektorowi i organizując wspólnie z tymi osobami działania w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia.

Lekarz dentysta posiada odpowiednie wykształcenie medyczne (tytuł lekarza dentysty uzyskany po ukończeniu jednolitych studiów magisterskich na kierunku lekarsko-dentystycznym) i spełnia określone ustawowo wymagania dotyczące opieki zdrowotnej w zakresie leczenia stomatologicznego dla dzieci i młodzieży, z wyjątkiem ortodoncji, finansowanej z środków publicznych. Lekarz dentysta sprawuje opiekę stomatologiczną w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Może to być gabinet dentystyczny w szkole lub poza szkołą, lub dentobus, prowadzony przez podmiot wykonujący działalność leczniczą, który współpracuje ze szkołą. Do obowiązków lekarza dentysty należy wykonywanie świadczeń ogólnostomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18. roku życia oraz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 19. roku życia. Lekarz współpracuje też z pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania lub higienistką szkolną oraz dyrektorem szkoły w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia jamy ustnej oraz profilaktyki próchnicy zębów u uczniów.

Higienistka stomatologiczna to osoba, która:

• ukończyła szkołę policealną publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskała tytuł zawodowy higienistki stomatologicznej lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe lub dyplom zawodowy w zawodzie higienistka stomatologiczna, lub
• ukończyła studia na kierunku lub w specjalności higiena stomatologiczna i uzyskała tytuł zawodowy licencjata, lub
• ukończyła studia na kierunku związanym z kształceniem w zakresie higieny dentystycznej, które obejmują co najmniej 1688 godzin kształcenia z zakresu higieny dentystycznej, i uzyskała co najmniej tytuł zawodowy licencjata.

Higienistka stomatologiczna współpracuje z lekarzem dentystą w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia jamy ustnej dla uczniów.

We wszystkich rodzajach szkół i placówek zatrudnia się nauczycieli-bibliotekarzy. Zgodnie z przepisami stanowisko to może zajmować osoba, która:

• ukończyła studia w zakresie bibliotekoznawstwa na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub
• posiada wykształcenie na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym rodzaju szkoły lub placówki oraz przygotowanie pedagogiczne, a ponadto ukończyła:
• studia pierwszego stopnia, studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie bibliotekoznawstwa, lub
• zakład kształcenia nauczycieli w specjalności bibliotekoznawstwo lub
• pomaturalne studium bibliotekarskie.
• ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności bibliotekoznawstwo (minimalne wymagania wyłącznie w odniesieniu do szkól podstawowych).

Obowiązki nauczyciela-bibliotekarza określa statut szkoły lub placówki. Poza pracą w bibliotece, do jego obowiązków należy na ogół m.in. szkolenie uczniów w zakresie korzystania z biblioteki w ramach przysposobienia czytelniczo-informacyjnego.

W przedszkolach i szkołach, w których uczą się dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami, niedostosowane społecznie lub zagrożone niedostosowaniem społecznym, zatrudnia się dodatkowo nauczyciela wspomagającego i pomoc nauczyciela.

Od nauczyciela wspomagającego wymaga się posiadania kwalifikacji w zakresie pedagogiki specjalnej. Jego zadaniem jest m.in. prowadzenie wspólnie z innymi nauczycielami i specjalistami zajęć edukacyjnych, pracy wychowawczej i innych zajęć zgodnie z indywidualnymi potrzebami uczniów oraz wspieranie nauczycieli i specjalistów w prowadzeniu zajęć. Nauczyciel wspomagający jest zatrudniany na takich samych warunkach jak pozostali nauczyciele (zob. rozdział 9.2).

Pomoc nauczyciela zatrudnia się na podstawie przepisów prawa pracy. Zgodnie z nimi osoba na tym stanowisku musi posiadać co najmniej wykształcenia podstawowe i umiejętności niezbędne do wykonywania powierzonych obowiązków. Przepisy oświatowe nie określają dodatkowych wymagań, ale w praktyce przedszkola lub szkoły często wymagają lub oczekują od kandydatów przygotowania pedagogicznego. Zakres zadań pomocy nauczyciela określa dyrektor przedszkola lub szkoły.